Хронология армяно-турецких отношений

[varujeans]

Ребята, решил составить хронологию армяно-турецких отношений после 1991 года, т.е после преобретиния независимости Арменией. Работаем так: даты(лучше, если будет в формате день, месяц, год), и просто строкой что было(можно и маленький комментарий).Да, еще можно добавить линк или источник на то или иное событие.

Уже успел набросить кое-что, но могут быть и ошибки. Я написал на армянском, но можно и на других живых языках

Заранее всем спасибо.

П.С. Комментировать можно и здесь:blog of orientalist

И так

1991թ.

սեպտեմբեր 21 Անկախության հանրաքվե Հայաստանում: Հայաստանը դուրս է գալիս ԽՍՀՄ կազմից

դեկտեմբեր 16 Թուրքիայի Հանրապետությունը ճանաչում է ՀՀ Անկախությունը

1992թ.

մարտ 2 ՀՀ-ն ՄԱԿ անդամ

սկիզբ Թուրքիան փորձում է արգելել ԵԱՀԽ-ին ՀՀ անդամակցությանը

հունիս Թուրքիան հրավիրում է ՀՀ-ին մասնակցելու Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպության հիմնադիր ժողովին

հունիս ՀՀ նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հանդիպում է Թուրքիայի վարչապետ Սուլեյման Դեմիրելի հետ: Ս. Դեմիրելն պահանջում է դուրդ բերել հայակակն զորքերը ազատագրված Շուշիից և Լաչինից(Բերձոր), ինչպես նաև առաջարկում է ՀՀ նախագահին հանդիպում Ադրբեջանի նախագահ Ա. Էլչիբեյի հետ Անկարայում:

Տաշքենդում նախկին խորհրդային մի քանի երկրներ, այդ թվում և Հայաստանը, կնքում են "Կոլեկտիվ անվտանգության պայմանագիրը"

մարտ Թուրքիան սկսեց հետախուզել իր տարածքով անցնով և ՀՀ հումանիտար օգնություն տեղափոխող բոլոր ինքնաթիռները` հենվելով ԵԱՀԽ Պրահայի նստաշրջանի որոշման վրա

նոյեմբեր Ադրբեջանի ուժեղ ճնշման տակ Թուրքիան չեղյալ հայտարարեց ՀՀ-ի հետ պայամանգիրը, ըստ որի նա 300մլն ԿՎտ էլեկտրաէներգիա էր տրամադրելու Հայաստանին

1993թ.

մարտ-ապրիլ Հայկական ուժերը ազատագրում են Քարվաճառը(Քելբաջարը)

Թուրքիան միակողմանիորեն փակում է սահմանը ՀՀ-ի հետ: Միաժամանակ առաջ են քաշվում թուրքական նախապայմանները ՀՀ հետ դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման համար: Դրանք են `(Բայց վստահ ջեմ, արդյոք հենց 1993-ին արդեն ձևավոևված էին այս կետերը, թե ոչ?)

• ՀՀ-ն պետք է հրաժարվի Հայոց Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման քաղաքականությունից
• Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) հիմնահարցի կարգավորում, մասնավորապես "ազատագրել Ադրբեջանից գրաված տարածքները"

• Կասեցնել Սփյուռքի հայկական կազմակերպությունների գործունեությունն` ուղղված Հայոց Ցեղասպանության ճանաճման գործընթացին

օգոստոս Արցախում իրավիճակը թեժանում է: Թուրքիան երկրի վարչապետ Թանսու Չիլլերի հրամանով հսկայան ուժեր է կուտակում հայ-թուրքական սահմանի մոտ` քոզարկելով դա որպես զորավարժություններ:

1994թ.

մայիս 12 Զինադադարի կնքում Բիշկեկում հայ, ադրբեջանական և ղարաբաղյան կողմերի միջև

Եխ-ն դիմում է Թուրքիային` բացելու ՀՀ-ի հետ սահմանը և ապահովի տրազնիտային բեռների փոխադրումը ՀՀ

1997թ.

Ստեղծվում է Բիզնեսի զարգացման հայ-թուրքական կոմիտե

1998թ.

Ռ. Քոչարյանը` ՀՀ նախագահ: Ցեղասպանության միջազգային ճանաչման հարցը հարցը դառնում է ՀՀ արտաքին քաղաքականության բաղկացուցիչ մաս

1999թ.

Անկարան ավելացնում է ևս մեկ նախապայման ՀՀ հետ դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու համար, այն է` հանձնել Մեղրիի միջանցքը:

2000թ.

Թուրքիայի նախագահ Ս. Դեմիրելը առաջարկում է "Կայունության կովկասյան պակտը": Ի պատասխան դրա ՀՀ նախագահ Ռ. Քոչարյանը հանդես է գալիս "Կովկասի անվտանգության պակտի առաջարկով":

աշուն Թուրքիայի Ազգային անվտանգության խորհուրդն ընդունեց որոշում, համաձայ որի բոլորհարցերը, որոնք կապված են Հայոց ցեղասպանության հետ, այդուհետ համարվում են Թուրքիայի ազգային անվտանգությանը առնչվող խնդիրներ

2001թ.

մայիս 26 Թուրքիայի կառավարության նախաձեռնությամբ ստեղծվեց "Ցեղասպանության պնդումների դեմ պայքարի համակարգող խորհուրդ"

հուլիս 9 ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի նախաձեռնությամբ ստեղծվում է "Հայ-թուրքական հաշտեցման հանձնաժողովը"(Turkish-Armenian Reconsiliation Council_TARC)

2003թ.

Փետրվար 4 Անցումային արդարության միջազգային կենտրոնը իր ուսումնասիրության մեջ 1915թ. դեպքերը համապատասխանում են 1948թ. դեկտեմբերի 9-ի ՄԱԿ-ի Ցեղասպանության կանխարգելման և պատժման կոնվենցիայով նախատեսվող չափանիշներին, ուստի այդ իրադարձությունները որակվում են որպես ցեղասպանույթուն

"Հայ-թուրքական հաշտեցման հանձնաժողովը" դադարեցրեց իր գործունեությունը

2005թ.

մայիս Թուրք-ադրբեջանա-վրացական եռակողմ պայմանգիրը Կարս-Ախլքալաք-Բաքու երկաթգծի կառուցմ,ան վերաբերյալ:

2008թ.

հունիս 25 Սերժ Սարգսյանը Մոսկվայում Ռուսաստանի Հայ համյնքի ներկայացուցիչների հետ հանդիպման ժամանակ հայտարարում է առաջիկայում հայ-թուրքական հարաբերությունները խթանելու ուղղությամբ նոր քայլեր ձեռնարկելու մասին, ինչպես նաև հայտնում է իր մտադրությունը` հրավիրելու Թուրքիայի նախագահ Աբդուլլահ Գյուլին Երևան` դիտելու Հայաստանի և Թուրքիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականների հանդիպումը: "Ֆուտբոլային դիվանագիտության սկիզբը"

(Անհրաժեշտ է ավելացնել օրը) Սերժ Սարգսյանը Աբդուլլահ Գյլուլին հրավիրում է Երևան` դիտելու Հայաստանի և Թուրքիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականների հանդիպումը:

սեպտեմբեր 6 Աբդուլլահ Գյուլը ժամանում է Երևան: Հայաստանի և Թուրքիայի ֆուտբոլի ազգային հավաքականների հանդիպումը

2009թ.

ապրիլի 16 Երևան է ժամանում Թուրքիայի արտգործնախարար Ալի Բաբաջանը` մասնակցելու ՍԾՏՀ անդամ երկրների արտաքին գերատեսչությունների ղեկավարների հանդիպմանը:Հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման հեռանկարների քննարկում

ապրիլ 22 ՀՀ և Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարությունները, Շվեյցարիայի արտաքին գործերի դեպարտամենտի միջնորդությամբ կնքում են հայ-թուքական հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ "ճանապարհային քարտեզ"

օգոստոս 31 ՀՀ-ն և Թուրքիան պարաֆինացնում են ՀՀ և Թուրքիայի միջև "Դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին" և "Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին" արձանագրությունները

հոկտեմբեր 10 ՀՀ-ն և Թուրքիան Ցյուրիխում ստորագրում են "Դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին" և "Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին" արձանագրությունները

հոկտեմբերի 11 Ադրբեջանը հանդես է գալիս ստորագրված արձանագրությունների քննադատությամբ: Թուքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը ի պատասխան ադրբեջանական կողմի մեղադրանքների հայտարարում է, որ "իր երկրի սդահմանի բացումը կապված է արցախյան (ղարաբաղյան) հիմնահարցում առաջընթացի հետ: Մենք ցանակնում ենք, որ բոլորը սահմանները բացվեն միաժանակ":

2010թ.

հունվար 12 ՀՀ Սահմանադրական դատարանը 2009թ. ստորագրված հայ-թուրքական արձանագրությունները ճանաչում է ՀՀ Սահմանադրությանը համապատասխանող:

փետրվարի 12 ՀՀ նախագահ Ս. Սարգսյանը հայ-թուրքական "Դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին" և "Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին" արձանագրությունները ուղարկումէ Ազգային ժողով:

Ապրիլ 12 Ս. Սարգսյանի և Ռ. Էրդողանի հանդիպումը Վաշինգտոնում

Ապրիլ 22 Ս. Սարգսյանը կոչովդիմում է ժողովրդին` հայտարարելով, որ հայաստանը կասեցնում է ՀՀ-ն և Թուրքիան Ցյուրիխում ստորագրում են "Դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման մասին" և "Երկկողմ հարաբերությունների զարգացման մասին" արձանագրությունների վավերացման ընթացքը ՀՀ ԱԺ-ում:

Միաժամանակ ստորագրվում համապատասխան հրամանագիր, իսկ արձանագրությունների կաեցման մասին ծանուցումն ուղարկվում է Թուրքիայի Հանրապետություն:

[Kornelij Glas]

93 год надо раскрыть- турецкая армия стояла на границе, Меджлис обсуждал интервенцию. Маршал Шапошников грозил Турции- надо цитаты откопать

[Толерант]

93 год надо раскрыть- турецкая армия стояла на границе, Меджлис обсуждал интервенцию. Маршал Шапошников грозил Турции- надо цитаты откопать

Кое что есть у Демояна

http://www.ca-c.org/.../29.demoy.shtml

и тут

http://grachev62.narod.ru/hantington/chapt11.htm

¹¹ См.: Независимая газета, 2 апреля 1992.