US sharply condemns Armenian government

[mazd]

US sharply condemns Armenian government crackdown on

opposition

By DESMOND BUTLER=

ASSOCIATED PRESS WRITER=

WASHINGTON (AP) - A senior U.S. official who recently

returned from Armenia sharply condemned a government

crackdown on protests following last month's presidential

election.

U.S. Deputy Assistant Secretary of State Matthew Bryza

also raised concern about the recent arrests of government

opponents close to former president Levon Ter-Petrosian.

The government declared a 20-day state of emergency on

March 1 after clashes between protesters and police left

eight people dead and dozens injured.

"The violence really was deplorable," Bryza told The

Associated Press Monday. "It seems clear that the reaction

by the government was harsh and brutal."

Following the Feb. 19 vote, election officials declared

Prime Minister Serge Sarkisian the winner over

Ter-Petrosian, who appealed, claiming fraud, and organized

protests. On Saturday, the Constitutional Court rejected

the appeal. Ter-Petrosian has vowed further protest after

the state of emergency is lifted.

On Friday Bryza met with Sarkisian and Ter-Petrosian, as

well as current President Robert Kocharian. He said he

urged the government leaders to lift the state of emergency

and take steps to speed democratic reforms. He said he also

urged both sides to open a discussion of how to end the

crisis.

The United States is frustrated by the arrests of

opponents since his meetings in Armenia, Bryza said.

"It is not only frustrating that the government has

imposed restrictions on independent media and left in place

a state of emergency, but also that it has stepped up

arrests of opposition leaders," he said. "It is crucial

that the arrest of opposition figures stops."

He added that he sees some efforts by the government to

diffuse the situation, pointing to Sarkisian meeting

recently with some of the protesters, who were hospitalized

following the violence.

On Monday, Kocharian issued an order allowing political

parties to resume some activities, though a ban on mass

gatherings and harsh controls on the media remained in

place.

110349 mar 08GMT

[mazd]

Տաս անպատասխան հարց

Մարտի 1-ից ի վեր պետական ստրուկտուրաների /իրավապահ մարմիններ, ԱԳՆ, ԱԱԾ եւ այլն/ ձեռնարկած միջոցառումները եւ արտահայտած մտքերը, տեղեկատվական դաշտի փաստացի շրջափակումը խորը անվստահություն են առաջացրել հասարակության մեջ: Հանրային քննակումների օրակարգում բարձրացել են մի շարք կարեւորագույն հարցեր, որոնց անպատասխան մնալու դեպքում կամբողջանա հասարակության եւ պետական ինստիտուտների միջեւ ձեւավորած բացարձակ անվսհությունն ու օտարվածությունը:

1. Ինչո՞ւ մարտի երկուսին արված պաշտոնական հայտարարությունը, ըստ որի քաղաքացիական զոհերը մահացել էին հրազենային վնասվածքներից, մարտի հինգին փոխարինվեց Գլխավոր դատախազության պաշտոնական հայտարարությամբ, որով բոլոր զոհերը ստացել էին բեկորային վնասվածքներ, իսկ ոստիկանների կողմից հրազեն չի օգտագործվել։

2. Ինչո՞ւ մարտի մեկին Ոստիկանության հայտարարությունը, որով իրավապահ մարմինների առավոտյան գործողությունների հիմնական նպատակ էր նշվում հանրահավաքի եւ նրա շրջակայքի խուզարկությունը, մարտի հինգին Ռ.Քոչարյանի կողմից վերաձեւակերպվեց որպես սոսկ վրանները հավաքելու պահանջ։

3. Ինչո՞ւ մարտի երկուսին Ոստիկանության կողմից հեռուստաընկերություններին տրամադրված օպերատիվ նկարահանումները չէին պարունակում կադրեր Պարոնյան, Պռոշյան եւ Լեո փողոցներում, ինչպես նաեւ Մաշտոցի շուկայի շրջակայքում կատարված իրադարձությունների վերաբերյալ /հատկապես եթե Ոստիկանության տվյալների համաձայն ցուցարարները հարձակվել եւ թալանել էր նաեւ Պռոշյան-Լեո խաչմերուկի վրա գտնվող «Ութ» սուպերմարկետը/։

4. Ինչպե՞ս է բացատրվում թալանված խանութների ընտրությունը /տարածքում գտնվող 25-30 խանութներից թալանվել են միայն վեցը, ընդ որում անվնաս են մնացել այնպիսի խանութներ, որոնք ակնհայտորեն մեծ գայթակղություն պետք է ներկայացնեին ենթադրյալ կողոպտիչների համար՝ համակարգչային, աուդիտեխնիկայի խանութներ, գրավատուն եւ այլն/։

5. Ինչո՞ւ Մաշտոցի պողոտայում այրված «Շտապ օգնության» մեքենաներում չեն հայտնաբերվել բժշկական սարքավորումների մնացորդներ։

6. Որտե՞ղ են մահացել պաշտոնական տվյալներով թվով յոթ քաղաքացիական զոհերը։

7. Որտե՞ղ է մահացել Ոստիկանության սպան։

8. Ինչո՞ւ Գլխավոր դատախազությունը մեղադրանքներ չի առաջադրում իրավապահ մարմիններին զինված դիմադրություն ցույց տալու, ոստիկանական եւ այլ մեքենաները կանխամտածված հրկիզելու, պետական եւ մասնավոր անշարժ գույքի թալանի մասերով:

9. Ինչո՞ւ են փակվել հայկական մի շարք լրատվամիջոցների ինտերնետային կայքերը /Լրագիր, Առավոտ, Ա1+ եւ այլն/, հատկապես եթե նրանց խմբագիրներն ընդունել էին արտակարգ դրության հրամանագրի` իրենց վերաբերվող կետերը:

10. Ինչո՞ւ են տարբերվում վերջին օրերին ղարաբաղա-ադրբեջանական սահմանում գրանցված ադրբեջանական զոհերի թիվը /2-ից 8 զոհ/, որոնք տարբեր ժամանակներում բարձրաձայնվել են հայկական բարձրաստիճան պաշտոնյաների կողմից:

[Mono]

***A senior U.S. official who recently

returned from Armenia sharply condemned a government

crackdown on protests following last month's presidential

election.***

Имя и ранг этого Senior US official-а в студию пожалуйста.

Его ранг пожалуйста.

Беспозвоночные и ничего не значащие заявления Мэтью Брайзы не в счет. Такие заявления которые не обязывают к ни к чему ничего не меняют.

Поймите мазд я не поддерживаю властей, просто хочу чтобы вы себ не тешали иллюзиями насчет США.

[mazd]

«Это не выборы были»

Журнал «Власть» № 9(762) от 10.03.2008

В результате разгона митинга оппозиции 1 марта в Ереване, по

официальным данным, погибло восемь человек, около 130 ранено. В

Ереване введено чрезвычайное положение. Первый президент Армении Левон

Тер-Петросян рассказал спецкорреспонденту ИД "Коммерсантъ" Ольге

Алленовой, что теперь будет делать оппозиция.

— Что, на ваш взгляд, стало причиной разгона ваших сторонников утром 1

марта на Театральной площади?

— Главным их мотивом было недопущение дальнейшего роста нашего

движения. Наше слово с каждым днем получало больший резонанс, больший

отклик, открывало глаза людям на то, что представляет собой власть и

что произошло в день выборов. Это не выборы были. Это не подходило ни

под какие стандарты — ни под европейские, ни под восточные. Даже в

Пакистане выборы были проведены лучше. У нас же имело место насилие с

использованием всех ресурсов, которыми обладает Роберт Кочарян,—

административного, информационного, финансового, криминального и

силового.

Почему мы сидели в палатках? Это был единственный способ сохранить за

нами площадь. Если бы мы ушли ночью из этих палаток, то днем мы туда

не вошли бы — ее бы закрыли. А потерять площадь — это потерять

единственную связь с народом. Потому что у нас нет свободного

телевидения, радио, все электронные СМИ под контролем государства.

Сейчас у нас отняли и эту возможность. И целью всей этой грубой

кампании было лишить нас возможности общаться с народом.

Ну и, конечно, важным мотивом для властей было то, что наша жалоба на

ход выборов уже находилась на рассмотрении в Конституционном суде. Они

боялись, что слушание пройдет в этой атмосфере подъема народного

протеста. Вы представляете, что это такое? Вся республика на подъеме,

и в это время идет Конституционный суд. Конечно, суд не может не быть

под воздействием этой атмосферы. Я вижу прямую связь этих событий — за

день до силовой операции мы подали официальное заявление в

Конституционный суд, и уже в следующую ночь они провели эту операцию.

Теперь они добились своего — 20 дней, в течение которых должен

состояться Конституционный суд, мы не имеем права выходить на улицы.

— Вы находились на площади, когда начался разгон ваших сторонников?

Как вышло, что вы оказались под домашним арестом?

— Я, как обычно, спал в своей машине. Меня разбудили в 6 утра и

сказали, что наблюдается движение в сторону площади. Мы разбудили

людей в палатках. Стали ждать. Появились полицейские — шеренгами со

всех сторон, окружили нас. На площади было 5-6 тыс.— и столько же

солдат. Я подошел к микрофону и сказал людям: давайте посмотрим, что

нам хотят сказать полицейские и солдаты. Расстояние между солдатами и

народом было 5-6 метров. Я предупредил солдат, что на площади есть

женщины. Но не успел я это сказать, они без предупреждения, без слов

напали и стали избивать людей. Тут уже появились палки, народ

сопротивлялся, была драка. Я успел посмотреть на это буквально секунд

15. В это время ко мне подошли плотные ребята и сняли меня с трибуны.

Окружили меня. Моя охрана стояла рядом, но это ведь часть того же

департамента по защите государственных лиц, который меня и окружил.

Потом мне сказали, что руководил операцией в отношении меня командир

департамента генерал-лейтенант Гриша Саркисян. Именно он скрутил одну

мою руку, а его заместитель другую. Он уговаривал меня покинуть

площадь, я отказывался. Я сказал им: "Я площадь не покину, пока вы не

наденете на меня наручники. Арестуйте меня, пригласите прокурора". Но

через 15 минут все было кончено. Людей не осталось, а полицейские

начали крушить палатки, демонтировать динамики и микрофоны. Я своими

глазами видел, как они выкладывают на землю палки, арматуру и так

далее. Около 15 моих соратников было арестовано.

После этого они усадили меня в полицейскую машину и привезли домой.

Закрыли меня и объявили, что я не имею права отсюда выйти. Я спросил:

я под домашним арестом? Они сказали: нет, мы только охраняем вашу

безопасность. Тогда дайте мне выйти и охраняйте дальше мою

безопасность. В итоге они мне сказали: я могу выйти из дома, только

если официально откажусь от госохраны. Но если они думали о моей

безопасности, то зачем же предлагали мне выйти одному?

— Ваше отсутствие на массовом стихийном митинге 1 марта сыграло едва

ли не решающую роль в исходе событий. Почему вы не пришли туда?

— Да, через два-три часа после разгона на площади Оперы люди стали

собираться на улицах. В итоге народ собрался у французского

посольства. Примерно через три часа после скопления народа наши ребята

вышли из своих убежищ и возглавили митинг. Но весь народ требовал,

чтобы я пришел туда. Единственный человек, кто мог взять под контроль

всю ситуацию, был я.

— Вы уверены?

— Да. Таких ситуаций в 1988-1989 годах у нас было много, и очень

быстро мы все брали под контроль. Зная об этом, я обратился к генералу

Саркисяну. Я сказал ему, что единственный способ выйти из этого

положения — это дать мне возможность прийти на это место и поговорить

с народом. Конечно, люди просто так не ушли бы, я должен был дать им

какую-то компенсацию — заменить это мероприятие другим. Я предложил

генералу: мы спокойно маршем пройдем до оперы или до площади

Матенадаран и проведем там митинг. Потом мы обратимся в мэрию за

разрешением новых митингов. Генерал доложил о моем предложении

Кочаряну. Сначала мне показалось, что они были за. Но Кочарян

предложил мне идти маршем до стадиона "Динамо" или к вокзалу. Я

сказал: "Нет, вы это делаете специально, чтобы отвести народ далеко от

центра". Я настаивал на митинге у Матенадаран. Они еще подумали и в

итоге сказали жестко, что не будет никакого компромисса. Таким

образом, они продемонстрировали, что мирное решение этой проблемы им

не нужно.

Власти начали штурм и получили большее сопротивление, чем ожидали.

Большее, чем на площади Оперы. И вот тут мои ребята почувствовали, что

появились провокаторы, которые уже ничего не слышали. Мы знаем свой

народ, я уверен, это были провокаторы от властей. Особенно это было

видно по краям митинга и на перекрестке Маштоца, там были совершенно

другие люди — в черных куртках, аккуратные, чистые. Они не ночевали на

площади, это люди криминальных элементов, которые занимают должности и

являются депутатами. Все погромы устроили они. Я смотрел официальное

телевидение — когда показывали погромы и грабежи в магазинах, лица

этих людей не показывали вообще.

— Для чего властям нужно было устраивать погромы?

— Они показали всему миру, будто бы оппозиция нарушила закон и

применила насилие. Они достигли своей цели и получили причину для

объявления чрезвычайного положения. Потом было второе наступление на

народ, и ночью на площади у французского посольства оставалось

несколько тысяч человек и несколько наших ребят. Я взвесил все и в 4

утра позвонил и сказал ребятам, что надо оттуда уходить. Они передали

людям мой призыв, и почти все с площади ушли.

— Вы говорите, что если бы вы появились на площади, это могло бы

изменить исход событий. Так почему же вы все-таки там не появились?

Отказались бы от охраны и покинули резиденцию.

— Что произошло бы? Убили бы. Им этого и надо было. Повесили бы на

каких-то хулиганов. Сказали бы, что несколько человек, которые мной

недовольны, меня убили. И это дестабилизировало бы ситуацию еще

больше.

— До сих пор имеется разная информация о количестве жертв — от восьми

до 20. У вас есть свои данные?

— Проверить, сколько жертв, может только государство. Даже грузинская

оппозиция не может до сих пор сказать, сколько было жертв 9 апреля.

Оппозиция называет одну цифру, власти — другую. То же самое с

Сумгаитом. Иногда исчезает человек. Пока нет трупа, не причисляют его

к жертвам.

— Вы считаете, что оппозиция не виновата в том, что погибли люди?

— Нет. Не только мои сторонники, но и солдаты, и полицейские — все они

стали жертвами этого режима.

— Какие выводы вы сделали из случившегося?

— Я считаю, то, что мы сейчас получили, это совершенно новая ситуация.

Произошла четкая поляризация нашего общества. С одной стороны власть и

ее приспешники — криминал, коррупционеры. С другой стороны весь народ.

И своими действиями 1 марта Роберт Кочарян и Серж Саркисян настроили

против себя уже весь народ. Даже если они останутся у власти, они

будут править народом, который их презирает и ненавидит. Вот такая

ситуация. И эта ситуация не может не быть в центре международного

внимания. Уже есть жесткое осуждение Запада. И я надеюсь,

международное давление будет сильным. Международное сообщество уже

вынуждено осознать, что в Армении появился режим, который не

пользуется доверием народа. И что это будет постоянный конфликт. Будет

пять лет насилия — и в экономике, и в сфере права, свободы слова.

— Что будете делать дальше?

— 20 дней кончатся. Сколько они будут держать это чрезвычайное

положение? Мы не отступим. В рамках закона и всех возможностей,

предоставленных конституцией, мы будем бороться до конца, до

устранения этого ненавистного криминального, бандократического режима

Армении. Не боясь тюрем, домашних арестов и их угроз. Они слишком

мелкие люди, чтобы нас пугать. Горбачев не смел нас пугать — мы

добились своего. Но здесь, конечно, очень важно то обстоятельство,

насколько Запад верен тем принципам, которые он исповедует. Это

экзамен для Запада.

— Но на одном из последних митингов вы обвинили европейское сообщество

в нечестности и даже расизме.

— После всех нарушений, что я вам перечислил, мы получили оценку

миссии ОБСЕ и ПАСЕ. Они провели простую арифметику полученных

результатов и заявили: да, мы не исключаем проявлений насилия и

некоторых нарушений, но это мелочи, они не повлияли на результат.

Но это издевательство над нашим народом! Издевательство над

демократией. Выборы — это не день голосования. Выборы — это целый

процесс, который продолжался пять месяцев. А что они сделали за эти

пять месяцев? Еще 23 октября тысячи моих сторонников были запуганы,

вызваны в полицейские участки, департаменты нацбезопасности,

муниципалитеты, налоговые инспекции. Их пугали тем, что их снимут с

работы, посадят родственников, лишь бы они не участвовали в моих

митингах. Власти закрывали, блокировали дороги в Ереван, чтобы люди не

пришли на митинги. Было много арестов, которые являлись сильным

психологическим давлением на людей. Все это не могло не повлиять на

голосование людей. В день выборов 200 моих сторонников было избито, в

том числе полицейскими и уголовными элементами. Это происходило на

участках или во дворах участков. После 8 часов вечера многих моих

доверенных лиц просто выгнали с участка. Через день после этого

начались новые аресты. Каждого, кто выступал в мою поддержку, либо

исключали с работы, либо просто арестовывали. Выступил в мою поддержку

замгенпрокурора — через 10 минут его сняли с работы, а через день

арестовали. Выступили в мою поддержку 10 высокопоставленных дипломатов

МИДа — замминистра, три посла и шесть завотделами. Что сделал после

этого наш улыбающийся, интеллигентный, говорящий по-английски министр

иностранных дел? Он тут же снял своих коллег с работы, а через полчаса

президент лишил их дипломатических рангов, хотя конституция не дает

ему на это права.

Все, что происходило после дня выборов, тоже находилось в рамках

электорального процесса. И то насилие, которое власти предприняли на

площади Оперы, и бойня 1 марта тоже. Я говорю это, чтобы вы поняли:

наблюдатель не может подойти к оценке выборов так формально. Я задам

простой вопрос: если бы арестовали 50 сторонников мадам Клинтон или 50

сторонников господина Саркози, что бы произошло в Штатах и во Франции?

Там этого нельзя. А здесь можно. Там европейцы этого не допустят. А

здесь допускают. Если есть стандарты, то это стандарты для всех. То,

что недопустимо в Европе, не должно быть допустимо и здесь. Вот

поэтому мы недовольны позицией наблюдателей. И я знаю, что такие же

настроения были в Грузии. Потому что получается так — приезжают

европейцы и легитимируют нелегитимные власти. ОБСЕ и Совет Европы —

это наши организации, мы полноправные их члены. Наши правительства

имеют обязательства перед ними, но эти организации имеют обязательства

перед нашими народами. И мы требуем, чтобы они их выполняли. И если

мировое сообщество примет результаты этих выборов, это будет означать,

что они поддерживают режим, которому недалеко до режима Саддама

Хусейна.

— Вам не кажется, что оппозиция уже потеряла возможность добиться своего?

— Нет, не кажется. Да, не всегда доброе побеждает. Ну и что? Это один

из этапов нашего общественного развития. Могут быть моменты

отступления, затишья, поражения. Может быть и татаро-монгольское иго,

и немецко-фашистская оккупация. Главное, что у нас есть новое

общество. За пять месяцев нам удалось создать новое, гражданское,

смелое общество. И это главное наше достижение.

http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=864720

[mazd]

Դավիթ Շահնազարյան. «Պայքարը նոր է սկսվում»

«Այն, ինչ Ռոբերտ Քոչարյանը մարտի 1-ին իրականացրեց Երեւանում` հանցագործություն էր ոչ միայն հայ ժողովրդի նկատմամբ, այլեւ մարդկության հանդեպ. նա կրակ բացեց ժողովրդի վրա, ինչի համար նախատեսված է միջազգային պատասխանատվություն` Հաագայի դատարանում»,- համոզված է «ԺԵ»-«ԺԼԱ»-ի զրուցակից` ՀՀՇ հիմնադիր անդամ, 1991-1999թթ. ԱԺ պատգամավոր, ՀՀ առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի հատուկ հանձնարարություններով դեսպան, 1994-1995թթ. Ազգային անվտանգության պետական վարչության ղեկավար Դավիթ Շահնազարյանը։

Էմմա Գաբրիելյան

- Պարոն Շահնազարյան. մարտի 1-ի ողբերգական իրադարձություններից հետո Ձեր անունը մի քանի օր շարունակ տարբեր պաշտոնյաներ եւ իշխանական լրատվամիջոցներ հնչեցնում էին` կապելով այդ դեպքերի հետ։ Ի՞նչ է իրականում տեղի ունեցել մարտի 1-ին Երեւանում, եւ ի՞նչ գնահատական կտաք այդ իրադարձություններին։

- Օգտվելով` մարտի 1-ից հետո ինձ ընձեռված այս առաջին հնարավորությունից` խորապես եւ անկեղծորեն ցավակցում եմ մարտի 1-ին բոլոր զոհվածների հարազատներին եւ մտերիմներին։ Իմ անունը շոշափելու առիթով այդ պաշտոնյաներին ձեր թերթի միջոցով ես արդեն պատասխանել եմ (Դ.Շահնազարյանը մեր թերթի մարտի 6-ի համարում ասել էր. «Այս հսկայածավալ տեղեկատվական շրջափակման ու պաշտոնական տոտալ կեղծ տեղեկատվության տարածման պայմաններում Քոչարյանը կամ որեւէ այլ պաշտոնատար անձ, որոնք ուղղակիորեն կրում են մարտի 1-ի սպանությունների եւ այլ հանցագործությունների ողջ պատասխանատվությունը, թող չփորձեն հոլովել իմ անունը` համեմելով այն կեղծիքով ու ստով».- հեղ.)։ Ինչպես գիտեք, մարտի 1-ի վաղ առավոտյան իշխանությունները հատուկ ստորաբաժանման զորքերով հարձակում են գործել Օպերայի հրապարակում անցկացվող խաղաղ նստացույցի հազարավոր մասնակիցների եւ նրանց վրանների վրա. ընդ որում, այդ գործողությունները իրականացվել է առանց որեւէ նախազգուշացման։ Այն բանից հետո, երբ հատուկ նշանակության զորքերը մտել են Ազատության հրապարակ Տեր-Պետրոսյանը խոսափողով դիմել է թե’ նստացույցի մասնակիցներին, թե’ ոստիկանական զորքերին` ասելով հետեւյալը. «Խնդրում եմ պահպանել հանգստություն. ոստիկաններ են եկել, տեսնենք ինչ են ուզում», այնուհետեւ դիմելով ոստիկաններին Տեր-Պետրոսյանը նշել է` «նստացույցին մասնակցում են կանայք եւ երեխաներ, վրաններում կան կանայք եւ երեխաներ, խնդրում եմ հաշվի առեք դա». դեռ խոսքը չավարտած հատուկ ջոկատայինները մահակներով, վահաններով, էլեկտրաշոկով, հատուկ միջոցներով, ինչպես հետագայում պարզվեց` նաեւ արցունքաբեր գազ կիրառելով սկսել են հարձակումները, նաեւ` Մաշտոցի, Թումանյանի, Սայաթ-Նովայի փողոցներում։ Դրան հաջորդած իրադարձությունների մանրամասները Տեր-Պետրոսյանը մարտի 1-ի առավոտյան, տնային կալանքի մեջ գտնվելով, ժամը 11.00-ին հրավիրած իր մամուլի ասուլիսում արդեն ներկայացրել է։

Օպերայի հրապարակի շրջակայքում իրականացված գործողություններից մի քանի ժամ անց, արդեն Ֆրանսիայի դեսպանատան մոտ, Մյասնիկյանի արձանին հարակից հրապարակում, երբ ես եկա այդտեղ, կարծում եմ` 100 000-ից ավելի մարդ էր հավաքված։ Ակնհայտ էր, որ բավական լարված, պայթունավտանգ իրավիճակ էր` հատուկ ստորաբաժանումները զինված էին մահակներով, վահաններով. նաեւ ջրցան մեքենաներ կային, եւ, ի դեպ, զորքերը կանգնած էին ժողովրդից կես կամ մեկ մետր հեռավորության վրա` դեմ առ դեմ։ Բացի այդ, հատուկ ստորաբաժանումները ժողովրդին բաժանել էին մի քանի հատվածների. մարդկանց խմբերը միմյանցից կտրված էին, ժողովրդի եւ հատուկ ջոկատայինների միջեւ անընդհատ` հաճախ բավական սուր վիճաբանություններ էին ծագում։ Պետք է նկատել, որ մարդիկ արդեն տեղյակ էին, թե ինչ է տեղի ունեցել վաղ առավոտյան Օպերայի հրապարակում, եւ հասարակությունը չափազանց բորբոքված էր, զայրացած. ավելին` այդտեղ կային նաեւ Ազատության հրապարակի դեպքերի ականատեսներ, իրավիճակը իսկապես լարված էր։ Պետք է շեշտեմ նաեւ, որ դա ինքնաբուխ հանրահավաք էր` այն չուներ կազմակերպիչներ։ Այդ իրավիճակում միայն մեկ խնդիր կար. հարկավոր էր անմիջապես հեռացնել ոստիկանական զորքերը, որովհետեւ այնպիսի իրադրություն էր ստեղծվել, որ հնարավոր էր անգամ առանց հրամանի բախումներ բռնկվեին։ Ի դեպ, նշեմ, որ ինքս նկատեցի մի քանի անձանց, որոնք ակնհայտորեն սադրիչներ էին, օլիգարխների, այսպես կոչված` թիկնազորից, որոնց դեմքով բոլորս էլ ճանաչում ենք։

Անմիջապես սկսեցինք խոսել, կարելի է ասել` բանակցել գեներալներ Աֆյանի եւ Գիզիրյանի հետ. ի դեպ, ներկա էր նաեւ մարդու իրավունքների պաշտպանը, ով իրեն պատշաճ դրսեւորեց` նա եւս ձգտում էր լիցքաթափել լարված մթնոլորտը։ Ինչեւէ, գեներալներն առաջարկեցին ժողովրդին «տեղափոխել» Մատենադարան։ Ժողովրդի պահանջը մեկն էր. մարդիկ սպասում էին, պահանջում էին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին, որովհետեւ արդեն տեղյակ էին, որ նա գտնվում է տնային կալանքի մեջ։ Ի սկզբանե ասեմ, որ ժողովրդին տեղափոխել Մատենադարան անհնար էր, քանի որ ժողովուրդը առանց Տեր-Պետրոսյանի չէր շարժվի այդտեղից, ժողովուրդը կենթարկվեր բացառապես նրա կոչերին եւ, իմիջիայլոց, գիշերը ժամը 3.00-ին ժողովուրդը ցրվեց հենց Տեր-Պետրոսյանի հորդորով։ Ապա. ժողովրդի շարժը դեպի Մատենադարան կնպաստեր սադրանքների հրահրման, անկարգությունների մի նոր փուլի մեկնարկին։ Եվ հաջորդ կարեւոր հանգամանքը` անթույլատրելի էր, որպեսզի Ազատության հրապարակում տեղի ունեցած այդ դաժան ծեծուջարդից ու բռնություններից հետո 100 000-ից ավել մարդ անցներ Օպերայի շրջակայքով` ուր տեղակայված էր զինուժ եւ տեխնիկա։ Երբ գեներալների կողմից առաջարկ եղավ ժողովրդին «տեղափոխել» Մատենադարանի դիմացի հրապարակ, ի պատասխան դրան ես գեներալներին ասացի, որ հարկավոր է ետ քաշել, հեռացնել զորքերը, բացել հատուկ ստորաբաժանումների շղթաները, ինչի արդյունքում ժողովուրդը մասնատվել էր։

Գեներալները համաձայնեցին, ասացին, որ եթե ես հայտարարեմ դեպի Մատենադարան շարժվելու մասին, իրենք զորքերը ետ կքաշեն։ Ես ոստիկանական մեքենայի բարձրախոսով դիմեցի ժողովրդին` նախ նշեցի, որ սա ինքնաբուխ հանրահավաք է, չունի կազմակերպիչներ, այնուհետեւ հայտարարեցի, որ պետք է շարժվել դեպի Մատենադարանի տարածք։ Դրանից անմիջապես հետո զորքերը իսկապես սկսեցին ետ քաշվել, իրավիճակը փոքր-ինչ հանդարտվեց, սակայն ժողովուրդը շարունակում էր պահանջել Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի անձնական ներկայությունը եւ ակնհայտ էր, որ որեւէ ուղղությամբ այդտեղից չէր շարժվելու, ինչի մասին ես հայտնեցի գեներալներին։ Ի դեպ ասեմ, որ իմ անձնական տպավորությամբ` գեներալներ Աֆյանը եւ Գիզիրյանը շահագրգռված չէին, որ այդտեղ բախումներ ծագեն։ Այնուհետեւ նկատեցինք, որ սադրիչների մի նոր խումբ աղմուկ-աղաղակով եկավ Գինու գործարանի կողմից, սկսեցին քարեր նետել, այնուհետեւ ոստիկանական մեքենայի հետ կապված հայտնի միջադեպը եղավ` ես 200 մետր հեռավորության վրա նկատեցի, թե ինչպես ոստիկանության այդ մեքենան մխրճվեց ժողովրդի մեջ, եւ փառք Աստծո, իմ տեղեկություններով զոհեր չկան, երեք մարդ է վիրավորվել։

- Այնուամենայնիվ, Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին հնարավորություն չտրվեց գալ` իրեն մի քանի ժամ սպասող հազարավոր մարդկանց մոտ։ Իսկ դրանից հետո ի՞նչ տեղի ունեցավ։

- Մի պահ հույս կար, որ իշխանությունները խելամիտ կգտնվեն եւ գոնե 15 րոպեով թույլ կտան Տեր-Պետրոսյանին գալ, հանդարտեցնել բորբոքված ժողովրդին։ Որ իշխանությունները չգնացին այդ քայլին, դա խոսուն եւ լրացուցիչ ապացույցն է այն բանի, որ նրանք մեծ սադրանք էին կազմակերպում, այն, ինչը եւ տեղի ունեցավ։ Այդ անորոշ իրավիճակը պահպանվեց մինչեւ երեկոյան ժամը 21.10-ը` ցուցարարները Գրիգոր Լուսավորչի պողոտայում հավաքվել էին մինչեւ ՌԴ-ի դեսպանատան հատվածը, ինքնակազմակերպվել, բարիկադավորվել էին։ ժամը 21.10-ին ՌԴ դեսպանատնից դեպի վերեւ` ձկան խանութի տարածքից պայթյուններ հնչեցին, կարծում եմ պայթուցիկ փաթեթներ էին։ Այնուհետեւ սկսվեց հուժկու ավտոմատային լուսարձակող գնդակների տեւական կրակահերթեր` ցուցարարների գլխավերեւով, դա նույնպես հոգեբանական ակցիա էր, սակայն ժողովուրդը չշարժվեց տեղից` 100 000 մարդ միաբերան վանկարկում էր` «թուրքեր, հեռացեք»։ Սակայն Քոչարյանը հրեշավոր սադրանք էր ծրագրել, որն էլ իրականացրեց։ Պարզվեց, որ նա սպանդ էր կազմակերպել այլ տեղ` Լեոյի, Պարոնյան-Պռոշյան հատվածում, ուր ցուցարարներ չկային եւ չէին էլ եղել։ Ցուցարարների գլխավերեւում այդ լուսարձակող գնդակներով կրակահերթերին զուգահեռաբար, ճիշտ այդ պահին սկսվել էին այրվել ավտոմեքենաներ եւ ջարդվել խանութների ցուցափեղկեր Մաշտոցի պողոտայում` շուկայի շրջակայքում։ Այսինքն` ցուցարարները այլ վայրում էին, իսկ Քոչարյանը հատուկ գործողություններ էր իրականացնում բոլորովին այլ հատվածում` կրակում էին անցորդների, ժողովրդի վրա, իսկ սադրիչները, քրեածին տարրերը, օլիգարխների թիկնազորի անդամները այրում, ջարդում էին խանութների ցուցափեղկերը։ Այսինքն` Մյասնիկյանի արձանի հրապարակում մինչեւ ՌԴ-ի դեսպանատան տարածքում հավաքված ցուցարարների նկատմամբ Ռ.Քոչարյանը հարձակման իմիտացիա իրականացրեց` լուսարձակող փամփուշտներով ցուցարարների գլխավերեւով կրակահերթերով, որպեսզի ցուցարարների համար խլացվեն այն իրական կրակոցները, որոնք մարդկային կյանքեր եին խլում. փաստորեն, որ սպանդ էր իրականացվում Լեոյի, Պարոնյանի եւ Մաշտոցի փողոցներում։ Հարց է ծագում` ինչու՞ ժամը 21.10-ին սկսվեցին այդ գործողությունները, կարող էին սպասել մինչեւ գիշերվա ժամը 03.00-04.00-ն, ցուցարարները կհոգնեին, կհեռանային... Ո’չ, Քոչարյանի նպատակը մեկն էր` Օպերայի հրապարակում իրականացրած իր բռնությունները մարտի 1-ին նույնացնել արդեն Ֆրանսիայի դեսպանատան իրադարձությունների հետ։

Այն, ինչ Ռոբերտ Քոչարյանը մարտի 1-ին իրականացրեց Երեւանում, դա հանցագործություն էր ոչ միայն հայ ժողովրդի նկատմամբ, այլեւ` մարդկության հանդեպ. նա կրակ բացեց խաղաղ ժողովրդի վրա, ինչ համար նախատեսված է միջազգային պատասխանատվություն` Հաագայի դատարանում։ Սրա ապացուցողական փաստերը բազմաթիվ են եւ շեշտակիորեն ավելանում են` այս մասին ամենայն մանրամասնությամբ տեղյակ է միջազգային հանրությունը։ Մեկ հատկանշական փաստ` ինչու՞ են իշխանությունները կտրականապես հրաժարվում, որպեսզի ստեղծվի մարտի 1-ի իրադարձությունները ուսումնասիրող միջազգային անկախ հետաքննող մարմին... Որովհետեւ դրա կազմակերպիչները իրենք են եւ դրա ողջ պատասխանատվությունը կրում է անձամբ Քոչարյանը. նրան միայն հարկավոր էին զոհեր, գնդակահարվեցին մարդիկ, ովքեր անգամ ցուցարարներ չէին` խաղաղ անցորդներ էին, նրան պետք էր արտակարգ դրություն հայտարարել։ Հետեւաբար, մեծագույն այս ողբերգությունը, որը տեղի ունեցավ մարտի 1-ին, անձամբ Ռոբերտ Քոչարյանի կողմից կազմակերպված, ծրագրված հանցագործություն է հայ ժողովրդի նկատմամբ։ Ես առայժմ չեմ անդրադառնա մարտի 1-ի իրադարձությունների բոլոր մանրամասներին, արդեն հսկայական տեղեկություններ եւ փաստեր կան, որոնք ուղղակիորեն ապացուցում են Քոչարյանի գործած ոճրագործությունը, սակայն արդեն իսկ անվիճելի է, որ Քոչարյանը արյուն թափեց, նպատակ ունենալով այդ արյունը «բարդել» ընդդիմության վրա, սակայն այս անգամ նրա հաշվարկները չարդարացան։ Եվ ամենացավալին այն է, որ այդ դեպքերից հետո ոչ միայն սգո օր չհայտարարվեց, այլեւ` նա ցավակցություն չհայտնեց զոհվածների ընտանիքներին. իրեն մտավորական համարող Քոչարյանի նոմենկլատուրայի որեւէ ներկայացուցիչ նույնպես ցավակցություն չհայտնեց, ավելին` ԼՂ-ից ոչ միայն համաժողովրդական Շարժմանը սատար կանգնելու որեւէ արձագանք չեղավ, այլեւ չգտնվեց ցավակցություն հայտնող։

Քոչարյանը իր սահմանափակ, գավառամիտ եւ բացառապես քրեական (կրիմինալ) մտածողությամբ չի գիտակցում մեկ պարզ իրողություն. սա արդեն Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի պայքարը չէ, սա արդեն մեր ժողովրդի` ՀՀ քաղաքացիների պայքարն է. ժողովուրդը սա երբեք չի հանդուրժելու եւ պայքարը իրականում նոր է սկսվում։ Մի ուշագրավ փաստ եւս` մարտի 1-ի երեկոյան ինձ երկու տասնյակից ավելի մարդիկ մոտեցան, ասացին, որ քվեարկել են Սերժ Սարգսյանի օգտին, բայց որոշել են Ֆրանսիայի դեսպանատան հրապարակ գալ` Ազատության հրապարակում առավոտյան խաղաղ ցուցարարների նկատմամբ իրականացրած բռնություններից հետո։ Այսինքն` մի կողմում մեր ամբողջ հասարակությունն է, իսկ մյուս կողմում` իշխանությունը։ Քոչարյանը ապացուցեց, որ եղել եւ մնում է օտար, որ ինքը օկուպացի

[mazd]

Բոլոր ծածուկ գործերը ջրի երես կելնեն

9:10 Yerevan | 5:10 GMT | Wednesday 12 March 2008

«Ղարաբաղ» կոմիտեի անդամ Սամսոն Ղազարյանը սեփական աչքերով է տեսել` ինչ է կատարվել մարտի մեկին:

-Պարոն Ղազարյան, Դուք եղել եք նաեւ 88-ի շարժման ակունքներում: Ձեր կարծիքով` կա՞ն նմանություններ երկու շարժումների միջեւ:

- Արտաքուստ, այո, մանավանդ` մասնակիցների թվաքանակի առումով, նաեւ` նախագահի նստավայրի հրահանգներով հանրահավաքների լուսաբանման, հանրահավաքների մասին հանրությանն իրազեկելու առումով: 88-ին, ըստ «Վրեմյա»-ի, հրապարակում հավաքվում էին մի խումբ էքստրեմիստներ: Ըստ «մերոնց»` մի 7-8 հազար բոմժերով ու նարկոմաններով: Իսկ բովանդակային առումով միանգամայն տարբեր շարժումներ են: 88-ի շարժիչն ազգային հարցն էր` ահռելի հուզական հենքով, 2008-ի շարժումը` գիտակցված քաղաքացիական է` հանուն մարդու եւ քաղաքացու, ՈՒՄ մեր վայ իշխանությունները ծրագրավորած ուզում են վերածել ճորտի ու ստրուկի, որ հեշտ կառավարեն: Այս շարժումը շարժում է մեր տականքի դեմ` ի դեմս հայտնի զույգի եւ նրանց սպասարկողների: Երիցս ճիշտ է Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը` 10 օրվա ընթացքում մեր երկրում ձեւավորվեց նոր հասարակություն, որին սրանք այլեւս ի զորու չեն կառավարել:

- Այսօր, սակայն, քրեական գործեր են հարուցվել հանրահավաքի մասնակիցների դեմ, եւ իշխանությունն ու դատախազությունը հայտարարում են, թե հանրահավաքները եղել են ոչ թե բողոք կեղծված ընտրությունների դեմ, այլ դրանցով ծրագրել են բռնությամբ վերցնել իշխանությունը: Դուք մասնակցել եք հանրահավաքներին եւ նստացույցին, նման կոչեր լսե՞լ եք:

- Ես մասնակցել եմ ողջ ընտրական պրոցեսին, եղել եմ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի վստահված անձ Արաբկիր համայնքի թիվ 4 ընտրատարածքում, համակարգել եմ 10 տեղամասերի մեր թիմակիցների աշխատանքը եւ շատ լավ գիտեմ, թե ինչպես են կեղծվել ընտրությունները: Հետեւաբար` գիտեմ նաեւ, որ հարյուր հազարավոր մարդիկ դուրս են եկել հրապարակ, որ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի օգտին տրված իրենց ձայների խորալը հասնի առ Աստված, իսկ միջազգային դիտորդական առաքելություններն էլ` մեկիկ-մեկիկ հաշվեն այդ ձայների տերերին: Իսկ թե ինչ են բարբաջում հայտնի զույգի` Սերժի ու Ռոբի սպասարկուները` իշխանությունը բռնությամբ զավթելու կոչերի մասին` լկտի, սանձարձակ սուտ է ու կեղծիք` Գեբելսի հանգույն: Այն, ինչ տեղի ունեցավ Ազատության հրապարակում մարտի 1-ի վաղ առավոտյան եւ հետայնու` Ալ.Մյասնիկյանի հուշարձանի հարակից հրապարակի հանրահավաքից հարյուրավոր մետրեր հեռավորության վրա` վաղուց ծրագրավորված էր, մանրազնին պլանավորած:

- Ասել է թե` այս զարգացումները, քրեական գործերը արդեն իսկ գծագրված հնարավոր սցենարների՞ց են:

- Անտարակույս: Ամիսներ առաջ, եթե հիշողությունս չի դավաճանում, նոյեմբերի սկզբներին, ոչ անհայտ Գառնիկ Իսագուլյանը «Հայոց աշխարհ» թերթին տված մի հարցազրույցում մանրամասն «կանխատեսում էր», թե ինչեր են լինելու քարոզչության ընթացքում եւ ինչպիսի իրադարձություններ են ծավալվելու հետընտրական շրջանում: Եթե մտովի վերհիշենք քարոզչության ընթացքն ու մյուս թեկնածուների վարքագիծն ու բարբաջանքը` ամեն ինչ կերեւակվի: Գառնիկ Իսագուլյանի բերանով նախագահականից հնչեցված սույն հրահանգը առաջին անգամ փորձարկվեց Թալինում կազմակերպված սադրանքով, այնուհետ` Մուկն այն փորձեց իրականացնել Արտաշատում: Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի` ժամ առ ժամ աճող վարկանիշին զուգահեռ ահագնանում էր կլանի խուճապն ու Սերժի կլիենտ թեկնածուների քարոզարշավն ընդդեմ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի դառնում էր անթաքույց ու մերկապարանոց: Կլիենտներից խիստ ինքնատիպը` Ա.Գեղամյանը, բոլոր հեռուստաալիքներով լալահառաչ գուժում էր Գառնիկ Իսագուլյանի կանխատեսումները հետընտրական զարգացումների մասին եւ ի վերջո` հայտարարեց, որ ինքը Դը Գոլի հանգույն (ինչպիսի նսեմացում` մինչեւ մեծամտություն)` նախընտրում է դավաճանել ժողովրդին, քան պետությանը: Սերժի մյուս կլիենտ թեկնածուներն ու նրանց խոսնակներ շավոներն ու արշակները, նույն եռանդով, բայց տարբեր վարիացիաներով տիրաժավորում էին հետընտրական «մղձավանջն» ու մատնացուցում «մեղավորներին»:

Իսկ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի վարկանիշն աճում էր ու աճում...

Անտեսելով Արթուր Բաղդասարյանի` ժողովրդին դավաճանելու իրողությունը նաեւ հետընտրական փուլում, երբ ԿԸՀ-ին ուղղորդված միտումնավոր դիմում հղեց` հիշենք ՀՅԴ-ին:

Քվեարկության օրվանից մեկ շաբաթ առաջ արդեն տեղի տվեցին ՀՅԴ-ի ներվերն ու էկրաններին հայտնված բյուրոյի ներկայացուցիչ Հրանտ Մարգարյանը` ի հավելումն Տեր-Պետրոսյանի ու նրա թիմի հասցեին հնչեցրած պարսավանքների` Լեւոն Տեր-Պետրոսյանին խորհուրդ տվեց հանել թեկնածությունն ու սատարել Սերժի մյուս կլիենտ Վազգեն Մանուկյանին: Հընթացս էլ հոխորտաց, թե իրենք ապակայունություն, արյունահեղություն թույլ չեն տա:

Քաղակական ուժերն այսպես` միով բանիվ «դաբրո» տվեցին ավազակապետության պարագլուխներին, որպեսզի նրանք իրենց սպասարկու որոշ թաղապետերի ու օլիգարխների խաժամուժի միջոցով Երեւանում սանձազերծեն... Սումգայիթ:

- Պարոն Ղազարյան, այնուհանդերձ, իբրեւ մարտի մեկի վաղ առավոտյան Ազատության հրապարակի եւ դրանից հետո էլ` Ալ.Մյասնիկյանի հուշարձանին հարակից հրապարակի դեպքերի ականատես, ի՞նչ եք տեսել Դուք:

- Անշուշտ: Նախ ասեմ, որ մարտի մեկին նրանք ամենայն մանրամասնությամբ սկսել էին պատրաստվել մի քանի օր առաջ: Ազատության հրապարակին հարող բոլոր փողոցներում նրանք արգելեցին մեքենաների կայանումը, իսկ հրապարակից դուրս եկող մեքենաները տանում էին տուգանային հրապարակ: Արգելում էին սննդի ու վառելափայտի մատակարարումը` գիշերողների քանակը նվազեցնելու ակնհայտ միտումով: Մարտի մեկին, առավոտյան ժամը 5.30-ից 6-ի սահմաններում Ազատության հրապարակին հարակից փողոցները լցվեցին բազմաթիվ ոստիկանական մեքենաներով: 6.30 րոպեին Լեւոն Տեր-Պետրոսյանը հարթակից դիմեց նստացույցի մասնակիցներին` հորդորելով կոնտակտի մեջ չմտնել ոստիկանության հետ: Սակայն քիչ անց Սայաթ-Նովայի փողոցի կողմից դեպ հրապարակ շարժվեց վահանավոր ու մահակավոր ոստիկանների կուռ շղթան: Նստացույցի մասնակիցների վկայությամբ, նույն կերպ եղել է նաեւ այլ հարակից փողոցների կողմից: Մենք` Սայաթ-Նովայի փողոցի հատվածում գտնվողներս, նույնպես փորձեցինք շղթա կազմել` նրանց մուտքը հրապարակ կասեցնելու համար: Բայց անվերջ ավելացող նրանց թվաքանակի ճնշման տակ նստացույցի մասնակիցներիս շղթան արագ փլուզվեց, ու մենք մասնատվեցինք: Ընդհանուր իրարանցման պայմաններում ես մի կերպ հասա Հյուսիսային պողոտա ու շարժվեցի Հանրապետության հրապարակի ուղղությամբ, եւ Հյուսիսային պողոտայի միջնամասում տեսա նստացույցի այլ մասնակիցների եւս: Սակայն շատ արագ պարզ դարձավ, որ արդեն հատուկ ջոկատայիններն են փորձում մեզ շրջապատել բոլոր կողմերից: Ասես պայմանավորված` մենք բոլորս փորձեցինք խուսափել շուրջկալից: Ես շարժվեցի Տերյան փողոցով դեպի Թումանյան փողոց եւ երբ հասա խաչմերուկին, Առնո Բաբաջանյանի արձանի մոտերքում խրոխտ կանգնած հատուկ ջոկատայինները հարձակվեցին ինձ վրա ու սկսեցին մահակներով ծեծել: Ես շնչահեղձ, քանի որ աջ թոքս վիրահատված է, մի կերպ հասա Խնկո Ապոր գրադարանին հարող բակ, ուր եւ հանդիպեցի մերոնցից` այլոց: Տերյան փողոցի մուտքը Սայաթ Նովայի կողմից նույնպես փակված էր հատուկ ջոկատայիններով, ովքեր, հավանաբար, գրոհի հրահանգ դեռ չունեին: Ամեն ինչ վկայում էր այն մասին, որ մեր հարազատ իշխանությունները «կոլցո» օպերացիա էին իրականացնում: Ի դեպ, 91-ին ես եղել եմ նաեւ Գորբաչովի «կոլցոյի» մեջ: Մենք անցանք Խնկո Ապոր գրադարանի հետնաբակ եւ այլ բակերի միջով դուրս եկանք Աբովյան փողոց, որտեղից էլ բաժանվեցինք: Ես այլ բակերի միջով մի կերպ հասա Աշոտ Մանուչարյանի տուն, եւ քիչ անց, անվերջ հնչող զանգերի շնորհիվ, իմացանք, որ «կոլցոյից» փրկվածներն ինքնաբերաբար հավաքվում են Ֆրանսիայի դեսպանատան մոտ: Ալ.Մյասնիկյանի հուշարձանի հրապարակ ես հասա կեսօրից անց եւ այնտեղից հեռացա Լեւոն Տեր-Պետրոսյանի` հրապարակը թողնելու հորդորից հետո, որը հնչեցրեց Արամ Սարգսյանը: Թե ինչի ականատես եղա մարտի 1-ի ցերեկվա եւ 2-ի գիշերվա ընթացքում, ու փաստերի, տեսաերիզների, վկայությունների հսկայական նյութն ինչ իրական պատկեր է ուրվագծում, կմանրամասնենք առաջիկայում, եւ թաքուն ոչինչ չի կարող մնալ: Քանզի, ինչպես ասում էր Վիլյամ Շեքսպիրը` ծածուկ գործերը կգան հրապարակ, թեկուզ երկիրն իսկ թաքցնի իր տակ: Համոզված եմ, որ լրագրողական հետաքննության արդյունքում Մաշտոցի պողոտայում եւ Լեոյի փողոցի մերձակայքում տեղի ունեցած անցքերի մեղավորները եւս ի հայտ կգան:

[mazd]

Միայն միջազգային հետաքննությունը կհամարվի արժանահավատ

Նորվեգիայի հելսինկյան կոմիտեն Հայաստանի իշխանություններին կոչ է արել հարգել միջազգային օրենքները եւ միջազգային քննիչներ հրավիրել մարտի 1-ին տեղի ունեցած դեպքերը քննելու համար:

«Հայաստանի իշխանությունները պետք է հրավիրեն Եվրախորհրդին կամ հարգանք վայելող այլ կազմակերպությունների՝ հուզումները եւ Հայաստանի ոստիկանության եւ բանակի կողմից դրանց պատասխանը քննելու համար: Միայն նման միջազգային հետաքննությունը արժանահավատ կհամարվի հայաստանցիների կողմից»,- հայտարարել է Նորվեգիայի հելսինկյան կոմիտեի գլխավոր քարտուղարի տեղակալ Գունար Կարլսենը: Վերջինս նաեւ նշել է, որ լայն տարածում է ստացել թերահավատությունը այն բանի հանդեպ, թե ինչպես են իշխանություններն անցկացրել նախագահական ընտրությունները, եւ ահագնանում են վրդովմունքն ու հուսահատությունը այն միջոցների կապակցությամբ, որոնցով դադարեցվել են խաղաղ ցույցերը: Կարլսենի խոսքերով, ժամանակն է, որ կառավարությունը հրավիրի անկախ միջազգային դերակատարների, որոնք կբացահայտեն, թե ինչ է կատարվել, եւ կապահովեն պատասխանատվությունը յուրաքանչյուր հանցանքի համար: Ի դեպ, անցյալ շաբաթ Նորվեգիայի հելսինկյան կոմիտեն նամակ է հասցեագրել երկրի արտգործնախարար Յոնաս Գար Ստորեին` հորդորելով Նորվեգիայի իշխանություններին ակտիվություն ցուցաբերել այս հարցում:

[mazd]

Քուրթ Վոլքեր. «Ճնշումներն ու ձերբակալությունները ճիշտ գործելաոճ չեն»

Միայն երկխոսությունն ու հետագա կտրուկ քայլերի բացառումը հնարավոր կդարձնի հայաստանյան քաղաքական ճգնաժամի հանգուցալուծումը: Նման կարծիք է հայտնել Միացյալ Նահանգների պետքարտուղարի տեղակալի պաշտոնակատար Քուրթ Վոլքերը:

«Մենք աշխատում ենք կողմերին համոզել, որպեսզի երկխոսության սկիզբ դրվի: Խոսքը թե' կառավարության մասին է, որը շատ կոշտ մեթոդների է դիմել` սահմանափակելով լրատվամիջոցների ազատությունը, արտակարգ դրություն հայտարարելով, ձերբակալություններ իրականացնելով: Դիմում ենք նաեւ ընդդիմությանը, որն այդ մարդաշատ ցույցերի կազմակերպիչն էր: Մենք աշխատում ենք երկու կողմի հետ էլ` փորձելով քաղաքական երկխոսություն նախաձեռնել, կազմակերպել մի «կլոր սեղան», որի շուրջ կառավարության ու ընդդիմության ներկայացուցիչները կքննարկեն ստեղծված իրադրությունը` փորձելով հանգուցալուծել այն հակամարտությունն ու լարվածությունը, որն այսօր առկա է», - ասել է Վոլքերը:

Պետքարտուղարության բարձրաստիճան պաշտոնյան նաեւ հատուկ քննադատության է ենթարկել Հայաստանի իշխանությունների որդեգրած մարտավարությունը:

«Մենք չենք կարծում, որ հետագա ճնշումները, հետագա ձերբակալությունները ճիշտ գործելաոճ են: Անհրաժեշտ է վերացնել արտակարգ դրությունը, ապահովել մամուլի եւ հավաքների ազատությունը, ապահովել քաղաքական կուսակցությունների գործունեությունը, որպեսզի Հայաստանը կարողանա դուրս գալ քաղաքական այս ճգնաժամից», - հայտարարել է Քուրթ Վոլքերը:

[mazd]

The US State Department issued its annual Human Rights Report for 2007

(www.state.gov) today, March 11, 2008.

Although concerning Armenia

(http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2007/100546.htm), the report is

limited to last year, and does not include the most recent developments, the

report's findings are significant:

WASHINGTON, March 11, 2008 -- Armenia's record on human rights

remained poor during 2007, according to the U.S. State

Department's annual report on human rights around the world.

First, the document said, parliamentary elections last spring

didn't meet world standards. The report, issued today, also

says security forces sometimes beat those they had arrested,

and some arrests were made arbitrarily. The government also

imposed restrictions on privacy, religious expression, the news

media and freedom of assembly, the document says. Meanwhile,

the report says, the Armenian government didn't enforce laws

against violence against women, human trafficking and

harassment of homosexuals.

[mazd]

"The Secretary-General is deeply concerned about the violent clashes between police forces and demonstrators in Armenia over the weekend."

03.03.2008

"The Secretary-General is deeply concerned about the violent clashes between police forces and demonstrators in Armenia over the weekend. It is his hope that these events, during which eight people died, will be thoroughly investigated.

The Secretary-General calls on all parties to exercise full restraint and to find a way out of the current crisis. He also urges the Armenian authorities to take all necessary steps to ensure a return to normalcy, including through a speedy lifting of the state of emergency."

[mazd]

"United Nations High Commissioner for Human Rights Louise Arbour said that she was deeply troubled following reports..."

02.03.2008

"United Nations High Commissioner for Human Rights Louise Arbour said that she was deeply troubled following reports of eight deaths and numerous injuries on Saturday during demonstrations in the Armenian capital Yerevan, where a state of emergency has been declared. The High Commissioner was particularly concerned by reports that force had been used against peaceful demonstrators and that opposition protestors had been detained. She called upon the authorities to exercise the utmost restraint and to ensure that due process is followed in the case of any detentions. The High Commissioner recalled that Armenia is party to the International Covenant on Civil and Political Rights which stipulates that, even during states of emergency, fundamental rights -- such as the right to life and the prohibition of torture and cruel, inhumane and degrading treatment -- cannot be suspended. Any restrictions of rights must be proportionate and may only be applied to the extent and duration strictly warranted by the circumstances."