Армяне в афгане

[droarm]

Итак: есть ли здесь участники, или знающие люди об армянах воевавших там?

очень интересна тем _ но никаких материалов нет в нете

[kaivaz]

СЮНЯЦ ЕРКИР

Աֆղանստան. 30 տարի անց

2009թ. դեկտեմբերին լրանում է խորհրդային զորքերի՝ Աֆղանստան ներխուժման 30 տարին: Աֆղանական թեման շարունակում է մնալ արդիական:

Աֆղանստանը ցամաքային պետություն է Կենտրոնական Ասիայում: Հաշվի առնելով Աֆղանստանի ռազմավարական կարեւոր դիրքը` այդ երկրին ցանկացել են տիրանալ աշխարհակալ շատ տերություններ: Աֆղանստանը բազմազգ երկիր է: Այստեղ բնակվում են փուշտուններ, բելուջներ, սինդեր, ուրդուներ, պարսիկներ, տաջիկներ, ուզբեկներ եւ նույնիսկ հույներ (Ալ. Մակեդոնացու ժամանակներից):

Ժամանակ առ ժամանակ այստեղ բռնկվել են ազգամիջյան կռիվներ, որոնցից օգտվելով երկրի ներքին գործերին փորձել են խառնվել նաեւ օտարները: 1973թ. հուլիսին ԽՍՀՄ օգնությամբ Աֆղանստանում տեղի ունեցավ պետական հեղաշրջում, տապալվեց միապետությունը: 1979թ. ապրիլին Աֆղանստանը հռչակվեց սոցիալիստական հանրապետություն, իսկ սեպտեմբերին լայն թափ առավ քաղաքացիական պատերազմը: Այս պայմաններում ԽՍՀՄ Կոմկուսի կենտկոմի քաղբյուրոյի որոշմամբ 1979թ. դեկտեմբերի 30-ին խորհրդային զորքը մտավ Աֆղանստան:

Աֆղանական պատերազմն ուներ իր առանձնահատկությունները: Այն ընթանում էր լեռնային պայմաններում` խորհրդային զորքին անծանոթ տեղանքում, որը դժվարացնում էր ռազմական գործողությունները: Զորքը մանեւրելու մեծ հնարավորություն չուներ, քանակը եւ տեխնիկան էական դեր չէին խաղում: Հաշվի չէին առնվել նաեւ կլիմայական պայմանները:

Աֆղանստանում տեղակայվեց ԽՍՀՄ 40-րդ բանակը՝ ավելի քան 85 հազար զինվոր: Աֆղանական պատերազմին մասնակցեցին մոտ 3,5 հազար հայորդիներ: Ութսունհինգ երիտասարդներ զոհվեցին աֆղանական հողում:

Գրիգոր Մխիթարյանը

Սյունեցիներն անմասն չմնացին աֆղանական պատերազմից: Գորիսի շրջանից պատերազմին մասնակցել են 54 հոգի, որոնցից երկուսը զոհվել են, երեքը՝ վիրավորվել:

Սիսիանից 40 հոգուց զոհվել է մեկը, վիրավորվել՝ ութը:

Մեղրուց՝ 13 հոգի, վիրավորվել է մեկը:

Կապանի զինկոմիսարիատի եւ "աֆղանցիների" տվյալների համաձայն` Աֆղանստանում ծառայել են 176 կապանցիներ, որոնցից երկուսը՝ Սուրեն Հովհաննիսյանը եւ ադրբեջանցի Մուրադ Գարաեւը, զոհվել են մարտական առաջադրանք կատարելիս: Պատերազմի սկզբից մինչեւ Աֆղանստանից խորհրդային զորքերի դուրս բերումը սյունեցիներն իրենց պարտքն էին կատարում հայրենիքի հանդեպ: Նրանք կռվել են ամենատարբեր ճակատներում:

Սյունեցիներից հավանաբար առաջինն աֆղանական հողի վրա ոտք են դրել կապանցի վարորդներ Ժիրայր Անտոնյանը եւ Շահեն Ավագյանը: Նրանք տեղափոխվեցին իրենց ծառայության վայրից՝ Դրեզդենից: Երկուսն էլ Դուշանբեից ռազմաճակատին սնունդ, զինամթերք եւ վառելիք էին մատակարարում:

1980թ. հունվարին Կալինինգրադի մարզից Աֆղանստան է տեղափոխվել կապանցի Սամվել Հովհաննիսյանը: Դժվարին ու պատասխանատու ծառայություն է կատարել Քաբուլում: Եղել է 40-րդ բանակի ռազմական խորհրդի անդամ, քաղբաժնի պետ, գեներալ Կրասիլնիկովի անձնական վարորդը, հանդիպել է Բաբրակ Կարմալին՝ Աֆղանստանի կառավարության նախագահին: Վիրավորվել է հրետակոծությունից Քաբուլ-Ջելալաբադ ճանապարհին:

Սյունեցիների մեծ մասը որպես վարորդ ծառայել է Կունդուզ-Բագլան-Պուլիխումրի մայրուղու շրջանում (մայրուղին Թերմեզը կապում էր Քաբուլի հետ):

"Մեզ վիճակված էր շարունակ լինել տագնապի ու վտանգի մեջ: Չի եղել մի երթ, որի ժամանակ դուշմանները չգնդակոծեն կալոնան (շարասյունը)", - պատմում են "աֆղանցիները": Շարասյունը երբեմն բաղկացած էր լինում 400 միավոր տեխնիկայից: Դուշմանները նախապես դիրքեր էին գրավում լեռներում եւ գնդակոծում էին անցնող շարասյունը: Հակառակորդը նախ փորձում էր շարքից հանել առջեւից եւ վերջից ընթացող մեքենաները, նրանց փակուղու մեջ առնել ու ոչնչացնել: Տղաները մարտական դիրքեր էին գրավում մեքենաների անիվների ետեւում եւ պատասխան կրակ բացում: Թշնամուն լռեցնելուց հետո շարասյունը շարունակում էր երթուղին, սակայն մեքենաների եւ տեխնիկայի մի մասը շարքից դուրս էր գալիս եւ որպեսզի այն չընկնի թշնամու ձեռքը, ոչնչացվում էր:

Նռնականետային ջոկատի հրամանատար, կրտսեր սերժանտ Սուրեն Հովհաննիսյանը 1980թ. հոկտեմբերի 18-ին զորակոչվել է խորհրդային բանակ: 1982թ. հունվարի 11-ին մասնակցում էր մարտական գործողությունների Խարատուտ բնակավայրի մոտ: Աչքի ընկնելով համարձակությամբ` Սուրենը ոչնչացրեց 11 դուշմանների կողմից կառավարվող հրանոթային կետը: Մարտական գործողության ժամանակ նա ընկավ թշնամու գնդակից` փրկելով, սակայն, մոտոհրաձգային գումարտակի քաղաքական գծով հրամանատարի տեղակալ Վ.Ն. Գարնիկի կյանքը: Սուրեն Հովհաննիսյանին հետմահու շնորհվել է "Կարմիր դրոշի" շքանշան: Նրա աճյունն ամփոփված է հայրենի Շիկահող գյուղում:

Կապանցի Գերասիմ Պետրոսյանն անհավասար մարտում վիրավորվել եւ կորցրել է ձախ ոտքը: Պարգեւատրվել է "Կարմիր աստղ" շքանշանով:

"Կարմիր աստղ" շքանշանով է պարգեւատրվել նաեւ Արցախյան ազատամարտում նահատակված Դերենիկ Սադեղյանը:

Գորիսեցի Մովսես Խաչյանը զորակոչվել է բանակ 1981թ. հոկտեմբերի 7-ին: Ծառայել է Կունդուզ քաղաքում 21-րդ դիվիզիայի 149-րդ մոտոհրաձգային գնդում որպես հետախույզ: Այնուհետեւ նռնականետի նշանառու էր եւ զենիթահրետանային կայանքի վարորդ: Մասնակցել է Պակիստանի սահմանի մոտ գտնվող Պանշիրի կիրճի համաբանակային լայնամասշտաբ մարտական գործողությանը:

"Մեկուկես ամիս խորհրդային զորքը մնացել էր լեռան միջնամասում՝ պայմանական վայրում: Առաջադրանք էր տրված՝ գրավել բարձունքում գտնվող թշնամու զինապահեստները: Ես գնդացրի նշանառու էի: Չէինք կարողանում ո՛չ բարձրանալ, ո՛չ իջնել. ներքեւից հնչում էր՝ , իսկ բարձրանալը` անհնարին, վերեւն ականապատված էր: Ուղղաթիռներն էին հասցնում հացն ու ջուրը: Ի վերջո "ՍՈՒ 25" կործանիչների օգնությամբ առաջադրանքը կատարվեց, եւ հետեւակը գրավեց թշնամու զինապահեստները: Դրանք թողնվեցին աֆղանական բանակի հսկողության տակ, որը, մեր նահանջից հետո չդիմանալով դուշմանների գրոհներին, թողեց բարձունքը: Խորհրդային բանակը հարկադրված էր երկրորդ անգամ հարյուրավոր զոհերի գնով, շատ ավելին էր դուշմանների կորուստը", - պատմում է Մովսեսը:

1983թ. ամռանը Մովսես Խաչյանը վիրավորվել է Ֆայզաբադ տանող մայրուղում: Պարգեւատրվել է "Արիության համար" մեդալով:

Ֆայզաբադում տեղակայված զորամասը, որտեղ ծառայում էր Հայկ Ավագյանը, հրամանատարը ՀՀ նախկին զինկոմ Արտյուշա Հարությունյանն էր: "Ֆայզաբադի շրջանում դուշմանների կողմից կռվում էր Մոնթե Մելքոնյանը եւ իմանալով, որ խորհրդային զորամասի հրամանատարը հայ է, ակտիվ գործողությունների չէր դիմում", – ասում է Հայկը:

1982թ. հուլիսին Տուլուկան քաղաքի մոտ մղվող մարտերի ժամանակ աչքի է ընկել Սուրիկ Հովսեփյանը: Ռազմավարական նշանակության կամրջի պաշտպանության ժամանակ ստացել է երեսունչորս բեկորային վնասվածք:

Դավիթ Սաֆարյանը ծառայել է Պուլիխումրի քաղաքում` որպես զրահամեքենայի ավագ հրաձիգ: Մասնակցել է չորս համաբանակային մարտական գործողությունների՝ Բագլանի, Սալանգի, Մայմուրի եւ Հերատի: Մասշտաբով ամենամեծը Մայմուրի կիրճի գործողությունն էր: Հանձնարարված էր գրավել կիրճը եւ այնտեղ գտնվող կիշլակները: Դուշմաններն ականապատել էին կիրճի մուտքը եւ լեռներից անընդհատ գնդակոծում էին: Կիրճ մտնել հնարավոր չէր: Իրավիճակը չկարողացան փոխել նույնիսկ մարտի մեջ մտած "ՄԻԳ" կործանիչները: Ի վերջո, ուղղաթիռներով դեսանտ իջեցվեց կիրճի հակառակ կողմում, եւ թիկունքից գրոհը պսակվեց հաջողությամբ:

1982թ. նոյեմբերին Հերատի մարտական գործողության ժամանակ Դավիթ Սաֆարյանը վիրավորվել եւ կարճ ժամանակ անց կրկին հայտնվել է ճակատում:

Ներխուժելով Աֆղանստան` ԽՍՀՄ ղեկավարությունը հույս ուներ կարճ ժամկետում լուծել աֆղանական խնդիրը, սակայն 1956թ. բուդապեշտյան եւ 1968թ. Պրահայի սցենարները չկրկնվեցին: ԽՍՀՄ ներքաշվեց երկարատեւ, հյուծիչ պատերազմի մեջ:

Ի՞նչ տվեց աֆղանական պատերազմը. զոհեր, վիրավորներ, արցունքներ, խեղված ճակատագրեր…

Սակայն այն նաեւ կյանքի մեծ դպրոց էր. Աֆղանստանում ձեւավորվեց "աֆղանցիների" կերպարը՝ հայրենասիրություն, ընկերասիրություն, խիզախություն, ճշտապահություն, ինտերնացիոնալիզմ: Աֆղանստանում ձեռք բերված մարտական փորձը մեր վետերաններն ի նպաստ դրեցին Արցախի եւ ՀՀ սահմանների պաշտպանության գործին: "Աֆղանցիներից" Կապանում ստեղծվել էր առանձին պատժիչ ջոկատ` Կունդուզի համար մարտերում աչքի ընկած Սուրեն Հախյանի հրամանատարությամբ: "Աֆղանցիներից" Արցախյան պատերազմում իրենց կյանքը տվեցին Սերգեյ Մկրտումյանը, Ալեքսեյ Պետրոսյանը, Դերենիկ Սադեղյանը եւ Ալեքսան Փարսյանը: Չորսին էլ հետմահու շնորհվել է "Արիության համար" մեդալ:

Մայոր Սերգեյ Հովհաննիսյանը 1989-1993թթ. աշխատել է Կապանի զինկոմիսարիատում: 1993թ. մայիսին նշանակվել է Կարմրաքարի գումարտակի շտաբի պետ: Մինչեւ 2002թ. եղել է զինվորական ծառայության մեջ: 2009թ. մայիսի 8-ին պարգեւատրվել է "Ծովակալ Իսակովի անվան" մեդալով:

Լեյտենանտ Լեւոն Մարտիրոսյանը եղել է Կապանի №1 ինքնապաշտպանական գումարտակի զինգծով հրամանատարի տեղակալ: Հորադիզի մարտերում մի քանի տեղից ստացել է բեկորային վնասվածք:

Սահմանների պաշտպանության ժամանակ աչքի են ընկել Սուրիկ Հովսեփյանը, Սամվել Հովհաննիսյանը, Սեյրան Խաչատրյանը, Նորայր Պողոսյանը, Անդրանիկ Հայրապետյանը եւ շատ այլ "աֆղանցիներ":

Աֆղանական պատերազմն Աֆղանստանի ներքին գործերին միջամտելու նպատակով ագրեսիա էր եւ արկածախնդրություն: Հետեւաբար այն չպետք է դնել նույն նժարին Արցախյան եւ Հայրենական մեծ պատերազմների հետ, սակայն միանշանակ է՝ "աֆղանցիներին" պետք է ընդունել այնպես, ինչպես այդ պատերազմների վետերաններին:

Հ.Գ. ՀՀ Ազգային ժողովն օրերս որոշում է կայացրել 2010թ. փետրվարին 40 հոգուց բաղկացած խաղաղապահ զորամիավորում Աֆղանստան ուղարկելու վերաբերյալ: Թե ի՞նչ կտա դա մեր երկրին, ցույց կտա ժամանակը:

ՏԻԳՐԱՆ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ

Կապանի երկրագիտական թանգարանի գիտաշխատող

[lukang]

Итак: есть ли здесь участники, или знающие люди об армянах воевавших там?

очень интересна тем _ но никаких материалов нет в нете

[СолнЫчка]

Я вообще слышал что Пуштуны потомки армян! но это только слухи фактов не слушал))

Дружок, на этом форуме принято даже бредовые идеи сопровождать ссылками.

И огромная просьба, не постить на ОА ересь, не позорьте ни себя, ни нас.

Спасибо

[Romeo11]

Я вообще слышал что Пуштуны потомки армян! но это только слухи фактов не слушал))

факты записывать надо дорогой, а не слушать и тогда, на утро просмотрев факты, ваш мозг примет верное решение, а именно не писать такой бред

[Толерант]

Мес Гарникович Григорян.

Сержант мотопехоты.

Был зарезан во сне, с 15 солдатами во сне в 1981 году.

Мой троюродный дядя.

До дембеля пол года.

Был награжден орденом "за Отвагу".

Мог бы красоваться на гражданке....

Не успел.

Вечная память..

После гибели еще и льгот дали родителям.

Все..

Часовые заснули на посту.

==============

Про кого знаю , не могу рассказать.

Низя.:crazysmile:

Спасибо им и здоровья.

[Grig]

пуштуны - восточно-иранский народ... а вообще надо спросить у Арцива))

[Самvел]

а от одного пуштуна приходилось слышать, что они из Палестины! в общем это байки на бытовом уровне, коих и у нас, и на Кавказе много, ну а идея об общности происхождения армян с пуштунами озарила кого-то видимо в связи с тем, что в обоих языках присутствуют заимствования из фарси или даже пехлеви(да и сам язык западно-иранский), типа всем известных джан, гандз, названия некоторых числительных, цвета и т.д.перекликаются, ну а товарищи они серьезные, чеченцы нервно курят в сторонке по сравнению с ними)))

[Толерант]

Првлно.

Тема пошла на убыл.

Временно закрыть..

Открыть потом, когда будет о чем рассказать по теме...

[lukang]

оффтоп - 20%

[Artmonton]

Ֆայզաբադում տեղակայված զորամասը, որտեղ ծառայում էր Հայկ Ավագյանը, հրամանատարը ՀՀ նախկին զինկոմ Արտյուշա Հարությունյանն էր: "Ֆայզաբադի շրջանում դուշմանների կողմից կռվում էր Մոնթե Մելքոնյանը եւ իմանալով, որ խորհրդային զորամասի հրամանատարը հայ է, ակտիվ գործողությունների չէր դիմում", – ասում է Հայկը:

[ARTUR2005]

Этот вопрос задали в свое время генерал-лейтененту Тер-Григорянцу

- Прочитав в Вашей биографии о том, что Вы служили в Афгане и занимали высокую должность в Советской Армии, мне вспомнилась одна история, которую мне рассказали в Мартуни. Мне бы хотелось у Вас кое-что уточнить.

Мне рассказали о том, что Монте Мелконян воевал в Афгане в качестве американского инструктора в отрядах Ахмад Шаха Масуда . И что однажды, он со своей группой заманил в засаду отряд советских солдат, среди которых был и высокопоставленный командир одной из советских группировок. Однако, узнав, что командир по национальности армянин, Монте отдал приказ своей группе отступить.

Насколько эта история соответствует действительности?

Н.Г. Тер-Григорьянц: Я хорошо знал этого героя, патриота и встречался с ним и его отрядом несколько раз по вопросам организации и управления боевыми действиями на местности в НКР. И даже в МинОбороне за неделю до его героической смерти.

А вот насчёт Афгана первый раз слышу.

[Овик]

..."Монте Мелконян воевал на стороне душманов против русских.

Сута. Можно кстати, самому в этом убедиться, просчитав годы гражданской войны в Ливане (где Аво воевал в Восточном Бейруте), годы учёбы в Беркли с годами войны СССР в Афгане.

[Artmonton]

Спасибо, с Монте ясно, хотя в посте 12 появилась другая версия: "В Афгане мог быть другой известный командир из числа армян западного Спюрка".

Попробуем понять эту не всегда ясную историю длиною много веков. Тем более, наверно не случайно, что тема начинается со статьи "Через тридцать лет" (пост 2), где рассказывается о сюникцах воевавшие в Афгане, хотя там не приводится некоторые эпизоды, известные автору статьи.

Позволим себе внести долю оптимизма, убрав эмоциональное "пуштуны потомки армян", и вспомним о рыжем монголе Тамерлане, Ленг-Темуре, Железном Хромце.

Захватив Сюник весной 1387 года, "предтеча Антихриста", как прозвал хромого богатыря Товма Мецопеци, переселил часть его жителей в афганское местечко Кандагар, обратив их в ислам. С приходом сюникцев село Кандагар стал богатым городом и одним из финансовых и деловых центров Востока.

Замечаете параллель с Шах Аббасом и возникновением с помощью сюникцев Новой Джуги Исфагана, деловым и финансовым центром империи перса?

...с помощью сюникцев Смирна, Змюрния, стал самым богатым городом империи османов;

...с непосредственным участием сюникцев в другой империи встал город Армавир; ...далеко, за пределами родины, от Сингапура до Петербурга с их непосредственным участием процветали многие другие города.

Так о войне. Спустя шесть столетий после Тамерлана, в Кандагаре настигнет душманская пуля гранатометчика Норайра Алексаняна. Парню из Гориса, вчерашнего студента Веришенского совхозтехникума, едва исполнилось двадцать. Не пощадит судьба и другого горисца, командира мотострелкового отделения младшего сержанта Артура Арустамяна.

Двадцатилетний Давид Карагёзян, тоже горисец, проподает без вести...

"Чудом" оставшихся в живых других ребят из Сюника, не смотря на беспощадность кровожадных душманов к пленным..., после долгих мытарств по госпиталям, потом по "девяткам" и изнурительных допросов, привезут в отчий дом калеками, с разрушенной психикой...

За злополучный Кандагар президент СССР Михаил Горбачев наградит Норайра и Артура посмертно орденами Красной Звезды.

---------

[Толерант]

Агаджанян Виталий Владимирович,

ст. лейтенант, командир мотострелкового взвода, родился 15 ноября 1957 года в г. Баку Азербайджанской ССР. Армянин.

В Вооруженных Силах с 5 августа 1976 года. 1980 года выпуска.

В ДРА с апреля 1983 года.

Во время боевой операции 11 июня 1983 года в районе нас. пункта Буст получил задачу со своим взводом занять одну из господствующих высот. Взвод под его командованием стремительно ворвался на высоту, что обеспечило успешное выполнение боевой задачи батальону. В этом бою он погиб от пули снайпера.

За мужество и отвагу награжден орденом Красной Звезды (посмертно).

Похоронен в пос. Монтино г.Баку.

Р.С.

Был похоронен в Монтино.

Р.С.

Остальные ребята тут.

Вечная память.

http://bvoku-bratstvo.ru/page.php?15