Рассказы о путешествиях в Армению

[Ман]

Лариса Ширяева. Кстати хайка.

[Ман]

А это наш затек, тот что с фотоаппаратом, Игорь Ширяев. Баальшой проказник.

Изменено 12 июля 2013 пользователем Ман (история изменений)

[Ман]

Вот их снимки.

Лесной храм и монастырь Кармирванк

http://www.interesmi...yir-karmirvank/

[leilita1991]

Армения вошла в топ 10 стран, которые стоит посетить.

Top 10 countries

[Ман]

Решил запостить тут.

Նրանք ի ծնե ավելի մեծ են, քան ես` իմ մահվան ժամին. Պոզները՝ հայերի մասին

Վերջերս գրախանութներում և համացանցում հայտնվել է ռուս հանրահայտ հեռուստալրագրող, հաղորդավար, Ռուսաստանի հեռուստատեսային ակադեմիայի առաջին նախագահ Վլադիմիր Պոզների` «Հրաժեշտ պատրանքներին» խորագիրը կրող ինքնակենսագրական գիրքը:

Գիրքը նա գրել է ավելի քան 20 տարի առաջ, անգլերենով: ԱՄՆ-ում այն 12 շաբաթ գտնվել է «The New York Times» թերթի՝ ամենաշատ վաճառվող գրքերի ցուցակում:

Գրքի ռուսերեն թարգմանությունն ավարտվել է միայն 18 տարի անց՝ 2008 թվականին:

Գրքում հեղինակը պատմում է իր կյանքի և ստեղծագործական ուղղու մասին, վերլուծում անցյալի և ներկայի դասերը, մտորում ապագայի մասին: Գրքի գլուխներից մեկը նվիրված է Հայաստանի վերաբերյալ հեղինակի հիշողություններին:

«Մի անգամ մութ գիշերով հայտնվեցի Սևանից ոչ հեռու գտնվող սարերում, որոնց գոյությանը սպառնում էր թունելի կառուցման ծրագիրը։ Հենց այս թեմայով էի Երևանում նյութեր հավաքում։ Երկար ու շոգ օր էր. օդորակիչների մասին լսած էլ չկային։ Օրվա վերջին ինձ` տանջվածիս, նստեցրին «Վոլգա» և տարան չգիտեմ ուր։ Քնեցի մեռած քնով։ Բացելով աչքերս` մեքենայի պատուհանից սև թավշյա երկինք տեսա` ողողված աներևակայելի չափերի աստղերով, որոնք այնքան ցածր էին կախված, որ թվում էր` ձեռքով դիպչել կլինի։

Հանկարծ նկատեցի լուսինը, ավելի շուտ` դրա կեսը. Այն, կարծես, հեքիաթային մակույկ, կողքի ընկած լող էր տալիս երկնքում: Մանուկ ժամանակ «Հազար ու մի գիշերվա» հեքիաթներն ընթերցելիս` սիրում էի ուսումնասիրել պատկերազարդ նկարները, որոնցում մինարեթների աշտարակների վրա լողում էր կողքի պառկած կիսալուսինը։ Այդ ժամանակ կարծում էի, որ դա երևակայության թռիչք է` սյուժեների մտացածինությանը համապատասխան։ Ես հասկանում էի, որ կիսալուսինը չի կարող կողքի պառկած լինել։ Եվ ահա այստեղ` Սևանի ափին, ես բացահայտեցի, որ նկարները կարող են իրական լինել, որ «Հազար ու մի գիշերվա» հեքիաթներն իմ գլխավերևում են` մնում է ձեռք մեկնել…Բայց հայկական այդ գիշերով ինձ նոր բացահայտումներ էին սպասում:

Գնում-գնում էինք, հանկարծ հասանք լեռներում թաքնված մի գյուղի։ Վարորդը մեքենան կանգնեցրեց տնակներից մեկի առաջ։ Ես հետաքրքրվեցի, թե ինչո՞ւ կանգ առանք, և նա պատասխանեց, որ այստեղ ապրում են իր ընկերները, և որ ինքը սոված է, իսկ տան տերերը մեծ ուրախությամբ կկերակրեն մեզ։ Շուրջբոլորը լիակատար մթություն էր, որևէ լույս չէր վառվում, գիշերվա մեկն էր, կամ` երկուսը. բնականաբար բոլորը քնած էին արդար քնով։ Ես պատկերացրի մարդկանց վիճակը, որոնց գիշերվա չգիտեմ քանիսին արթնացնում են` Մոսկվայից ժամանած անցորդին կերակրելու համար։ Բայց նաև հասկանում էի, որ վիճելն անիմաստ է։ Վարորդը դուրս եկավ մեքենայից, նեղլիկ արահետով մոտեցավ տնակին ու թակեց դուռը։ Լույսը վառվեց, դուռը կիսով չափ բացվեց, և ես լսեցի ինձ բացարձակ անհայտ լեզվով ոչ բարձր խոսակցության հատվածներ։ Հետո վարորդը վերադարձավ ու ծխելով մանրամասնեց. «Նրանք մեզ մի քիչ ավելի շուտ էին սպասում»։ «Չէ հա,- մտածեցի ես,- ես էլ հավատացի քեզ»։ Այնպիսի լռություն էր, որ մեր շնչառությունը մեզ բարձր էր թվում։ Հանկարծ տան բոլոր լույսերը միացան, դուռը բացվեց և ինչ-որ տղամարդ բարձրաձայն ռուսերեն ասաց` համեցեք (Заходите!)։

Տունը փոքր էր, փայտե պատերով ու հատակով, համարյա առանց կահույքի. ամեն ինչ վկայում էր ծանր ու աղքատ կյանքի մասին։ Չգիտես ինչու, հիշեցի Մեծ Ընկճախտի տարիներին Օկլահոմայի ֆերմերական տների լուսանկարները։ Բայց այդ պահի տեսածս Ամերիկայում չէր, և 30-ական թվականները չէին։ Աչքովս ընկավ տարբեր ճաշատեսակներով լեցուն սեղանը. ուտելիքը կբավարարեր տասը հոգու։ Տանտերը պինդ սեղմեց ձեռքս ու ներողություն խնդրեց, որ պետք է շտապ դուրս գա գործերով:

Շուտով պարզ դարձավ, որ տանտերը դուրս էր եկել «սպասված» հյուրի համար խորովածի գառնուկ մորթելու։ Սպասելիս՝ ուսումնասիրում էի սենյակը։ Մի անկյունում մահճակալ էր դրված, վրան պառկած էր մի ծեր կին։ Ոչ, ծեր չէ, հինավուրց։ Նա ինձ էր նայում մեծ անթարթ աչքերով, որոնք չլսված տխրություն էին արտահայտում։ Թվում էր` այդ աչքերը տեսել են ամեն բան` և՛ Հայաստանի ծաղկունքն ու փառքը, և՛ տառապանքները, և՛ հռոմեական անհաղթ լեգիոնների, բյուզանդացի բռնակալների, պարթև աղեղնավորների ու ձիավորների, անգութ թաթարների, Թեմուր քարե բռունցքի, Օսմանյան կայսրության կռացած յաթաղանների դեմ հերոսական պայքարը…նա տեսել էր այդ ամենը, այդ կնոջ աչքերում դարերի իմաստությունն էր ննջում, և նայելով այդ աչքերին՝ ինձ փոքր ու մերկ էի զգում։

Շրջվեցի ու տեսա հետևս կանգնած յոթ տղաներին։ Ուս ուսի տված, բացարձակ միանման` նրանք հագել էին իրենց տոնական կոստյումները` մեծից փոքր՝ շարք կանգնած։ Ամենաբարձրահասակը, կարծես, այդքան էլ մեծ չէր` մի տասնմեկ տարեկան կլիներ, բայց դեմքը շատ մեծական էր, այդ պատճառով 16-ամյա տղան միաժամանակ և՛ մեծ, և՛ փոքր էր երևում իր տարիքից։ Այդ ամենի մասին ես հետո հիշեցի…

Իսկ այդ պահին ինձ ցնցեցին երեխայի աչքերը. դրանք չէին տարբերվում պառավի աչքերից։ Ու տարօրինակ, անհարմար զգացում ունեցա. ինձ էին նայում երեխաներ, որոնք ի ծնե ավելի մեծ էին, քան ես` իմ մահվան ժամին։ Այդ պահին հասկացա, որ իմ կրած մշակույթը, իմ քաղաքակրթությունը ոչինչ է` նրանց պահպանածի համեմատ։ Այդ մարդկանց հաջողվել է գոյություն պահպանել որպես ազգ, պահպանել լեզուն, մշակույթը, հողը (թեպետ ոչ լիովին): Այս մարդիկ ուղիղ ժառանգներն են նրանց, ովքեր ապրել են մինչև Հռոմը, ավելի վաղ, քան Հին Հունաստանը. նրանք դեռևս առաջին փարավոնների ժամանակների եգիպտացիների ժամանակակիցն են։

Երբ նստեցինք սեղանի շուրջը, տանտիրոջ կինը չմիացավ մեզ։ Պառավը շարունակում էր պառկած մնալ` հայացքը հառած դեպի մեզ, իսկ ընտանիքի մայրը նստեց նրա մոտ և սկսեց հետևել, թե ինչպես ենք հյուրասիրվում։ Հենց դա ինձ վհատեցրեց ու զայրացրեց, և խոսեցի այդ մասին վարորդի հետ մեկ-երկու ժամից` այն բանից հետո, երբ հրաժեշտ տվեցինք ամբողջ ընտանիքին (ինչին ի պատասխան պառավը թեթևակի գլխով արեց, տանտիկինը տեղից չշարժվելով ժպտաց, իսկ երեխաները հերթով մոտեցան, ձեռքս սեղմելով հրաժեշտ տվեցին, ընտանիքի հայրն էլ արջի պես ողջագուրվեց)։

- Սա ինչ բան էր,- փրփրեցի ես,- ինչո՞ւ այդ դժբախտ կնոջը թույլ չտվին մեր սեղանին նստել։ Վերջապես մենք քսաներորդ դարի վերջին քառորդում ենք ապրում ու իբր՝ առաջադեմ երկրում։

Վարորդը գլուխը տարուբերեց և ասաց.

- Չես հասկանում, դու բան չես տեսնում։ Չնկատեցի՞ր։ Ամեն անգամ, երբ տերը ելնում էր տեղից, որ կենաց ասի, կանանց էր նայում, որ թույլտվություն ստանա։ Գլխի չընկա՞ր որ կի՛նը նրան թույլ տվեց գառը խորովածի համար մորթել։ Եթե երկու կանայք թույլ չտային, նա մեզ չէր թողնի տուն մտնել։ Այդ ձեր կանայք են նույն սեղանին նստում ձեզ հետ, բայց ոչինչ չեն որոշում, իսկ մերն այդպես չէ։ Մենք կնոջը լսում ենք, քանի որ նա է կյանքը, նա է սկիզբն ամենի։ Իսկ դու սեղան, հա սեղան…

Հերթական անգամ կուրացած սեփական մշակույթից, սեփական ավանդույթներից, ես մեծամտորեն վերաբերեցի այլ մշակույթին ու հետևության եկա, թե այս ժողովուրդը կանանց երկրորդ կարգի մարդ է համարում։ Մասնակիորեն, կարծում եմ, որ ես, այդուամենայնիվ ճիշտ էի, բայց ճիշտ էր և վարորդը, որ քմծիծաղում էր արտաքին «հավասարության» վրա, որից գոռոզանում ենք մենք` արևմուտքի քաղաքակրթության ներկայացուցիչներս։ Մի խոսքով, ես էլի մի դաս ստացա. «Մի դատիր, եթե նյութին անծանոթ ես…»։

aysor.am

[Ман]

Познер об армянах: Они уже при рождении старше, чем буду я в час смерт

Известный советский и российский тележурналист, телеведущий, первый президент Академии российского телевидения Владимир Познер в 2012 году официально представил свою автобиографическую книгу «Прощание с иллюзиями», которая на английском языке под названием Parting With Illusions вышла еще в 1990 году.

Перевод книги на русский язык был осуществлен еще в 2008 году, но с тех пор Познер в течение 3 лет не решался ее издать. В 1990 году книга Parting With Illusions стала сенсацией в США и 12 недель держалась в чартах The New York Times. В России «Прощание с иллюзиями» опубликовано тиражом в 25 тыс. экземпляров.

Одна из глав книги посвящена воспоминаниям В.Познера об Армении:

«Однажды я оказался темной ночью в горах Армении недалеко от Севана, существованию которого угрожали планы строительства тоннеля. Я как раз собирал материал по этому поводу в Ереване. День был долгий, жаркий, ни о каких кондиционерах никто и слыхом не слыхивал. К концу дня меня, измочаленного, посадили в „Волгу” и повезли куда-то. Я заснул мертвецким сном. Открыв глаза, увидел сквозь окно автомобиля черное бархатное небо, усеянное звездами неправдоподобных размеров. Они висели так низко, что, казалось, рукой можно достать.

И вдруг я заметил луну, вернее, ее половину: она, словно сказочная ладья, лежала на боку и плыла по небу. В детстве, читая сказки „Тысячи и одной ночи”, я любил рассматривать иллюстрации, в которых над башнями минаретов высоко плыл лежащий на боку полумесяц. Я тогда считал, что это – сказочный полет воображения, вполне соответствующий нереальности сюжетов. Я понимал, что полумесяц не может лежать на боку. И вот здесь, на берегах Севана, открыл для себя, что иллюстрации-то были абсолютно реалистичными, что сказки „Тысячи и одной ночи” – вот они, прямо над головой, только протяни руку… Но в эту армянскую ночь меня ждали еще открытия.

Ехали мы ехали и наконец оказались в какой-то горной деревушке. Водитель притормозил около одного из домиков. Я поинтересовался, почему мы остановились, и он ответил, что тут живут его друзья, что он проголодался и они будут счастливы нас накормить. Кругом царила полная темнота, нигде ни огонька, время – час или два ночи и ясно, что все спят сном праведников. Я представил себе реакцию людей, которых будят бог знает во сколько ради ужина для проезжего гостя из Москвы. Но я понимал, что спорить бесполезно. Водитель вышел из машины, поднялся к домику по узкой тропинке и постучал в дверь. Зажглась лампочка, дверь чуть приоткрылась, и до меня донеслись обрывки негромкого разговора на совершенно не понятном мне языке. Потом водитель вернулся, закурил и пояснил:

– Они ждали нас чуть пораньше.

„Ну, да, – подумал я, – так я тебе и поверил”. Тишина была такая, что наше дыхание казалось громким. Потом вдруг во всем доме зажегся свет, распахнулась дверь, и какой-то мужчина громко сказал по-русски:

– Заходите!

Домик был маленький, с деревянными стенами и полом, почти без мебели, все говорило о жизни трудной и небогатой. Почему-то в памяти всплыли фотографии фермерских домов в Оклахоме в годы Великой депрессии. Но это была не Оклахома и не тридцатые годы в кризисной Америке. В глаза бросился уставленный разными блюдами стол – еды хватило бы человек на десять. Хозяин крепко пожал мне руку и попросил извинить его – мол, у него есть некое срочное дело и ему надо выйти из дома.

Потом стало ясно, что выходил он, чтобы зарезать ягненка на шашлык для „ожидаемого” гостя. Пока мы ждали, я рассматривал комнату. В одном углу стояла кровать, на которой лежала старая женщина. Нет, не старая, а древняя. Она смотрела на меня огромными немигающими глазами, в которых выражалась неслыханная печаль. Казалось, эти глаза видели все: и времена расцвета и славы Армении, и века ее страданий, и ее героическую борьбу против накатывавших на нее волн завоевателей – непобедимых легионов Рима, лучников и конников Парфии, тиранов Византии, безжалостных дружин татар, стального кулака Тамерлана, изогнутых ятаганов Оттоманской империи… Все это прошло перед ее глазами, она босыми ногами исходила бесконечные пески истории, в ее глазах покоилась мудрость веков, и, глядя в них, я чувствовал себя совсем маленьким и нагим.

Я отвернулся и обнаружил стоящих позади меня семерых мальчиков. Плечом к плечу, в совершенно одинаковых и явно выходных костюмах, они стояли по росту – самый высокий справа, самый маленький на левом краю, правда, и самый высокий был не слишком велик. Я дал бы ему от силы лет одиннадцать, да только лицо у него было совершенно взрослое, и потому он одновременно выглядел и старше, и моложе своих шестнадцати лет. Но все это вспомнилось мне потом…

А в тот момент меня потрясло, что детские глаза были точно такие же, как у старухи. И я испытывал странное и неуютное чувство оттого, что меня рассматривали дети, которые уже при рождении были старше, чем буду я в час своей смерти. В этот миг я понял, что моя культура, моя цивилизация ничто по сравнению с тем, что сберегли они. Эти люди сумели выжить как народ, сохранить свой язык, свою культуру, свою землю (хотя и не полностью); они прямые потомки тех, кто жил задолго до рождения Рима и до того, как сотворила свое волшебство Древняя Греция, кто был современниками овеянных тайной египтян времен первых фараонов.

Когда мы сели к столу, жена хозяина не присоединилась к нам. Старуха продолжала лежать в постели, безотрывно глядя на нас, а мать семейства села рядом с ней и наблюдала, как мы едим. Это меня и расстроило, и рассердило, о чем я сказал водителю через час-другой после того, как мы попрощались со всем семейством (в ответ старуха чуть кивнула, мать семейства улыбнулась, но с места не встала, дружная семерка подошла и по старшинству по очереди церемонно пожала мне руку, а отец крепко, по-медвежьи, обнял).

– Какого черта! – вскипел я. – Почему этой несчастной женщине не было позволено сидеть с нами за столом? Как-никак мы живем в последней четверти двадцатого века в якобы передовой стране!

Водитель качнул головой и сказал:

– Ты не понимаешь, ты ничего не видишь. Ты не заметил? Каждый раз, когда хозяин вставал, чтобы говорить тост, он смотрел на женщин, дабы получить разрешение. Ты не соображаешь, что жена позволила ему зарезать ягненка на шашлык? Если бы обе женщины не разрешили, он не впустил бы нас в дом. Это у вас женщины сидят с вами за одним столом, но ничего не решают, а у нас не так. Мы слушаемся женщину, потому что она и есть жизнь, от нее все. А ты все стол да стол…

В очередной раз, ослепленный своей культурой, своими традициями, я высокомерно отнесся к другой культуре и пришел к выводу, что этот народ считает женщин людьми второго сорта. Отчасти я все же был прав, как мне представляется, но прав был и водитель, насмехаясь над сугубо внешним „равенством”, которым кичимся мы, представители западной цивилизации. Словом, я получил еще один урок: не суди, если не знаешь предмета…»

15.07.2013, 17:24

Aysor.am

[*Sashik*]

подскажите. а как из Еревана в Степанакерт доехать? какой транспорт ходит ? откуда ?

[СолнЫчка]

автовокзал Киликия, каждые 30-40 минут

[*Sashik*]

автовокзал Киликия, каждые 30-40 минут

Спасибо . а там на месте отель мотель без проблем сниму?

[СолнЫчка]

ну, там вообще-то сезонный наплыв, но, думаю можно будет.

[*Sashik*]

а сколько часов ехать?

[СолнЫчка]

4-6, зависит от маршрута, машины и всякое такое

[Ман]

http://shuster.livejournal.com/tag/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F

[Vardanov]

Спасибо за информацию. Очень интересно.

[*Sashik*]

http://puerrtto.livejournal.com/tag/Армения