Оз. Севан

[Araqs]

Уважаемые знатоки!

Предлагаю тему о Севане.

Все необычное - кто что знает просьба поделится.

В частности интересует информация о:

- Возникновение озера (ну вряд ли ктото помнит конечно, но если кто что читал - плиз пишите)

- Я будучи еще маленьким слышал истории о втором озере - озеро под озером. А так же о том, что из подземного озера вытекает подземная река. Не знаю сколько вымысла в этой теории, но все равно интересно.

Кроме того интересует информация о строительстве тоннеля, с помощью которого спускали в свое время воды озера

- В каком состоянии озеро сегодня.

Итак, время пошло :brows:

[Гость Funky]

фото со спутника

[Гость Funky]

Lake Sevan

Shoreline along Lake Sevan, Armenia; ancient Armenian churches are in the background

Alexander M. Chabe

lake in Armenia, with an area of 525 sq mi (1,360 sq km). Lying at 6,250 ft (1,905 m) above sea level in a mountain-enclosed basin, it drains by the Hrazdan River into the Aras River and to the Caspian Sea, but most of its water is lost by evaporation rather than by runoff. The lake is in two connected parts, the smaller but deeper Maly Sevan (northwest), with a maximum depth of 282 ft, and the Bolshoy Sevan (southeast), reaching 131 ft in depth. The construction of six hydroelectric plants on the Hrazdan led to a fall of the lake level. To stabilize its level, a 30 mi (49 km) tunnel to divert water from the Arpa River was constructed in the late 1970s. Lake Sevan is rich in fish, especially trout, and fishing is important. Several ancient Armenian churches lie along the shores.

© 2006 Encyclopædia Britannica, Inc.

[Гость Funky]

source:

http://www.worldlakes.org/lakedetails.asp?lakeid=8636

General Information:

Description

Lake Sevan is the largest alpine high mountain freshwater lake in the Caucasus region and in Armenia Highland.

Lake Sevan is a source of water for irrigation, hydropower, recreation, fish, migratory bird habitat and nursery zones for aquatic and amphibian species.

Latitude 40° 17' 0" (40.2833)

Longitude 45° 24' 0" (45.4000)

River Basin Kura-Araks

Physical Characteristics

Description

Sevan's catchment basin spans an area one-sixth the size of all Armenia and is comprised of 28 small inflow creeks and rivers.

Compared to the predisturbed state of Lake Sevan, volume, area and depth have all decreased. Prior to disturbance (1930s), Lake Sevan held 58.50 ckm, covered 1,416 sqm, and was on average 41 meters deep and 100 meters at its deepest point.

Volume 32.94 km3

Surface Area 1,236.00 km2

Depth Mean depth: 27.0 m

Maximum depth: 80.0 m

Type Fresh Permanent Natural

Catchment Catchment size: 3,600.00 km2

Catchment/surface area ratio: 3:1

Socio-Political

Economic Value Lake Sevan is a source of recreation, tourism, and irrigation for the agriculture sector that accounts for 33% of Armenia's GDP. 80% of the nation's valued crops are supported by irrigation. Furthermore, hydropower provides 8% of total energy production in the country.

Primary Economic Sectors Agriculture - 33%

Major Cities Gavar City , the capital of Gegharquniq Marz, has 32,000 inhabitants. Other major cities are Sevan, Martuni and Vardenis. In Sevan, many people work in hotels and restaurants that are associated with lake tourism.

Population 275,000 (2001)

Watershed Management

Description

The Lake Sevan Environmental Action Program aims to restore the lake in a sustainable manner that will enable tourism and recreation to continue to be promoted throughout the region. Other nation-wide projects include the Natural Resources Management and Poverty reduction for Armenia (World Bank) and the Program on Strengthening Water Management for Enhanced Environmental Quality (US AID).

Watershed Action Plan In development

Sub-basin Action Plan In development

Issues Water drainage and irrigation for agriculture pose a major threat to the lake's health. Over 20,000 hectares of marshes and wetlands have already been drained and lake levels have dropped over 19 meters in forty years. Also problematic is pollution from municipal sewage, agricultural runoff and industry.

Other Issues Invasive Species

Point source pollution

Polluted runoff

Specific Contaminants Pesticides

Monitoring Also monitored within the lake are fish and crayfish commercial stocks.

Monitoring Programs In-Lake

Water Quality

Lake Use

Biodiversity Conservation

Description

The Salmo ischchan, Barbus goktshaikus, and Varikorhinus capoeta fish species are endemic to Lake Sevan. Several fish species are severely threatened due to drying up of spawning grounds. The Lutra lutra otter that once depended on wetland habitat has gone extinct within recent decades.

Lake Sevan is designated as a National Park.

[Гость Funky]

Սևանը մեծանում է. շարունակվում է ջրի մակարդակի բարձրացումը Սևանա լճում

Սուրեն Դեհերյան

«ԱրմենիաՆաուի» թղթակից

Հայաստանի բնության գոհար Սևանա լճի ջրի մակարդակը բարձրանում է` հուրախություն բնապահպանների, բնության սիրահարների և լճի մերձակա բնակավայրերի ձկնորսությամբ ապրող հազարավոր բնակիչների:

Աշխարհի բարձրադիր քաղցրահամ լճերից մեկի` Սևանա լճի ջրի մակարդակը շուրջ 70 տարի արդյունաբերական շահագործման հետևանքով իջեցրել են: Սակայն ձեռնարկված միջոցների շնորհիվ վերջին երեք տարում այն բարձրացել է 133 սանտիմետրով:

Այժմ լճի մակարդակը հասել է ծովի մակերևույթից 1898,22 մետր բարձրության: Այդպիսի ցուցանիշ վերջին անգամ գրանցվել է ավելի քան 20 տարի առաջ, երբ շահագործման հանձնված Արփա-Սևան թունելով տարեկան 200 մլն խորանարդ մետր ջուր էր հոսում լիճ:

Սակայն 1991-ին հաջորդած տասնամյակի ընթացքում էներգետիկական և գյուղատնտեսական նպատակներով լճից բաց թողնվեց ավելի քան 6,1 մլրդ խմ ջուր` գրեթե երկու անգամ ավելի, քան նախորդ տասնամյակում: Արդյունքում 2001 թվականին լճի մակարդակն իջավ կրիտիկական` 1896,46 մետր նիշի:

Թեև ջրի բացթողումը կտրուկ նվազեցվել է, լիճը դեռևս յոթ հարկանի շենքի չափ ցածր է 1933 թվականի մակարդակից, երբ սկսվեց էներգետիկական նպատակներով ջրի մակարդակի իջեցումը:

Այդ իսկ պատճառով այսօր յուրաքանչյուր սանտիմետրի բարձացումը նշանակում է մի նոր հույս լճի էկոհամակարգի վերականգնման համար:

Վերջին տարիների բարձրացումները կապված են «Սևանի էկոհամակարգի վերականգնման համալիր ծրագրի» հետ, որը մշակվել է դեռ 2001 թվականին Ազգային ժողովի ընդունած «Սևանա լճի մասին» օրենքի շրջանակներում: Այդ թվականից առնվազն երկու անգամ նվազեցվել է ջրի բացթողումը Սևանից` հասցնելով այն տարեկան մոտ 150 մլն խորանարդ մետրի:

Վերականգնման ծրագիրը նախատեսում է 30 տարվա ընթացքում լճի մակարդակը բարձրացնել 6 մետրով (տարեկան 20 սանտիմետր)` այսպիսով այն հասցնելով ծովի մակերևույթից 1904 մետր բարձրության (վերջին անգամ լիճն այդ բարձրության է եղել 1957 թվականին):

Գիտնականների հավաստմամբ` հենց այս մակարդակում Սևանա լճի վտանգված էկոհամակարգը վերջնականապես կվերականգնվի:

Սակայն այսօր արդեն առաջացել է մի նոր էկոլոգիական խնդիր. Սևանի մակարդակի բարձրացման հետևանքով մոտ 450 հա ափամերձ տարածքներ հայտնվել են ջրի տակ: Դրանց գրեթե կեսը արհեստականորեն աճեցված անտառներ են, որոնք ջրի մեջ թողնելու դեպքում կարող են ծանծաղուտները վերածել ճահիճների:

«Սևանի այն ափերին, որոնք գտնվում են հարթության վրա, լճի մակարդակի անգամ 5 սմ բարձրացման դեպքում մեծ տարածքներ հայտնվում են ջրի տակ: Այսօր որոշ տեղերում ջուրը ծածկել է 100-120 մետր երկարությամբ ափամերձ հատվածներ»,- ասում է Սևան ազգային պարկի գլխավոր անտառապետ Սուրեն Աղաջանյանը:

Կառավարության որոշման համաձայն` սեպտեմբերի 15-ից սկսվել են ափամերձ հատվածների մաքրման փուլային աշխատանքները: Առաջիկա երկու ամիսների ընթացքում ծառերից և թփերից պետք է մաքրվի 92 հա տարածք, որի համար պետությունը հատկացրել է 47,1 մլն դրամ (մոտ 107 հազար դոլար):

Աղաջանյանի հավաստմամբ` արդեն մաքրվել է մոտ 50 հա: «Որոշ տեղերում ծառերը կարծես արդեն ճահճից հանեինք. այդպիսի տհաճ հոտ էր գալիս,- «ԱրմենիաՆաուի» թղթակցին ասաց Աղաջանյանը: - Տեղեր էլ կան, որ թփերն արդեն անցել են ջրի տակ, և պատկերացում չունեմ, թե ինչպես պետք է մաքրենք»:

«Հանուն մարդկային կայուն զարգացման» ՀԿ նախագահ և 1993-94 թթ. Հայաստանի բնապահպանության նախարար Կարինե Դանիելյանը պնդում է, որ լճի բարձրացումը պիտի ուղեկցվեր նախապատրաստական աշխատանքներով:

«Իսկ այդ աշխատանքները ժամանակին չեն արվել և, փաստորեն, նոր են սկսվում,- ասում է Դանիելյանը: - Իհարկե, լավ է, որ գոնե այսօր դրանք արվում են, սակայն նախապես պետք էր մաքրել այդ տարածքները, որ ջրի տակ ոչ մի ծառ չմնար: Հիմա դժվար կլինի մաքրել, բայց անգամ այս պայմաններում պետք է շուտափույթ գործի անցնել»:

Այս ամառ Սևան այցելած հանգստացողները զարմանում էին` տեսնելով, որ նախորդ տարվա իրենց հավանած լողափերն այս տարի պարզապես անհետացել են:

«Այ, տեսնո±ւմ ես, ջրի միջից դուրս ցցված ծառերը: Սկզբում իմ տնակներն այդ ծառերի արանքում էին, իսկ քիչ հեռու մի տաղավար կար,- ասում է Ռազմիկ Մխիթարյանը: - Հիմա այդ ծառերը 50 մետր հեռու են ափից»:

65-ամյա Ռազմիկն այն տասնյակ ձեռներեցներից է, ովքեր Սևանում զբաղվում են լողափնյա բիզնեսով` վարձով տրամադրելով գիշերակաց տնակներ և տաղավարներ: Լողափնյա գործարարներից շատերը լճի մակարդակի բարձրացմանը զուգահեռ մի քանի անգամ ափից հեռու են տեղափոխել իրենց ժամանակավոր կացարանները: Իսկ նրանցից ոմանք արդեն նահանջելու տեղ չունեն:

«Սկզբում մեր տնակները դրել էինք լճի ափին: Դե, հանգստացողներին դուր է գալիս, որ պատուհանը բացում ու լճով հիանում են: Բայց ո՞վ կմտածեր, որ ջուրն այդքան կբարձրանա: Արդեն երրորդ տարին է, տնակները ջրից հեռու եմ տանում, ջուրը բարձրանում, հասնում է տնակներին»,- ասում է Մխիթարյանը:

Հաշվարկել են, որ երբ լիճը հասնի 1904 մ բարձրության, ջրի տակ կանցնի նաև Սևանի հարակից մայրուղու մոտ 30 կիլոմետրը, ինչպես նաև հիմնական որոշ շինություններ:

«Կառավարությունը կփոխհատուցի այն անհատներին կամ ընկերություններին, ովքեր 1908 նիշից ցածր մակարդակի վրա ունեն հիմնական շինություններ, որի համար տրված է կառուցապատման համապատասխան իրավունք»,- ասում է բնապահպանության առաջին փոխնախարար Սիմոն Պապյանը:

Ռազմիկի նախկին լողափը

Ըստ Դանիելյանի` ցանկացած հիմնական շինություն, որը կառուցվել է 1908 նիշից ցածր մակարդակի վրա, համարվում է անօրինական, քանի որ Սևանի մակարդակի վերականգնման ծրագիրը գոյություն ուներ դեր խորհրդային տարիներից:

«Միգուցե դրանք պաշտոնական թույլտվություններ լինեն, սակայն համաձայն բոլոր օրենքների` այդ կառույցներն անօրինական են: Եվ ոչ թե պետությունը պետք է փոխհատուցում տա, այլ նրանք, ովքեր թույլատրել են նման շինություններ»:

Սեպտեմբերի 1-ին կառավարության որոշմամբ թույլատրվեց լրացուցիչ 30 մլն խորանարդ մետր ջուր բաց թողնել լճից (տարվա համար թույլատրված 120 մլն խորանարդ մետրից բացի): Բնապահպանները հայտարարեցին, թե կառավարությունը փորձում է պաշտպանել մի շարք պաշտոնյաների շահերը, որոնք պաշտոնական գծից ցածր գտնվող սեփականություն ունեն:

Փոխնախարարի պատասխանը հետևյալն էր. «Սևանա լճի մակարդակի վերականգնման նպատակով կա ռազմավարական որոշում, որն ընդունվել է կառավարության կողմից, և մենք այդ որոշմամբ էլ առաջնորդվելու ենք» (ինչը ենթադրում է, որ կառավարությունը պետք է ի վիճակի լինի վերահսկել ջրի բարձրացման մակարդակը):

Գեղարքունիքի մարզպետարանի բնապահպանության վարչության պետ Համբարձում Համբարձումյանը կարծում է, որ ոչինչ չպետք է խոչընդոտի լճի մակարդակի բարձրացմանը:

«Եթե անգամ կառավարությունը գումարներ չունենա տարածքների մաքրման համար, ապա գյուղացիները սիրով անվճար կհանեն այդ ծառերը և կօգտագործեն որպես վառելիք: Թող միայն թույլ տան»,- ասում է Համբարձումյանը:

Չկալովկա գյուղի բնակիչ 66-ամյա Կիմ Սարգսյանը, նախկինում` ձկնորս, իսկ այժմ` անասնապահ, գյուղ տանող արահետի կողքի քարին նստած, սպասում էր արոտից վերադարձող կովերին: Նայելով Սևանա լճին` Կիմն ասում է.

«Թող բարձրանա, որ ավելի գեղեցկանա»:

Ասում են, թե այն տեղը, որտեղ Կիմը սպասում էր կովերին, 1940 թվականին ջրի տակ էր: Այսօր ջուրը 700 մետր հեռու է: Բայց մոտենում է...

[Гость Funky]

мог бы и сам погуглить

[Araqs]

мог бы и сам погуглить

[Гость Funky]

Согласно легенде в озере обитают кровожадные норагюхцы.

[kenguru-ru]

С вашего позволения переношу в раздел "Туризм и отдых" - там эта тема может получить более интересное развитие.

[apmeh]

Sevan

[apmeh]

Sevan

[greco El]

2 Армен: неправильный Севан - что за вычурные цвета?

[kaivaz]

А меня интересует другое. Правда ли (и на сколько) поднялся уровень озера. Уже невооруженным глазом заметны попохутюны? Или с линейкой по камушкам замерять придётсся и миллиметры считать?

[Гость Funky]

Где берех не крутой, невооруженным глазом можно увидеть торчащие деревья и постройки в воде, метрах в 20 от берега.

[kaivaz]

Вау! Круто!