Вот он идеолог ГД и главный советник николо по иракан айастан от 25 Сентября
https://www.facebook.com/maria.karapetyan/posts/pfbid028hNvV2oHg6AD2zeXHjqE5KViRYJN4fy8wu5axJi7vhUVtakh1bmx6PXiqYVawHo1l
Maria Karapetyan
September 25 ·
Օրերս արտախորհրդարանական ընդդիմության մի մասը մեկնարկեց ստորագրահավաք՝ «Եվրոպական Միությանը Հայաստանի Հանրապետության անդամակցելու գործընթացի մեկնարկի մասին» օրենքի նախագիծը քաղաքացիական նախաձեռնության կարգով Ազգային ժողով ներկայացնելու համար։
Հայաստանի և Եվրոպական Միության միջև հարաբերությունների մասին քաղաքական քննարկումները աշխույժ և բազմաշերտ են, և դա լավ է։ Քննարկվում է այդ թվում, թե ինչ է առհասարակ եվրաինտեգրումը և թե այդ՝ առավել լայն գործընթացի մեջ ինչպես են տեղավորվում ԵՄ անդամակցությունը, ԵՄ անդամակցության հայտը, նման հայտ ներկայացնելու մտադրության մասին հայտարարությունը, ինչպես նաև այդ ամենի ժամկետները և նպատակները։ Հենց այս վերջինի՝ նպատակների և հետևաբար ակնկալիքների վերաբերյալ կցանկանայի մի քանի դատողություններ առաջարկել քննարկման։
Անվտանգություն
ԵՄ անդամակցության հայտ օր առաջ ներկայացնելու ջատագով կուսակցությունները համարում են, որ այդ քայլով կարելի է զսպել COP 29-ից հետո Ադրբեջանի հնարավոր ագրեսիվ գործողությունները (սրա հավանականությունը իհարկե առանձին քննարկման և կառավարման հարց է)։ Մասնավորապես սեպտեմբերի 15-ի Դիլեմա հաղորդաշարի եթերում «Հանրապետություն» կուսակցության ղեկավար Արամ Սարգսյանը ասաց․ «[Որպեսզի] COP 29-ից հետո որևէ սանձարձակություն չլինի, որ Ադրբեջանը հարյուր անգամ մտածի, նոր մեկ անգամ կտրի՝ հարձակվի՞ Հայաստանի վրա, թե՞ ոչ, մենք պետք է մտնենք այս մայրցամաքի՝ Եվրասիա կոչվող մայրցամաքի ամենահարուստ ընտանիքի հովանու տակ, ժողովրդական լեզվով ասած՝ փեշի տակ, որովհետև հարուստների վրա չեն հարձակվում ու չեն հարձակվում ոչ թե նրա համար, որ նրանք զենքով կգան, կպատժեն, բացարձակ, որովհետև հարուստները, դա փող է, դա աշխատատեղ է, դա հնարավորություն է, դա տեսակետ է, դա էլիտա է։ Եթե դու այդ հարուստին դեմ ես, քեզ աշխատատեղ չեն տա, քո հետ առևտուր չեն անի, քո ճանապարհներով չեն անցնի։ Այսինքն ԵՄ-ն շատ լուրջ քաղաքական ազդեցություն ունի Ադրբեջանին զսպելու, և մեր՝ այս փուլում նման գործընթացի գնալը հիմնականում և առաջին հերթին անվտանգության խնդիրները լուծելու համար է։»
Իհարկե չափազանցված է այն ձևակերպումը, թե «հարուստների» վրա չեն հարձակվում։ Չափազանցված է նաև այն պնդումը, թե «հարուստներին» անդամակցելու հայտ ներկայացնողների վրա չեն հարձակվում։ Հետևաբար կարող ենք քննարկել միայն այն, թե արդյոք Հայաստանի կողմից ԵՄ անդամակցության հայտ ներկայացնելը կմեծացնի ԵՄ-ի կողմից Ադրբեջանին զսպելու և/կամ հակազդելու լծակների գործադրման հնարավորությունը։ Այստեղ մի քանի հանգամանք կա։
Նախ, Ռուսաստանի էներգակիրներից հրաժարվելու ճանապարհին ԵՄ-ի համար (թեկուզև զգուշավորությամբ ու վերապահումներով) Ադրբեջանը աճող մատակարարմամբ այլընտրանքներից մեկն է, այդ թվում ղազախական էներգակիրների հետ կապող այլընտրանքային տարանցման երկիր։ Ընդ որում այս հանգամանքը նշանակում է ոչ թե Ադրբեջանի միակողմանի կախվածություն ԵՄ-ից, այլ ԵՄ-ի և Ադրբեջանի միջև փոխկախվածություն։
Հաջորդ հանգամանքը Հայաստան-Ադրբեջան հարաբերություններում ԵՄ-ի դիրքավորման մասին է։ ԵՄ-ն այսօր դիրքավորվում է որպես միջնորդ խաղաղության կառուցման գործընթացում։
Երրորդ, ԵՄ-ն հույս ունի այդ թվում Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների որոշակի որակի պահպանման՝ Ադրբեջանին դեպի Ռուսաստան կամ այլ ուղղությամբ անդառնալիորեն չմղելու նպատակով։
Եւ վերջապես, պետք է նկատել, որ ԵՄ-ն, ինչպես շատ այլ դերակատարներ, զսպման և ապա նաև հակազդման գործիքները օգտագործում են դանդաղ և հերթով՝ առավել մեղմից առավել խիստ։ Ընդ որում այդ գործիքները օգտագործում են առավելապես արդեն իսկ տեղի ունեցած իրադարձություններին արձագանքելու նպատակով, և գրեթե երբեք՝ նախօրոք։
Եւ հետևաբար, ԵՄ-ից կարող ենք ակնկալել զսպման և հակազդման լծակների գործադրում, բայց ոչ հրաշագործ մասշտաբների։ Եւ սա ԵՄ մեղքը չէ։ Աշխարհի կարգը հասկանալու համար պետք է նկատել, թե որքան են դժվարանում երկրները Ուկրաինայում և Պաղեստինում պատերազմը դադարեցնելու հարցում։
Կարող է փաստարկ հնչել, որ ամեն դեպքում արժե հապճեպ հայտ ներկայացնել կամ հայտարարել նման մտադրության մասին, չէ՞ որ դրանից վնաս հաստատ չի լինի։ Այստեղ էլ, ցավոք, ամեն ինչ այդքան հարթ չէ։
Մեր տարածաշրջանում կայունությունը և խաղաղությունը բացի ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի հետ հարաբերություններից նաև կախված են մեր մյուս հարևանների հետ հարաբերություններից։ Ավելի կոնկրետ՝ տարածաշրջանի կայունությունն ու խաղաղությունը կախված են, բացի այլ հանգամանքներից, նաև մեր անմիջական հարևանների՝ Թուրքիայի, Իրանի, Ադրբեջանի, ինչպես նաև Ռուսաստանի միջև տարբերություններից։ Հիշենք, որ Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ բարձր մակարդակի համատեղ հանդիպման մասին մեր հարևանները և Ռուսաստանը միմյանցից առանձին հայտարարություններ արեցին։ Առանց շատ խորանալու դետալների մեջ և պատկերավոր ասած՝ մենք պետք է հետևենք, որ այդ հայտարարությունները համատեղ չդառնան։ Տհաճ է սա, թե հաճելի՝ քիչ պետք է հետաքրքրի անվտանգության խնդիր լուծողին։
Այս ամենը չի նշանակում, թե Հայաստանը չպետք է սերտ համագործակցի ԵՄ-ի հետ անվտանգության շուրջ։ Այս ամենը ընդամենը նշանակում է, որ ԵՄ անդամակցության հայտը զրահաբաճկոնի էֆֆեկտ չի կարող ունենալ։ Հետևաբար պետք է նկատի ունենալ, որ ԵՄ-ի հետ համագործակցությունը մեր անվտանգության ապահովման խճանկարում մի կարևոր բաղադրիչ է, սակայն պետք չէ անտեսել այդ խճանկարի մյուս բաղադրիչները։
Ռուսաստան
ԵՄ անդամակցության հայտ ներկայացնելու հարցը շատ հաճախ վերածվում է Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների մասին հարցի։ Ոմանք կասեն՝ հենց այդպես էլ կա։ Հարցը այսպես դնելը նաև ավելացնում է հույսը, թե ԵՄ-ն իսկապես ավելի շահագրգռված կլինի պաշտպանելու Հայաստանը, եթե վերջինս իր հայտով արձանագրի ԵՄ ախոյան Ռուսաստանից «հեռանալու» անդառնալիությունը։
Բայց արդյո՞ք ԵՄ անդամակցության հայտը կնշանակի Ռուսաստանից «հեռանալու» անդառնալիություն։ Քաղաքական մտքի տեսանկյունից՝ ոչ։ Սա ցույց տալու համար օգնության կգա հարգարժան պարոն Արամ Սարգսյանի վերոնշյալ ձևակերպումը «փեշի» մասին․ «Մենք պետք է մտնենք այս մայրցամաքի՝ Եվրասիա կոչվող մայրցամաքի ամենահարուստ ընտանիքի հովանու տակ, ժողովրդական լեզվով ասած՝ փեշի տակ»։ Եթե Հայաստանը չշարունակի հաղթահարել հովանու կամ «փեշի» ներքո ապրելու քաղաքական հոգեբանությունը, էական ոչինչ չի փոխվի մեր ու աշխարհի հարաբերությունների ձևաչափում։ Այստեղ կարևոր չեն դատողությունները այն մասին, որ ԵՄ-ի «փեշը» Ռուսաստանի «փեշից» արժեբանորեն տարբերվում է կամ ավելի հուսալի է, այստեղ էականը մեր և աշխարհի մասին մեր պատկերացումներն են, և որ Կայսրությունից անդառնալի կարելի է «հեռանալ» միմիայն դադարելով լինել ոչ միայն գաղութ, այլև պերիֆերիա, այդ թվում Կայսրությունից զատ որևէ այլ բանի պերիֆերիա, գոնե միառժամանակ։
ԵՄ անդամի թեկնածության կարգավիճակը, որը կարող է տարիներ ձգվել, ինտեգրացիոն տարածքի պերիֆերիայի կարգավիճակ է, և ամենայն հավանականությամբ մեզ ավելի մոտ կպահի կրկին գաղութ դառնալու հեռանկարին։ Կայսրությունը գիտի, ինչպես առնչվել ինքն իրեն արևմտամետ և ռուսամետ պիտակներ կպցնող ու պերիֆերիայի հոգեբանությամբ հանրությունների հետ, դա նրան ծանոթ սցենար է։ Կայսրությունից անվերադարձ «հեռանալու» միակ ճանապարհը, համոզված եմ, մեր և աշխարհի հարաբերությունների այնպիսի արմատական վերափոխումն է, որը ենթադրում է նախկին գաղութատիրոջ հանդեպ ռեակցիոնիզմից հրաժարում, նրանից քաղաքական վրեժ լուծելու գաղափարից հրաժարում՝ լինի դա թուրքը, ռուսը, թե պարսիկը։
Ամփոփելով, հույս ունեմ՝ քննարկումների արդյունքում մենք՝ հայաստանցիներս կգտնենք մեր համազգային կոնսենսուսը մեր երկրի հայացքի ուղղվածության վերաբերյալ։ Ուրախ եմ նաև, որ Հայաստանը ունի Հայաստանի ինքնիշխանությունը պաշտպանող և սահմանադրական կարգի շրջանակներում գործող ընդդիմություն։ Եւ հույս ունեմ, որ քննարկումները Հայաստանում վերջապես դուրս կգան «ռուսահպատակ», «թուրքահպատակ» և համանման եզրույթներից։
* Եվրաինտեգրման և ԵՄ անդամակցության հարցը իհարկե շատ այլ շերտեր էլ ունի՝ քաղաքակրթական արգումենտը, տնտեսական արգումենտը, Հայաստանի ժողովրդավարական զարգացումը, և այլն, սակայն դրանց մասին` մեկ այլ առիթով։
All reactions:
2626