VREZH

Эт араджаркэ техи hайутян hамар эр... Нман проблемнери арадж менк арден кангнац эинк 90-аканнерин, ерб вор ишханутюннерэ русастанум чэтцнвац hай цеховикнерин дем эр hанум hайкакан шаржманэ у минчев hима эл шарунакума ара абрамяннер паhел hамайнкаин хекаварутян медж... Иск инч мнума франсаи депкин, то да я помню свои ощущения впервые посетив в 94 году эту страну, казалось, что вся страна населена лишь арабами да неграми и только когда во время погрузки на складах мальтийского ордена оказалось, что даже бригадир грузчиков галл подумалось, что не всё потеряно тем более, что при всей "цивилизованности" европейского разлива нашему галлу не очень удавалось скрывать своё настоящее природное и мне вспомнилось, что эти французы всё-таки потомки тех кто когда-то устраивал варфоломеевскую ночь и даже захватывал всю европу... В общем, речь о том, что рано ставить крест на Европе, генетически французы и немцы всегда выглядели несколько изнеженно на вкус восточных варваров, что не мешало им в час икс проделывать вещи, которые ни одному восточному тирану не под силу... P.S. Часовщик джан , петки чи кянкин наел под сиюминутным углом, амен инчэ нора сксвум ев ум петка hаскана те инч эр ншанакум им постэ на кhаскана...

Амена лав жаманакнериц мекна hайкакан hамайнкэ вотки кангнацнелу hамар, петка официал димел франсиакан ишханутюннерин у паhанджел кристоня жоховурднери иравункнери паштпанутюн, hакарак депкум кристонянерэ иренц азат кhамарен инкнапаштпанутян актер гортцадрелу медж...

каран, эт hамайнкаин димелэ уриш нпатак уни)

Амена лав жаманакнериц мекна hайкакан hамайнкэ вотки кангнацнелу hамар, петка официал димел франсиакан ишханутюннерин у паhанджел кристоня жоховурднери иравункнери паштпанутюн, hакарак депкум кристонянерэ иренц азат кhамарен инкнапаштпанутян актер гортцадрелу медж...

Тут есть небольшая неточность...( Почему-то ни у кого не вызывает сомнений, что генерал с вагоном денег, покупающий оружие для террористов - является военным преступником и целью ликвидации, но, как ни странно, эшелоны нефтепродуктов возвращающихся в Азербайджан в виде ракет и кассетных бомб используемых против мирного населения , по какой-то неведомой причине принимаются за норму...(( Удар по нефтепромыслам и по газораспределителям - это не акт эмоционально настроенного мщения, это сугубо практичное действо по предотвращению дальнейших бомбардировок мирного населения... P,S,Что же касается опасений, что в ответ будут удары по атомной электростанции, то это явное недопонимание реальности... На самом деле атомная электростанция - это не слабость Армении, а прям наоборот,ибо в час икс это будет последний фейерверк для всего региона, это и есть тот выключатель на котором написано: "пусть последний выезжающий армянин выключит за собой свет".

Ну сперва он должен довыполнить свою миссию по подведению турков к краю обрыва...)

Я не против, что сам Эрдоган искренен в своих намерениях, но игра богов не всегда подвластна пониманию людей...

Сейчас пока не совсем серьезно воспринимается фактор грузинского происхождения Эрдогана, а ведь он потомок перетерпевших религиозное насилие, и даже если он сам не дает себе отчета в своих действиях,то полностью отбрасывать вероятность того , что обще-грузинский эгрегор таким образом решил отомстить туркам - не стОит...

https://www.facebook.com/watch/?v=351576575949193 Семён интересные вещи говорит

Это если стая состоит из волков, а так...(

Здесь по-дольше будет...

Антигорбатизм... Большинству из сословия горбатых кажется, что с уничтожением всех справных, при возбуждении к ним ненависти слепых, на Земле наступит счастье для них, и только некоторые осознают, что для слепых зрячесть горбатого тоже оскорбление...(

Самоё прикольное, что из всех современных языков только на армянском слово "гой" имеет какой-то смысл, правда в таком виде не используется, но если рассматривать как корень, то можно увидеть, что это - слово "существо"...

Апер, ес кировабадци чем, байц карас асес Япони ануна инча, кам боксер Чингизэ кани ахпер унер?

Апер, кнерес ба Кировабад ворди эир апрум?)

Турция готовится к наступлению на северо-востоке Сирии Марина Сатарова Турция готовит масштабное наступление на территории Сирии, в провинциях Идлиб и Алеппо, сообщает агентство Аvia.pro. С этой целью в САР переброшено порядка 4 тысяч военнослужащих и много военной техники. Российская разведка получила сведения о масштабном передвижении турецких войск и техники. По данным издания, границу Сирии пересекли около 300 единиц тяжелой бронированной техники, а также средства ПВО. По данным ряда источников, Турция увеличила и численность боевиков. Она возросла почти на 50 процентов и ныне достигла 18 тысяч человек. Увеличивается на территории САР и количество наблюдательных пунктов. По новым сведениям, турки уже оборудовали 27 таких опорных точек, 11 из которых расположены на юг от границы «коридора безопасности». На опорных пунктах Турция размещает танки и тяжелое вооружение. Наращивание своего военного присутствия в Сирии дает Турции возможность проведения широкомасштабной наступательной операции. Подобные действия этой страны, как отмечают ряд СМИ, нарушают все достигнутые в марте договоренности о деэскалации конфликта. Если Анкара пойдет в атаку, сдержать ее будет почти невозможно. Пока же Дамаск стягивает свою технику на фронтовые участки.

Сум, т.е. вы уже согласны, что поцелуи не от Брежнева пошли? Думается, что даже не от Христа...

Видимо Христос тоже подражал)))

Да уж... Туркери кадраин совэ hайкаканиц бетара...

Напряженность между Турцией и Грецией: в Эгейском море затонуло турецкое судно, трое раненых Турецкая сторона утверждает, что Греция открыла огонь по кораблю, перевозившему мирных жителей в Эгейском море, у острова Родос,двое турок и один сирийский гражданин получили ранения, а судно затонуло в результате нападения. Ранее Греция назвала незаконными действия Турции, которая направила судно для проведения сейсмических исследований в восточной части Средиземного моря.Планируется, что судно будет находиться на этой территории в течение ближайших двух недель. В июле судно, отправленное Турцией на ту же территорию, вызвало напряженность, которая смягчилась после вмешательства канцлера Германии Ангелы Меркель, в результате чего Турция согласилась прекратить действия.Однако президент Тайип Эрдоган сказал в пятницу, что Турция возобновила геологоразведочные работы в регионе, так как Греция не выполнила своих обещаний по этому вопросу.

Севрский договор остается историческим фактом и Турции его не стереть – МИД Армении Только пересмотрение этой политики и готовность Турции взглянуть в лицо прошлому откроют путь к реальному примирению стран региона. Ереван, 11 авг – Sputnik. Турция должна смириться с фактом существования Севрского договора, сказала пресс-секретарь МИД Армении Анна Нагдалян, комментируя заявление турецкого внешнеполитического ведомства. https://cdn2.img.armeniasputnik.am/images/07e4/07/1f/23949563.jpg © PHOTO / OFFICIAL SITE OF THE PRIME MINISTER OF RA. Пашинян рассказал о значении Севрского договора для Армении Ранее МИД Турции заявил, что для армянских властей "пришло время образумиться и отказаться от агрессивной националистической политики. Попытка актуализации условий Севрского соглашения - очередная провокация Армении". МИД заявил, что реакция турецких коллег в связи с упоминанием в Армении Севрского договора в рамках столетней годовщины его подписания в очередной раз демонстрирует неспособность Анкары взглянуть в лицо своему прошлому. "Удивительно, что нынешнее правительство Турции, не упускающее случая указать на важность Османского наследия, так нервно реагирует на Севрский договор, подписанный Османской империей с рядом стран, в том числе и с Республикой Армения", - говорится в сообщении. Севрский договор - de facto действующий документ: Армен Саркисян об Армянском вопросе>> Этот договор остается историческим фактом, который невозможно отредактировать или стереть. Турция, избегающая того, чтобы смириться с собственным прошлым, и призывающая "вместо ненависти извлекать уроки из истории", продолжает традиционную политику оправдания Геноцида армян и угрозы осуществления новых преступлений в отношении армянского народа. "Шаги Турции, направленные против мира и стабильности в регионе, воинственная позиция в отношении Армении, являются частью экспансионистской политики нынешнего правительства Турции по дестабилизации соседних регионов", - сказала Нагдалян. Только пересмотрение этой политики и готовность Турции взглянуть в лицо прошлому откроют путь к реальному примирению стран региона. https://cdn2.img.armeniasputnik.am/images/07e4/08/0a/24062841.jpg © PHOTO : PUBLIC DOMAIN / AGENCE DE PRESSE MEURISSE Ожидание длиною в век: что делать с Севрским договором, и нужен ли он Армении? Ранее премьер-министр Армении Никол Пашинян указал несколько причин, почему армянский народ должен помнить и анализировать один из важнейших документов современной истории. Севрский договор был подписан 10 августа 1920 года в городе Севр (Франция) странами Антанты и присоединившимися к ним государствами, с одной стороны, и правительством Османской империи — с другой. По соглашению, Армения получала выход к Черному морю, а ее территория составляла 150 тысяч квадратных километров. Договор однако, так и не вступил в силу и, по сути, перестал действовать после Лозаннской конференции 1923 года и подписания Лозаннского мирного договора. Читать далее: https://ru.*******/politics/20200811/24074219/Sevrskiy-dogovor-ostaetsya-istoricheskim-faktom-i-Turtsii-ego-ne-steret--MID-Armenii.html

Традиционные армянские партии распространили совместное заявление к 100-летию Севрского договора Социал-демократическая партия Гнчакян, АРФ Дашнакцутюн и Партия Рамкавар-Азатакан распространили совместное заявление по случаю 100-летия Севрского мирного договора. В заявлении, в частности, говорится: «Севрский договор – единственный договор, который подписали и Турция, и Республика Армения, по свободной воле армянской стороны. Севрский договор не только признает Турцию ответственной за совершенные ею ранее военные преступления, но и дает правовую основу решению президента Соединенных Штатов Америки Вудро Вильсона об уточнении армяно-турецкой границы. За прошедшие 100 лет Турция отрицала и продолжает отрицать совершенное против человечества преступление – Геноцид армян, избегала и продолжает избегать как преступной ответственности, так и обязательств, начиная с 1991 года она заняла враждебную позицию в отношении Республики Армения, а в последние дни и вовсе ужесточила свою риторику против Армении, Карабаха и всего армянства, проводит подготовку возможных военных посягательств. Севрский договор является действительным международным договором, хотя и не ратифицирован всеми подписавшими его сторонами, но также юридически не заменен другим международным документом. Более того, решение президента Соединенных Штатов Америки Вудро Вильсона, принятое 22 ноября 1920 года, продолжает оставаться единственным международным документом, определяющим правовую границу между Арменией и Турцией. Спустя 100 лет после подписания Севрского договора Турция продолжает проявлять враждебный настрой в отношении Республики Армения и всего армянства. До полного выполнения Турцией своих обязательств, основанных на пунктах, составляющих предпосылки международного права, нашедших место в Севрском договоре, она обязана прекратить незаконную сухопутную блокаду Республики Армения, прекратить свои воинственные шаги, направленные против Армении в последнее время, прекратить антиармянскую политику внутри Турции, включая наши исторические и оккупированные земли, и против армянских колоний, сформировавшихся вследствие Геноцида. Органы правления традиционных партий выражают уверенность, что настанет день, когда Турция, как автор и ответственная за Геноцид армян, понесет свою ответственность и возместит все потери армянского народа. Мы заявляем, что как в прошлом, так и в будущем, сотрудничая с другими армянскими политическими силами и, в частности, с Республикой Армения, мы должны продолжить нашу борьбу до восстановления исторической справедливости». Новости Армении - ******

Սևրի պայմանագիրը Օսմանյան կայսրության կողմից ստորագրել են հակաերիթուրքականները, քեմալականները ստորագրման հետ կապ ունեցող տասնյակ գործիչների որպես դավաճան մահապատժի են ենթարկել. Սաֆրաստյան Սևրի պայմանագիրն այն միջազգային փաստաթուղթն է, որը սերտորեն կապված է մեր ժողովրդի պատմության հետ և պետք է ուսումնասիրվի ամենայն խորությամբ. այս մասին իր ՀՀ ԳԱԱ-ում «Սևրի դաշնագիրը և Հայկական հարցը» թեմայով գիտաժողովին նշեց ՀՀ ԳԱԱ արևելագիտության ինստիտուտի տնօրեն Ռուբեն Սաֆրաստյանը: Ռուբեն Սաֆրաստյանն իր զեկույցում ներկայացրեց թուրքական կողմի մոտեցումները Սևրի դաշնագրի նկատմամբ: Նրա խոսքով՝ այստեղ թուրքական երկու կողմ, մոտեցում կա, և հաղթող քեմալականների մոտեցումը կեղծեց պատմությունը: «Քեմալական, նաև թուրքական պաշտոնական պատմագրությունը կեղծում է ոչ միայն հարևան ժողովուրդների, մեր ժողովրդի, այլ նաև Թուրքիայի պատմությունը: Այս առումով թուրքական երկրորդ կողմի գործունեությունը որակվեց որպես դավաճանություն, և բոլոր այն թուրք գործիչները, որոնք առնչություն ունեին Սևրի պայմանագրի ստորագրման հետ, որակվեցին որպես դավաճաններ և դատապարտվեցին մահապատժի»,- ներկայացրեց նա: Սաֆրաստյանը նշեց, որ դա իրականությանը չի համապատասխանում, և այդ մարդիկ, իհարկե, Թուրքիայի դավաճաններ չէին: «Ավելի խորը ուսումնասիրելով թուրքական կողմի մոտեցումները՝պարզ է դառնում, որ սուլթանական կառավարությունը, նրա շուրջը հավաքված մի շարք նշանակալից, կարևոր օսմանյան գործիչներ, ոչ թե Թուրքիայի դավաճան էին, այլ փորձում էին այլընտրանքային ճանապարհ գտնել: Փորձում էին նոր աշխարհում, որը ստեղծվում էր Առաջին համաշխարհային պատերազմի արդյունքում, նորովի վերաիմաստավորել Թուրքիայի տեղն ու դերը, ոչ թե որպես կայսրություն, այլ որպես պետություն, որն իր ազգային սահմանների մեջ պետք է ներփակվի և պետք է ունենա հարաբերություններ իր հարևան պետությունների հետ, որոնք առաջանալու էին Օսմանյան պետության տարածքի վրա: Այսպիսին էր այդ մոտեցման էությունը, որը սակայն թուրքական պաշտոնական պատմագրությունը, հետևելով Մուսթաֆա Քեմալի ուղղակի ցուցումներին, կեղծեց և այդ մարդկանց դավաճան համարեց»,- պարզաբանեց նա: Ռուբեն Սաֆրաստյանը նշեց, որ այստեղ կարևոր հանգամանք կա: Ըստ նրա՝ գործ ունենք երիտթուրքական շարժման հետ: Նա սխալ է համարում մոտեցումը, որ երիտթուրքական շարժումը դա երիտթուրքական կուսակցությունն էր, վերնախավն էր: Ըստ նրա՝ դա մի մեծ շարժում էր Օսմանյան կայսրության գոյության վերջին փուլում և այս շարժումն իր մեջ ընդգրկում էր այն ժամանակվա թուրքական հասարակության ամենածայրահեղ, ռասիստական ազգայնամոլական մոտեցում ունեցող մարդկանց, որոնք շատ էին: «Քեմալական շարժումը երիտթուրքական շարժումն էր, սա պետք է հասկանանք, եթե չհասկանանք, չենք կարող հասկանալ քեմալական շարժման էությունը: Քեմալը, որն ընկերների հետ գլխավորեց այդ շարժումը, շարունակում էր երիտթուրքական շարժման ծրագրի իրականցումը, և այդ ծրագրի հիմնական նպատակն էր՝ ոչնչացնել հայ ժողովրդին, հայկական պետականությունը»,- նշեց նա: Թուրքագետը նշեց, որ ինքը սա հայտարարում է, քանի որ ուսումնասիրել է մի գաղտնի փաստաթուղթ, որը 1920 թվականի նոյեմբերի 8-ով է թվագրված: «Այդ փաստաթղթում սևով սպիտակի վրա գրված է՝ Հայաստանը պետք է ոչնչացվի և´ քաղաքական առումով, և´ իրապես: Խոսքը գնում էր Ցեղասպանության ծրագրի շարունակության և ավարտին հասցնելու մասին: Այս անգամ Ցեղասպանությունը պետք է իրականացվեր մի ամբողջ պետության, այլ ոչ միայն արևմտահայերի դեմ»,- ասաց նա: Ըստ նրա՝ կարևոր է այն հանգամանքը, որ քեմալականները հենց սկզբից էին որոշել հարձակվել Հայաստանի վրա, խորհրդային պատմագրության, և թուրքական պատմագրության այն թեզը, որ հարձակումը Հայաստանի վրա տեղի ունեցավ որպես Սևրի արդյունք, չի համապատասխանում իրականությանը, 20 թվականի փետրվարին արդեն Մուստաֆա Քեմալը եկել էր եզրակացության, որ պետք է հարձակվել և վերացնել Հայաստանը. այստեղ մենք նույնպես գործ ունենք պատմական կեղծարարության հետ: «Կանգ առնենք այն խմբավորման գործունեության վրա, որը ներկայացնում էր թուրքական այն կողմը, որն ստորագրեց Օսմանյան կայսրության անունից Սևրի դաշնագիրը: Այստեղ բանալին երիտթուրքական շարժումն է, և այդ խմբավորումը, որը Սևրի դաշնագիրն ստորագրեց Օսմանյան կայսրության անունից, դրանք հակաերիտթուրքեր էին, նրանք մարդիկ էին, որոնք մեկ տասնամյակ պայքարել են երիտթուրքերի դեմ: Սա ևս անտեսված է թուրքական պատմագիտության կողմից: Իրականությունն այն է, որ Կոստանդնուպոլսում 18-20 թվականներին գործել են մի շարք կազմակերպություններ, որոնք համախմբել են թուրքական վերնախավի, մտավորականության բավական մեծ թվով ներկայացուցիչների, որոնք գտնում էին, որ Թուրքիան՝ Օսմանյան կայսրությունը, հնարավորություն ունի զարգանալու, եթե կարողանա ապահովել Արևմուտքի հովանավորությունը: Այս խմբավորման մասնակիցները բազմաթիվ հուշագրերով դիմել են դաշնակիցներին, մի մասը գաղտնի է եղել, որտեղ նշել են՝ իրենք պատրաստ են, որ Օսմանյան կայսրությունը հրաժարվի իր կայսրության տակ գտնվող մի շարք այլ ազգերին պատկանող տարածքներից»,- ներկայացրեց նա: Ռուբեն Սաֆրաստյանն ընդգծեց, որ այդ գաղտնի հուշագրերից մեկում նույնիսկ համաձայնություն կա, որ հնարավորություն տրվի, որ ստեղծվի անկախ հայկական պետություն օսմանյան տարածքի՝ Արևմտյան Հայաստանի տարածքի վրա, բայց փոխարենը Թուրքիայի կազմում մնա Հիջազը՝ արաբական երկրները: Նա նշեց, որ սա հետաքրքիր մոտեցում է, քանի որ լրիվ հակառակ է Աթաթուրքի մոտեցմանը: Սաֆրաստյանը նշեց, որ Աթաթուրքի կազմած «Ազգային ուխտում» նշված է, որ պետք է արաբական ժողովրդին տալ հնարավորություն դուրս գալու թուրքական կայսրության կազմից, բայց պահելու Հայաստանը Օսմանյան կայսրության կազում: Ռուբեն Սաֆրաստյանը պատմեց, որ երբ եկավ ժամանակը, և մեկ ամիս էր տրվել, որ Օսմանյան կայսրությունը Սևրի դաշնագրի տակ դնի իր ստորագրությունը, 1920 թվականի հուլիսի 20-ին տեղի ունեցավ կառավարության նիստ: «Այսինքն՝ սուլթանը որոշումը միայնակ չի կայացրել. կառավարությունը միաձայն հանդես եկավ Սևրի պայմանագիրը ստորագրելու օգտին, դա էլ չգոհացրեց սուլթանին, և սուլթանը երկու օր հետո հրավիրեց հատուկ սուլթանական խորհուրդ, որը երկրորդն էր Օսմանյան կայսրության պատմության մեջ․ ամենակարևոր հարցերը այստեղ էին քննարկվում: Այդ խորհրդին մասնակցել է Օսմանյան կայսրության վերնախավի 45 ներկայացուցիչ, որոնք ևս կողմ են արտահայտվել Սևրի դաշնագրին: Այսինքն՝ սա իսկապես բավական լուրջ քննարկումների արդյունք է, և բավական լուրջ մարդիկ են մասնակցել, որոնք հետագայում բոլորը քեմալականների կողմից դատապարտվեցին մահվան: Մենք կարող ենք արձանագրել, որ թուրքական վերնախավը 18-20 թվականներին պառակտված էր, և այդ պառակտումն անցում էր երիտթուրք և ոչ երիտթուրք երկընտրանքի միջով»,- ներկայացրեց նա: Նա նշեց, որ Սևրից հետո եկավ Լոզանի պայմանագիրը, որտեղ Աթաթուրքը կարողացավ հասնել որոշակի նոր մոտեցումների՝ ի տարբերություն Սևրի, որն էլ հաստատեց ներկայիս Թուրքիայի պետության սահմանները: Ըստ նրա՝ ներկայում Էրդողանը հարցականի տակ է դնում նաև Լոզանի պայմանագիրը և այդ առիթով նշել է. «Արևմուտքը պարտադրեց մեզ Սևրը, մենք համաձայնեցինք Լոզանի հետ, մենք մի ազգ ենք, որը ապրում է Լոզանով, մեր կորուստների ցավով, եթե կանգ առնենք, մենք կվերադառնանք Սևրի պայմանագրին»: Ռուբեն Սաֆրաստյանը նշեց, որ սա ասված է այն պահին, երբ տարվում է ագրեսիվ արտաքին քաղաքականություն: «Ես համոզված եմ, որ Թուրքիան չի կարողանա իր զինված ուժերը երկար ժամանակ պահել այդ երկրներում, իր սահմաններից դուրս, և նա հիմնավորում է հետևյալ կերպ․ եթե մենք դա չանենք, մենք Լոզանից հետ կգնանք Սևր: Սոֆիայի տաճարը մզկիթի վերածելուց հետո առաջին նամազը տեղի ունեցավ Լոզանի պայմանագրի ստորագրման օրը. սրանով սիմվոլիկ կերպով Էրդողանը ասում է, որ պետք է վերանայել Լոզանը, որի ստորագրումով տարածքային առումով կորուստներ են ունեցել: Նա սիմվոլիկ կերպով ցույց է տալիս, որ Թուրքիան գնում է առաջ և ուզում է իրականացնել տարածքային ձեռքբերումներ՝ ի հաշվի հարևանների: Սա է Թուրքիան, որը վտանգ է ներկայացնում և´ մեզ, և´ հարևանների, և´ թուրք ժողովրդի համար»,- հայտարարեց նա: «Այս առումով Սևրի պայմանգիրը ունի մեզ համար կարևորագույն նշանակություն: Ես համոզված եմ, որ մեր ժողովրդի պայքարը հանուն մեր մեծ նպատակի՝ հայկական պետականության կերտմանը մեր բնօրրանում՝ հայկական բարձրավանդակում, կարևորագույն հանգրվանային կանգառ ունի Սևրում: Սևրը պետք է լինի մեր մեծ պայքարի կարևոր հանգրվաններից մեկը, համոզված եմ, որ կգա մի ժամանակ, որ մենք կհասնենք մեր այս մեծ նպատակին»,- ասաց նա: https://www.tert.am/am/news/2020/08/10/Safrastyan/3366744

Նիկոլ Փաշինյանի ուղերձը Սևրի պայմանագրի ստորագրման 100-ամյա տարեդարձին նվիրված գիտաժողովի մասնակիցներին ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ուղերձ է հղել Սևրի պայմանագրի ստորագրման 100-ամյա տարեդարձին նվիրված գիտաժողովի մասնակիցներին. «Հարգելի՛ հայրենակիցներ, Ողջունում եմ Սևրի պայմանագրի ստորագրման 100-ամյա տարեդարձին նվիրված գիտաժողովի բոլոր մասնակիցներին: Իմ խորին երախտագիտությունն եմ հայտնում այս կարևորագույն միջոցառումը նախաձեռնելու համար: Սևրի հաշտության պայմանագիրը նշանակալից տեղ է զբաղեցնում հայ ժողովրդի ժամանակակից պատմության մեջ: Պատահական չէ, որ այն շարունակում է մնալ գիտական ուսումնասիրությունների և վերլուծությունների առարկա: Ուստի հույժ կարևոր է, որ մեկ դար առաջ կնքված այդ փաստաթղթի, դրան նախորդած իրադարձությունների և հաջորդած զարգացումների մասին մեր գիտնականների անկողմնակալ վերլուծությունները հասանելի լինեն թե՛ մեր ժողովրդին և թե՛ միջազգային լայն հանրությանը: Այսօրվա գիտաժողովը ծառայում է հենց այդ նպատակին, և ես հաջողություն եմ մաղթում դրա աշխատանքներին՝ ցանկանալով բոլորին արգասաբեր քննարկումներ և նոր կարևոր բացահայտումներ: Սևրի պայմանագիրը պատմական փաստ է: Այն մնում է այդպիսին մինչ այսօր: Ինչո՞վ է այդ փաստաթուղթը հայ ժողովրդի համար կարևոր: Ինչու՞ է այն առ այսօր մեր ուշադրության կենտրոնում: Նախ՝ Սևրի պայմանագիրը կնքվեց մարդկության պատմության ամենադրամատիկ էջերից մեկի՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի արդյունքների հիման վրա, դրա ավարտից շուրջ երկու տարի անց: Ինչպես Վերսալի պայմանագիրը խաղաղություն էր հաստատում Եվրոպայում, այնպես էլ Սևրի պայմանագիրը՝ Օսմանյան կայսրության նախկինում պատկանող Առաջավոր Ասիայի տարածքներում: Այն վերջ էր դնում պատերազմի պատճառով այդ տարածաշրջանի ժողովուրդների կրած տառապանքներին և զրկանքներին: Այն «անիծյալ տարիների» ավարտն էր ազդարարում: Ինչպես Վերսալի պայմանագիրը Եվրոպայում, այնպես էլ Սևրի պայմանագիրը միջպետական հարաբերությունների նոր համակարգ էր ձևավորում տարածաշրջանում: Այն նոր սկզբունքներ ու արժեքներ էր ներմուծում, ոչ միայն խաղաղություն, այլ նաև արդարություն էր հաստատում Առաջավոր Ասիայում: Պայմանագիրը կազմվել էր ժամանակի ամենաառաջադեմ գաղափարների հիման վրա: Առանցքայինն այնտեղ ազգերի ինքնորոշման և իրավահավասարության սկզբունքն էր: Այն վերջ էր դնում կայսրությունների պարտադրած դարավոր ստրկությանը և ազատություն ու անկախություն պարգևում տարածաշրջանի ժողովուրդներին: Ավելին, պատմական տարածքներում ազգային պետություններ հիմնելու իրավունք տրամադրելով, այն բարենպաստ պայմաններ էր ստեղծում տարածաշրջանում մուսուլման և քրիստոնյա ժողովուրդների համակեցության, խաղաղ գոյակցության և տարածաշրջանի քաղաքակրթական բազմազանության պահպանման և հետագա զարգացման համար: Երկրորդ՝ Սևրի պայմանագիրը միջազգային այն փաստաթուղթն է, որը ճանաչեց և ամրագրեց Հայաստանի անկախությունը: Հայաստանի Հանրապետությունը հանդես էր գալիս որպես այդ փաստաթղթի իրավահավասար կողմ: Անկախության կորստից դարեր անց Հայաստանի իշխանություններն առաջին անգամ աշխարհի մեծ տերությունների հետ մեկտեղ կնքում էին միջազգային պայմանագիր: Հայաստանի Հանրապետությունը պայմանագրում նախանշված սահմաններում ճանաչվում էր որպես միջազգային հարաբերությունների լիիրավ անդամ և միջազգային իրավունքի իրավահավասար սուբյեկտ: Պայմանագրի կողմ հանդիսանալու միջոցով ճանաչում էր ստանում նաև Հայաստանի և հայ ժողովրդի ներդրումը՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմում դաշնակից պետությունների կրած հաղթանակի և խաղաղության հաստատման գործում: Ընդգծվում և հավուր պատշաճի գնահատվում էր հայ ժողովրդի դերակատարումը միջազգային հարաբերություններում և աշխարհի ետպատերազմյան կառավարման գործում: Երրորդ՝ Սևրի պայմանագիրն իր 89-րդ հոդվածով փաստում և ամրագրում էր հայ ժողովրդի պատմական անվիճելի առնչությունը Հայկական լեռնաշխարհի հետ, որտեղ հազարամյակներ ի վեր ծնվել, ապրել և պետականություն ու մշակույթ էր կերտել հայ ժողովուրդը: Եվ վերջապես, Սևրի պայմանագիրը կնքվեց Հայոց Մեծ եղեռնի տարիներին հաջորդած ժամանակաշրջանում, երբ Օսմանյան կայսրությունը փորձում էր հայ ժողովրդի բնաջնջմամբ լուծել ‹‹Հայկական հարցը››: Հայ ժողովուրդը ենթարկվել էր ամենադաժան և անմարդկային տառապանքների: Հսկայական էին նրա կրած կորուստները: Մինչդեռ Սևրի պայմանագիրը ճանապարհ էր հարթում ցեղասպանության հետևանքների հաղթահարման համար: Հայ ժողովրդի պատմական բնօրրանում անկախ պետականության ստեղծման միջոցով արդարացի լուծում էր ստանում «Հայկական հարցը»: Վերականգնվում էր պատմական արդարությունը: Բարենպաստ պայմաններ էին ստեղծվում մեր ժողովրդի տնտեսական և ժողովրդագրական ներուժի վերականգնման, նրա բնականոն զարգացման և առաջընթացի համար: Չնայած Սևրի պայմանագիրն այդպես էլ կյանքի չկոչվեց, այն շարունակում է գոյություն ունենալ որպես պատմական փաստ, որն արտացոլում է անկախ պետականության վերականգնման համար անցած մեր ուղին: Մեր պարտքն է հիշել այն, գիտակցել և պահպանել նրա խորհուրդը»:

)))