Գարնան արծիվ

Николь Пашинян написал интересную статью об своих впечатлениях с передовой и об тех изменениях которые произошли в последние месяцы. http://armtimes.com/hy/read/91781

Об убийствах слышал (как и Серж в 2015-м вдруг "спомнил", что что-то "слышал" об этом, но затем быстро опять забыл), об жестоких избиениях слышал, но вот об факте иснасилования не знал.

Статья не новая но в тему. Գագիկ Ծառուկյանը դատապարտվել է բռնաբարության համար և պատիժ է կրել. The Moscow Post Հայաստանը թալանող պաշտոնյաների հերթական ցուցակն է երեկ տպագրվել ռուսական մամուլում: Այս անգամ ՀՀ բարձրաստիճան պաշտոնյաների միլիոնավոր դոլարների հասնող ունեցվածքին անդրադարձել է «The Moscow post» պարբերականը: «Ռուսաստանը գազի գինը Հայաստանի համար բարձրացրեց 7 տոկոսով, իսկ հայ չինովնիկները հաջողացրին բնակչության համար այդ գինը բարձրացնել մոտ 40 տոկոսով». սույն վերտառությամբ հոդվածի տակ այս անգամ խոսքը Երևանի քաղաքապետ Գագիկ Բեգլարյանի, ԲՀԿ առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանի և մի շարք այլ պաշտոնյաների մասին է: Կարեն Կարապետյան Ծագումով ղարաբաղցի «Հայռուսգազարդի» տնօրեն Կարեն Կարապետյանը, ըստ ռուսական պարբերականի, ՀՀ գազալցակայանների գլխավոր «նայողն» է, ում միջոցով լցվում են նախևառաջ Ռոբերտ Քոչարյանի ու Գագիկ Ծառուկյանի գրպանները: Հրապարակման մեջ հիշեցում կա նաև, որ 2008-ի նախագահական ընտրություններից առաջ Քոչարյանին մեղադրում էին «Հայռուսգազարդից» 170 մլն դոլար գողանալու համար: Ըստ «The Moscow post»-ի, Կարեն Կարապետյանը վերահսկում է պլաստմասե խողովակների արտադրությամբ զբաղվող կազմակերպություն, որի արտադրանքը օգտագործվում է գազիֆիկացման ժամանակ: Նա շուկայից դուրս է մղել տնային տնտեսություններում գազային համակարգերի սպասարկմամբ զբաղվող 8 մասնավոր կազմակերպությունների, բացառությամբ` «Ալշիդ» ընկերության, որը, ի հեճուկս մոնոպոլիստ ընկերության տնօրինության ճնշումների, կարողացել է գոյությունը պահպանել շուկայում: Գագիկ Բեգլարյան` Չոռնի Գագո Երևանի ՀՀԿ-ական քաղաքապետ Գագիկ Բեգլարյանը, ըստ ռուսական լրատվամիջոցի, ունի բիզնես հետաքրքրություններ մի քանի ոլորտներում` թեթև արդյունաբերություն (մի քանի տրիկոտաժի ձեռնարկությունների սեփականատեր է), շինարարության համար հողերի առուծախ, անօրինական շինարարություն` հիմնականում Երևանի կենտրոնում և կանաչ գոտիներում: Նա սերտորեն կապված է կրիմինալի հետ: Վերջին շրջանում փորձում է իր բարեկամներին ու մտերիմներին ղեկավար աշխատանքի տեղավորել Երևանի համայնքներում: «The Moscow post»-ը հիշեցնում է նաև, որ պետական գնումների գործակալության ղեկավարը Գագիկ Բեգլարյանի եղբայր Հակոբ Բեգլարյանն է: Սամվել Ալեքսանյան ԱԺ պատգամավոր Սամվել Ալեքսանյանը, մականունը` Լֆիկ Սամո, Ըստ ռուսական պարբերականի, այս մականունը նա ստացել է կանացի ներքնազգեստների բիզնեսով զբաղվելու արդյունքում, երկրի ամենահարուստ անձանցից է և երկրի ղեկավարի վստահելի օլիգարխներից մեկը: Նա, ըստ «The Moscow post»-ի, Ռոբերտ Քոչարյանի ավագ որդու` Սեդրակ Քոչարյանի բիզնես-պարտնյորն է բջջային հեռախոսների ՀՀ ներկրման գործում: Միանգամից մի քանի խանութների ցանցի սեփականատեր է` «Երևան սիթի», «Լուսաստղ», «Կայսր»: Ավարտին է հասցնում Շիրակի մարզում շաքարի ճակնդեղի գործարանի շինարարությունը: Չի խորշում ուկրաինական և ռուսական օղիների հայտնի ապրանքանիշերի կեղծումից: Հայաստանում 7 դեղագործական ֆիրմայի սեփականատեր է, որոնք նույնիսկ Տնտեսական մրցակցության պետհանձնաժողովի տվյալներով, բարձրացնում են ներկրվող դեղորայքի գները: Նա ունի ամենաբազմամարդ և լավ զինված թիկնազորը Հայաստանում: Պարբերաբար հավատարմություն և լոյալություն է ցուցադրում նախագահին և միաժամանակ անգութ է իր մրցակիցների և առավել ևս ընդդիմության հանդեպ: Նա կատարում է «իշխանության մահակի» դերը: Գագիկ Ծառուկյան ԲՀԿ առաջնորդ Գագիկ Ծառուկյանը, ըստ ռուսական ԶԼՄ-ի, լինելով ՆԳՆ աշխատակից, դատապարտվել է բռնաբարության համար և պատիժը կրել է: Ծառուկյանին է պատկանում «Մուլտի գրուպ» կոնցեռնը, որը բաղկացած է մի շարք ձեռնարկություններից` Աբովյանի «Կոտայք» գարեջրի գործարանը, Աբովյանի չափիչ գործիքների գործարանը, Երևանի դեղագործական ֆիրման, «Մեկ» կահույքի խանութների ցանցը, «Ավիասերվիս» ԲԸ-ն, «Մուլտի լեոն» բենզագազալցակայանների ցանցը, քարի վերամշակման «Մուլտի սթոուն» ընկերությունը, գինու, կոնյակի և օղու «Արարատ» գործարանը, Արարատի ցեմենտի գործարանը, ունի բազմաթիվ այլ ակտիվներ, իսկ որոշ ոլորտներում մենաշնորհ է հաստատել: Օրինակ, նրա ընտանիքը գրեթե ամբողջությամբ վերահսկում է մեղրի արտադրությունը Հայաստանում` շուկայից դուրս մղելով անկախ արտադրողներին: Իր մարդկանց միջոցով վերահսկում է «Կենտրոն» հեռուստաընկերությունը, ակտիվներ ունի ԱՊՀ և Հարավային Եվրոպայի երկրներում, ինչպես նաև Բալկաններում: 1997թ-ից մինչ օրս Ռոբերտ Քոչարյանի գլխավոր բիզնես-գործընկերն է: Ակտիվների ենթադրվող չափը ոչ պակաս, քան 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար է: Միխայիլ Բաղդասարով Ծնունդով բաքվեցի Բաղդասարովը ՌԴ-ից ՀՀ է եկել 1997-ին` Քոչարյանի վարչապետության ժամանակ: Երկրի ղեկավարությանը ներկայացվել է որպես մարդ, ով մեծ կապեր ունի ռուսաստանյան բիզնես էլիտայի հետ, ինչը պետք է նպաստի 2 երկրների միջև տնտեսական համագործակցությանը: Իրականում, Բաղդասարովը չի ունեցել ոչ մի մեկնարկային խոշոր կապիտալ: 1998-ից իշխում է ՀՀ բենզինի և ընդհանրապես ՀՀ նավթամթերքների շուկայում: Քոչարյանի և Սարգսյանի աջակցությամբ (վերջինիս կարգադրությամբ Բաղդասարովի հետ համագործակցել է մաքսային ծառայության պետ Արմեն Ավետիսյանը), աջակցությամբ շուկայից դուրս է մղել բոլոր իր կողմից չվերահսկվող նավթամթերք ներկրողներին: Բաղդասարովն ու նրա «Միկա» ընկերությունը զբաղվել են խոշոր մատակարարումներով` մինչև Այրում կայարան, ուր բենզինն ու դիզվառելիքը վերավաճառում էին Սարգսյանի կողմից վերահսկվող 5 ընկերությունների, որոնք էլ զբաղվում էին մանրածախ վաճառքով: Այն մի քանի ամիսներին, երբ վարչապետի պաշտոնը զբաղեցնում էր Վազգեն Սարգսյանը, Բաղդասարովը զրկվեց մենաշնորհից, և շուկա վերադարձան այլ մատակարարներ: Հոկտեմբերի 27-ի ահաբեկչությունից հետո մինչև 2000-ի վերջը Բաղդասարովն ամբողջությամբ վերականգնեց իր գերակա դիրքերը նավթամթերքի ներկրման շուկայում: Բաղդասարովը որոշեց իր ուշադրությունը կենտրոնացնել այլ ոլորտների վրա և մասնակցեց Հրազդանի ցեմենտի գործարանի «սեփականաշնորհմանը»: Գործարանի սեփականաշնորհման գինը կազմում էր մոտ 150 հազար դոլար, երբ այդ ժամանակ Երևանի կենտրոնում 3 սենյականոց բնակարանը նույնքան արժեր: Նրա հետ մեկտեղ գործարանի սեփականատեր դարձավ ևս մի հոգի, ով հետագայում սպանվեց` իր դեմ իրականացված մահափորձի հետևանքով: Պետպատվեր իրականացնող բոլոր շինընկերություններին պարտադրվում էր ցեմենտ գնել միայն Հրազդանի գործարանից: Բաղդասարովի մյուս «սխրանքը» «Հայխնայբանկի» «սեփականաշնորհումն» էր, որը նա գնեց 300 հազ. դոլարով, ինչը, իրականում, եղել է բանկի Երևանի մի քանի գրասենյակների արժեքը: Այն հետագայում վաճառվեց «ՎՏԲ» բանկին: և այդ ամենը նա կրկին արեց Սարգսյանի ու Քոչարյանի աջակցությամբ: Նավթամթերքների ներկրման վրա վերահսկում իրականացնելու և առաջին հերթին ավիակերոսինի վրա ամբողջական մենաշնորհ սահմանելու միջոցով նպատակաուղղված կերպով սնանկացման է հասցվել պետական «Հայկական ավիաուղիներ» ավիաընկերությունը, որը մինչև 2000-ը ինքնաբավ և եկամտաբեր ընկերություն էր: Հետագայում ավիաընկերությունը բաժանվել է 3 մասի, սակայն աստիճանաբար մինչև 2004-ը բոլոր ավիափոխադրողները Բաղդասարովի «Արմավիայի» կողմից դուրս են մղվել շուկայից: Ակտիվների ենթադրվող չափը 1 միլիարդ դոլար է: Բարսեղ Բեգլարյան Ծագումով ղարաբաղցի Ֆլեշ Բարսեղը Սերժ Սարգսյանի գլխավոր բիզնես գործընկերներից մեկն է: Նա դե յուրե դիզվառելիքի շուկայում խոշորագույն «Ֆլեշ» ընկերության սեփականատերն է: ՀՀ նավթամթերքների շուկայում ապահովում է բենզինի ավելի քան մեկ քառորդ մասը: Նրան է պատկանում «Արզնի» թռչնաբուծական ֆաբրիկայի բաժնետոմսերի 45 տոկոսը, խոշորագույն «Ղարաբաղ գոլդ» ընկերության բաժնետոմսերի 55 տոկոսը, «Ֆլեշ+» ընկերության 80 տոկոսը, «Ալյանս» ապահովագրական ընկերության 10.5 տոկոսը: Ֆլեշ Բարսեղն ունի 56 բենզալցակայան, որոնցից 12-ը` Երևանում, 40-ը` մարզերում, 4-ը` ԼՂ-ում: «Արարատ» բանկի համասեփականատերերից մեկն է: Մաքսային ծառայության տվյալներով, վճարվող եկամտահարկի հիման վրա 2005-ին ՀՀ-ում ամենահարուստ մարդն էր: Վոլոդյա Բադալյան Ռոբերտ Քոչարյանի խնամի, նրա խոշոր գործընկերներ, ԱԺ պատգամավոր Վոլոդյա Բադալյանը Սպիտակի շաքարի գործարանի նախկին տնօրենն է: Նրա ձեռքի տակով է անցել այնպիսի խոշոր քիմիական ձեռնարկությունների սեփականաշնորհումն ու վերավաճառումը, ինչպիսիք են «Քիմռեակտիվը» և «Պոլիվինիլացետատը»: 2001-ին ստացված հունական 10 միլիոնանոց վարկի հափշտակիչներից մեկն է: Վարկը «Արդշինբանկի» միջոցով յուրացվել է ՀՀ ագրոարդյունաբերողների և սերմնաբուծության միության կողմից: Բադալյանը նաև եղել է Քոչարյանի ու Սահակաշվիլիի միջև կնքված հայ-վրացական գաղտնի գործարքների կնքահայրը: Այդ բարեկամության և հովանավորչության շնորհիվ միջնորդավորված անձանց միջոցով վրացական կապիտալը լվացման համար ներթափանցել է ՀՀ, իսկ հայկականը` Վրաստան: ՀՀ-ի կողմից հանդիսանում է «Հայ-ռուսական գործարար համագործակցության ասոցիացիայի» անդամ, որի միջոցով Քոչարյանը իր քաղաքական և տնտեսական շահերի լոբբինգ էր իրականացնում ՌԴ-ում: Սամվել Մայրապետյան Երևանի բժշկական համալսարանի նախկին պրոռեկտոր Սամվել Մայրապետյանը Ռոբերտ Քոչարյանի և ՀՀ ներկայիս փոխվարչապետ Արմեն Գևորգյանի գլխավոր բիզնես-գործընկերներից է: Նրա անունն առաջին անգամ մամուլում հայտնվեց 1995-ին, երբ իրավապահ մարմինները կաշառակերության դեպք բացահայտեցին բժշկական ինստիտուտում: Այնուհետև Մայրապետյանը բժշկականից տեղափոխվեց մշակույթի նախարարություն, սակայն Լևոն Տեր-Պետրոսյանի աշխատակազմի պահանջով Մայրապետյանի պայմանագիրը խզվեց, և նա մեկնեց Մոսկվա: Սամվել Մայրապետյանը «Հ2» հեռուստաընկերության գլխավոր սեփականատերն է: Հենց նա Երևանում, Բայրոնի փողոցի վրա կառուցեց առաջին էլիտար շենքը, իսկ հետագայում դարձավ Քոչարյանի ու Արմեն Գևորգյանի բիզնես-գործընկերը` էլիտար շինարարության ոլորտում (Երևանի կենտրոնում նման բնակարանների 1 քմ-ն արժե 1000 դոլարից ոչ պակաս): Մայրապետյանի կինը` բժշկական համալսարանի ներկայիս ռեկտոր Գոհար Քյալյանը, ըստ «The Moscow post»-ի, բավական կոլորիտային կին է, ընդդիմադիր մամուլի ամենասիրելի հերոսներից մեկը: Մինչ ռեկտորի պաշտոնում ընտրվելը, Քյալյանը, ըստ ռուսական լրատվամիջոցի, մտավ «Օրինաց երկիր» կուսակցություն, քանի որ այն ժամանակվա ԿԳ նախարարը ՕԵԿ-ական էր: Մայրապետյանը իր տիկնոջը ռեկտոր դարձնելու հարցը լուծեց մի քանի հոգու, այդ թվում ԱԺ նախկին նախագահ Արթուր Բաղդասարյանին, ԿԳ նախկին նախարար Սերգո Երիցյանին, Ռոբերտ Քոչարյանի ավագ որդուն` Սեդրակ Քոչարյանին էլիտար բնակարաններ նվիրելով: «Նկատենք, որ իր տիկնոջը ռեկտոր դարձնելը, տարբեր գնահատականներով, Մայրապետյանի համար արժեցել է 500 հազար դոլար»,- նշում է «The Moscow post»-ը: Լևոն Սարգսյան ԱԺ պատգամավոր, ՀՀԿ խորհրդի անդամ Լևոն Սարգսյանը (Ալրաղացի Լյով) իր ուղին սկսեց Երևանի ալրաղացից, որի համասեփականատերն էր ցանկանում դառնալ: Հետագայում նա այդ գործը բարեհաջող ավարտեց 2002-ին: Հինգ տարի անց նա ստիպված եղավ վաճառել ալրաղացը: Լևոն Սարգսյանը կոշիկի խանութների ցանցի սեփականատեր է` «Սալամանդր», «Աս», «Բանգլադեշ» և ևս մի մեծ խանութ Քանաքեռ-Զեյթուն համայնքում: Սարգսյանը համարվում է իշխանությունների առաջին մահակը: Իր թիկնապահների միջոցով կազմակերպել է կոպիտ հարձակումներ ընդդիմադիր լիդերների և այլախոհների վրա: Ռուսական լրատվամիջոցն առանձնացնում է 2004-ին իրավապաշտպան Միքայել Դանիելյանին դաժան ծեծի ենթարկելու դեպքը և երկրի նախագահի ազգային անվտանգության գծով նախկին խորհրդական Աշոտ Մանուչարյանի դեմ մահափորձը: «Որոշ տվյալներով, որոնք հրապարակվել են նաև մամուլում, դիմել է վարձու մարդասպանների` Քոչարյան-Սարգսյան զույգի համար կրիմինալ և բիզնես-աշխարհում անցանկալի անձանց վերացնելու համար: 2008-ի աշնանը նրա հրահանգով «Օդնոկլասնիկի» սրճարանում սպանվեց 2 երեխաների հայր, 35-ամյա Անդրանիկ Բաբայանը: Լևոն Սարգսյանի կերպարը դարձավ այնքան զազրելի, որ վերջին շրջանում «ընդհատակյա գործողությունների վարպետից» սկսեցին հետ քաշվել նախագահը և նրա շրջապատը»,- նշում է «The Moscow post»-ը: Ռուբեն Հայրապետյան Ռուսական լրատվամիջոցը նշում է, որ ՀՖՖ նախագահ, ԱԺ պատգամավոր Ռուբեն Հայրապետյանը` Նեմեց Ռուբո, ֆուտբոլի «Փյունիկ» ակումբի դե ֆակտո տերն է: Հայաստանում, ըստ «The Moscow post»-ի, լավ են հիշում անեկդոտային պատմությունը, երբ Սերժ Սարգսյանի Թուրքիա այցից առաջ (երբ վերջինս գնում էր Հայաստան-Թուրքիա ֆուտբոլային խաղը դիտելու), Հայաստանի զինանշանի վրայից մեկ անհետանում, մեկ հայտնվում էր Արարատ լեռը, ինչն ուղեկցվում էր Ռուբեն Հայրապետյանի անգրագետ ու անհեթեթ բացատրություններով: Հայրապետյանը հանդիսանում է Հայաստանի «ծխախոտի արքաներից» մեկը: Իր բիզնես-կարիերան սկսել է «Հայծխախոտ» արտադրական միավորման փոխտնօրենի պաշտոնից: Հետագայում դարձել է «Հայծխախոտ» ԲԲԸ-ի կառավարման խորհրդի նախագահ: 1999-ին գնել է հայ-կանադական «Գրանդ տոբակո»-ի բաժնետոմսերի մի մասը, իսկ հետո` մյուս մասը: Գրոշներով սեփականաշնորհել է Վանաձորի տրիկոտաժի ֆաբրիկան, որը հիմա արտադրում է այնպիսի քանակությամբ տրիկոտաժ, որ արտահանվում է այլ երկրներ: Ըստ ռուսական ԶԼՄ-ի, Հայրապետյանը ուրիշի ունեցվածքը խլելու մեծ սիրահար է: Մասնավորապես, «Բջնի» գործարանի «դեդեկտիվ ձեռքբերումից» հետո, նա իշխանությունների օգնությամբ հետաքրքրություն ցուցաբերեց «Բյուրեղի» հանդեպ: Հայրապետյանին է պատկանում շինանյութերի, մետաղյա իրերի, ջրատաքացուցիչ սարքերի մեծածախ վաճառքով զբաղվող «Ռումավա» ԲԲԸ-ն, կտորեղենի, տեքստիլ արդյունաբերության արտադրությամբ զբաղվող «Խարուր» ԲԲԸ-ն, հացահատիկային կուլտուրաների աճեցմամբ զբաղվող «Բամբակ» ՓԲԸ-ն, «Ավան-91» ալկոհոլային խմիչքների արտադրական կոմպլեքսը, «Անահիտ» ռեստորանները, բարերն ու սրճարանները, «Նորալուսին» հանգստյան և զվարճանքի կազմակերպությունը, «Փյունիկ» ֆուտբոլային ակումբը: Կազմակերպությունների մի մասը գրանցված է Հայրապետյանի հոր` Ռաֆիկ Հայրապետյանի անունով, այդ թվում` և գազային վառելիքի մեծածախ վաճառքի ոլորտում նրա բիզնես-կառույցները: Համարվում է «իշխանության մահակներից» մեկը: Ունի լավ զինված և բազմամարդ թիկնազոր: Միշտ ձգտում է, որ լրատվամիջոցները, նույնիսկ ընդդիմադիր, իրեն անվանեն Սերժ Սարգսյանի ամենամերձավոր օլիգարխը և փորձում է արդարացնել իր «բարձր կոչումը»: Կարեն Կարապետյան Ինչպես նշում է «The Moscow post»-ը, Սերժ Սարգսյանի աշխատակազմի ղեկավար, ծագումով Տաշիրից, ՀՀԿ գործադիր մարմնի անդամ Կարեն Կարապետյանը 1990-93թթ. եղել է «ՍԻԿ» (Դոնի Ռոստով) առևտրաարդյունաբերական ձեռնարկության գլխավոր տնօրենը, 1993-99թթ.` Տաշիրի էմալապատ սպասքի գործարանի տնօրենը, այնուհետև` նույն գործարանի խորհրդի նախագահը: Նրա գլխավոր բիզնես-գործընկերը հարազատ եղբայրն է` Սամվել Կարապետյանը, ով ապրում է Ռուսաստանում, որտեղ ունի խոշոր բիզնես և հանդիսանում է «Տաշիր գրուպի» սեփականատերը: Կոնցեռնի կազմի մեջ են մտնում արդյունաբերական և շինարարական կազմակերպություններ, առևտրի կենտրոններ, մատակարարող և կենցաղային կազմակերպություններ, ռեստորանների և հյուրանոցների ցանց, առողջարաններ, ինչպես նաև` շուրջ 200 բազմապրոֆիլ կազմակերպություններ` ավելի քան 30 հազար աշխատակիցներով: Կարապետյանի կոնցեռնը, ըստ «Ֆորբս» ամսագրի, 2007-ին եղել է 12-րդը` Ռուսաստանի անշարժ գույքի ամենախոշոր սեփականատերերի շարքում: «Տաշիր գրուպը» Ռուսաստանի հայերի միության նախագահ Արա Աբրահամյանի և նրա «Սոգլասիե» ՓԲԸ-ի բիզնես-գործընկերն է: «Արա Աբրահամյանի «Սոգլասիե-Հայաստան» հայկական բիզնես-կառույցը հանդիսանում է այն այլանդակության լիիրավ մասնակից, որ Հայաստանում կոչվում է «էլիտար շինարարություն»` իր բոլոր բնորոշ ատրիբուտներով` իրենց տներից մարդկանց բռնի տեղահանում, գրոշներով նրանց հողերի և տների գնումը և այլն: Կարեն Կարապետյանը «Տաշիր գրուպի» ղեկավարն է Հայաստանում, հետևաբար` երկրի տնտեսության և բիզնեսի տվյալ ոլորտի համար դրանից բխող բոլոր հետևանքներով: Կոնցեռնի մեջ մտնող ձեռնարկությունների մասնագիտացումը նույնն է, ինչ-որ Ռուսաստանում, սակայն առաջնային ուղղություններ են հանդիսանում անշարժ գույքը, շինարարությունը, սպասարկման ոլորտը (առաջին հերթին հյուրանոցներ, սրճարաններ, ռեստորաններ և պիցերիաներ) և առևտուրը: Վարչապետի պաշտոնի համար Կարապետյանի թեկնածությունը քանիցս քննարկվել է Սերժ Սարգսյանի հետ: Չնայած նրա եղբոր` Ռուսաստանի հայ համայնքից Հայաստան խոշոր ներդրումների ներգրավմանը աջակցելու խոստումներին և Սերժ Սարգսյանի տված բազմաթիվ երդումներին, այդ հարցը այդպես էլ չի լուծվել հօգուտ Կարապետյանի: Վերջինս ստիպված եղավ բավարարվել նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի պաշտոնով»,- գրում է «The Moscow post»-ը: «Հայկական ժամանակ» 2010թ. մարտ

Интервью в тему. Но мне кажется, что не только армянская сторона, но и Алиев блефует и делает только вид что согласен с вариантом Путина. А в самый последний момент, как это было в Казани (когда допольнительные пункты представила азербайджанская сторона), когда уже надо подписать, он откажется. Tatul Hakobyan. «Սեղանին կա փաստաթուղթ, որն ավելի վատն է , քան Մադրիդյան մայր փաստաթուղթը, այն ավելի վատն է , քան Կազանյան փաստաթուղթը։ Բանակցությունների սեղանին դրված է մի փաստաթուղթ, որի հիմնական կետերը երկուսն են , որը մենք կարող են անվանել ռուսական պլան կամ Լավրովի պլան ։ Այդ փաստաթուղթը ենթադրում է երկու հիմնական բան , ԼՂ -ին առաջարկում են միջանկյալ կարգավիճակ, որը հնարավոր է շատ մոտ է անկախության կարգավիճակին, բայց ցածր է անկախության կարգավիճակից , բայց շատ ավելի վերև է , քան իքնավարությունը ։ Այսինքն միջանկյալ կարգավիճակ է տրվում Ղարաբաղին ։Դրա դիմաց ԼՂ -ը պետք է իր ուժերը դուրս բերի առնվազն հինգ շրջաններից ։Կարող եմ պնդել , որ հայակական կողմը փորձում է տապալել այս փաստաթուղթը ։ Եթե հարցնում եք ինչով է վատը այս փաստաթուղթը Մադրիդյան փաստաղթղից , ապա ... այնտեղ ասվում է , որ Ղարաբաղի ապագա կարգավիճակը որոշվում է բնակչության կամարտահայտության ՝ պլեբեսցիտի միջոցով , այստեղ է փոփոխությունը , այսինքն հանարքեվի , կամ կամարտահայտման հարցը մղվել է ետին պլան »

История переговоров. Խաղաղություն չի՞ լինելու. ուրեմն՝ պատերա՞զմ http://www.aniarc.am/2016/04/01/jam-news-tatul-hakobyan-armenian/ Tatul Hakobyan Կարգավորման բանակցային գործընթացը. Թաթուլ Հակոբյանի հոդվածը «Անալիտիկոն» հանդեսում http://www.aniarc.am/2016/06/25/nk-peace-process-1991-today-analyticon/ Tatul Hakobyan ANI Armenian Research Center ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը վերջին երկու տասնամյակներում հակամարտության կողմերին՝ Երևանին, Ստեփանակերտին և Բաքվին ներկայացրել է մի շարք առաջարկներ: Դրանցից առաջինը փաթեթայինն էր: Փաթեթային տարբերակ. Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորման համապարփակ համաձայնագիր (նախագիծ). 1997-ի հուլիս http://www.aniarc.am/2016/04/21/nk-package-1997-july/ Փուլային տարբերակը, վերապահումներով, որպես բանակցությունների հիմք, ընդունելի էր Լևոն Տեր-Պետրոսյանի համար: Առաջին նախագահի հրաժարականի պատճառներից մեկը այս փաստաթուղթն էր Փուլային տարբերակ. Լեռնային Ղարաբաղի զինված հակամարտության դադարեցման համաձայնագիր (նախագիծ). 1997-ի դեկտեմբեր http://www.aniarc.am/2016/04/21/step-by-step-1997-december-nk/ Լեւոն Տեր-Պետրոսյան. «Պատերազմ, թե՞ խաղաղություն․ լրջանալու պահը» (1 նոյեմբերի, 1997 թ) http://www.aniarc.am/2015/11/12/levon-ter-petrosyan-article-war-or-peace-1997/ Անվտանգության խորհրդի հայտնի նիստը, որտեղ ի հայտ եկան ՀԱՅՏՆԻ ՈՒԺԵՐԸ. 1998-ի հունվար Տեր-Պետրոսյանի հրաժարականը վճռեց Անվտանգության խորհրդի նիստը. հունվար 7-8, 1998թ http://www.aniarc.am/2015/11/12/ltp-7-8-january-1998/ Ընդհանուր պետություն. Լեռնային Ղարաբաղի զինված հակամարտության համապարփակ կարգավորման սկզբունքների մասին. 1998-ի նոյեմբեր http://www.aniarc.am/2016/04/22/common-state-1998-nk/ Տարածքների փոխանակում Ռիմա Դեմիրճյան. “Վազգենն անցավ Կարենի կողմը, համոզվեց, որ չի կարելի տալ Մեղրին” http://www.aniarc.am/2015/06/04/october-24-1999-meghri-demirchyan-sargsyan/ Մադրիդյան սկզբունքներ – ամբողջական տեքստ http://www.aniarc.am/2016/04/13/madrid-principals-armenian-text/ Տեր-Պետրոսյան. Մադրիդյան սկզբունքներով ամրագրված է Արցախի ժողովրդի՝ անկախ պետություն ստեղծելու իրավունքը http://www.aniarc.am/2016/05/08/levon-ter-petrosyan-nk-recognize-or-not-article-may-6/ Կազանի փաստաթուղթ (աշխատանքային տարբերակ) http://www.aniarc.am/2016/06/23/kazan-document-23-june/ Պուտինի պլանը՝ տարածքներ միջանկյալ կարգավիճակի դիմաց. տեսանյութ և տեքստ http://www.aniarc.am/2016/06/27/putin-plan-tatul-hakobyan-derenik-malkhasian-civilnet/ Արցախ. բարդ ընտրություն http://www.aniarc.am/2016/06/28/nk-putin-plan-tatul-hakobyan-article-leak/

Жириновский: Турция станет нам ближе, чем Белоруссия и Армения .................................................................)))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))) Молодец. Всю правду прямо в матку!!!

April 6th, 2016, 11:03 am Музей победы над Арменией в Баку? Мы горим желанием сразиться с Израилем, мы покажем им кто такие арабы, мы сбросим их в море! (Гамаль Абдель Насер, Президент Египта, речь 4 июня 1967 за неделю до полного разгрома египетской армии) Следя за новостями на тему текущего обострения армяно-азербайджанского конфликта, обратил внимание на заявления лидеров конфликтующих сторон и тональность их СМИ. Громогласные заявление лидеров Азербайджана, что они вернут Карабах силой оружия напомнили мне риторику арабских государств в отношении Израиля: слишком много пафоса и нулевой результат. Было бы столь просто "скинуть евреев в море" или "вернуть Карабах силой оружия" - давно бы скинули и вернули. Или вот из свежего "Азербайджан способен нанести ракетный удар по Ханкенди" - и что дальше? А Обама способен нанести ядерный удар по Москве, а Китай может превратить Индию в ядерную пыль, а Индия успеет сделать тоже самое с Китаем. Или вот Иран многократно грозился уничтожить Израиль. Но пока тьфу-тьфу дальше слов дело не идет, поскольку техническая способность это одно, а фактическая реализация - другое. Во-первых можно получить в ответ, а во-вторых тлеющий конфликт позволяет бесконечно списывать все беды государства на внешние силы, оправдывая коррупцию, нищету и безнадегу. ( Collapse ) Понятно, что пафосные речи произносятся для собственных граждан, для поднятия их боевого духа и сплочения вокруг лидера государства. Воруешь, терроризируешь собственный народ, а тут раз и в героя превратился, наградил сам себя медалями за мнимые победы и воруешь дальше. "-Наши победоносные войска на подступах к Тель-Авиву", сотрясал кулаком с трибуны Гамаль Абдель Насер, в то время как народ с удивлением замечал, что по всему Каиру военные строят баррикады и блокируют дороги. Это из книги Джеймса Олдриджа "Каир - биография города". Египтяне настолько привыкли к тому, что они самые-самые и их президент божество, что растерялись от реального положения вещей: городские морги переполнены от трупов привозимых с фронта солдат, на город падают бомбы, возникли перебои с электричеством и водой, а возвращавшиеся с фронта голодные и оборванные дезертиры несли страшные слухи о том, что армия Египта уничтожена. Из этого мораль: чем более тупой и малообразованный народ, тем активнее этот народ "хавает" лозунги из телевизора и газет. Еще на низкий уровень развития общества указывают портреты и статуи лидера государства, вот недавно побывал в Гамбии - крохотной африканской стране, где правит президент-самодур Яхья Джамме. Он призывает замочить журналистов, гомосексуалистов и вещает с плакатов на улицах городов "Не проголосовать за меня может только безумец". Вы много знаете о Гамбии? Наверняка, 99,999% землян не в курсе где Гамбия находится, но президент карликовой страны вещает о влиянии Гамбии на мировую политику. Азербайджанские СМИ Положа руку на сердце и будучи абсолютно нейтральным в армяно-азербайджанском конфликте, я просто подметил, что азербайджанские лидеры и их СМИ очень напомнили мне египтян и Гамаля Абдель Насера. Сотрясание кулаками и воинственные заявления не отражают реальное положение вещей. Мне сложно судить, насколько народ Азербайджана сплочен вокруг президента и верит ли он дядям из телевизора. Азербайджанцы - не арабы и не быдло, а вполне культурная и в массе своей образованная нация. Но читая их СМИ создается ощущение, что сами азербайджанские власти и журналисты считают собственный народ дебилами. Ну серьезно, о какой "очередной" победе идет речь? Вернули бы Карабах - да, это победа. А попытаться атаковать, получить отпор и вернуться на исходные позиции это не победа, а политические игры ценой жизни собственных солдат. Выскажу личное мнение - если Азербайджан и вернет Карабах (что маловероятно), то только в рамках переговорного процесса. Азербайджанская армия не осилит штурм Карабаха как по стратегических причинам, так и по политическим. Если бы они могли это сделать - давно бы это сделали, 23 года - достаточный срок. В Каире есть прекрасное место, малоизвестное для туристов, называется "Монумент победы над Израилем в войне 1973". Умельцы из Северной Кореи построили впечатляющую панораму, напоминающую ту, что в Москве на тему Бородинской битвы. Там же выставка военной техники и всяческой героики. И все бы хорошо, но... а где собственно победа, если войну египтяне проиграли, как три предыдущие войны? Нет, я серьезно, без шуток. О какой победе идет речь, если они атаковали позиции противника и даже продвинулись на 10 километров вглубь израильской линии обороны, но затем "застряли" на второй и третьей линиях обороны, на третий день целая египетская армия оказалась в окружении противника, а на пятый день израильские танки прорвались к пригородам Каира? Излишне говорить, что по итогам 20-дневной войны стороны вернулись на исходные позиции по итогам переговоров. Египет не вернул ни миллиметра захваченных у него земель. Другое дело, что в 1978 египтяне и израильтяне сели за стол переговоров, задружились, обменялись посольствами и Израиль вернул Синай в 1980 сам, без единого выстрела. Армянские СМИ Надо сказать, что армяне тоже преуспели в нагнетании атмосферы пафоса и непобедимости. Пишут во всех основных ереванских СМИ, мол, нанесем удары по нефтепроводам и основным городам Азербайджана. Нефтепроводы? Журналисты, которые это пишут, они задумываются, чьи это нефтепроводы и кто будет очень недоволен? А где-то написали, что если азербайджанцы не успокоятся, то армия НКР захватит Гянджу и Евлах. Любой, кто бывал в Карабахе знает, что армяне контролируют все стратегические высоты и Карабах это как огромная гористая крепость, возвышающаяся над равнинами Азербайджана. Какой Евлах, какая Гянджа? Там колоссальный перевес сил на стороне противника и армяне никогда в жизни туда не двинутся, а останутся на крайне выгодных нынешних позициях. Но почему бы народ на накормить пафосными речами, мол, мы возьмем Гянджу? Чего уж мелочиться, айда до Баку, там трасса хорошая и милиция нынче взятки не берет. Потом демонстративно по улицам Степанакерта возили туда-сюда тягач с ракетной установкой СКАД, очевидно возили специально, чтобы все успели снять на телефоны и загрузить в интернет. Поскольку любой мало-мальски понимающий в военной технике человек скажет, что СКАД наносит удары по целям в сотнях километрах от точки запуска, этот массивный агрегат не нужно тащить на линию фронта, где его уничтожат с беспилотника, или установкой ГРАД. Зато все армянские СМИ заговорили о грозном оружии, которое испугает противника, якобы случайно сняли на видео. Добавлю, что это "грозное" оружие оставшееся с советских времен и морально устаревшее, есть также и у противника. Возвращаясь к конфликту в Карабахе Мне кажется, что в Баку надо создать музей победы над Арменией. А то в Каире подобный музей есть, а в Баку нет. Специалисты из КНДР по созданию таких музеев готовы выехать на помощь. http://puerrtto.livejournal.com/tag/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F

Какие 12 стран не признают Геноцид армян ЕРЕВАН, 3 июня. Новости-Армения. Парламент Германии признал геноцид армян 1915 года в Османской империи историческим фактом. Вместе с ФРГ это Великое Злодеяние признали 30 стран, 164 — до сих пор не признают. У всех - свои причины. Где-то это политика, где-то экономика, а где-то простое незнание истории. Life.ru собрал 12 примеров того, как государства аргументируют своё нежелание признавать трагедию армянского народа. 1. США 46 штатов из 50 признали геноцид армян. Президент США Барак Обама: "Геноцид армян является не голословным утверждением, личным мнением или точкой зрения, — это широко документированный факт, который поддерживается огромным количеством исторических свидетельств. Факты неоспоримы. Официальная политика, которая призывает дипломатов искажать исторические факты, является несостоятельной. Будучи сенатором, я решительно поддерживаю принятие резолюции о геноциде армян, и как президент я признаю геноцид армян". 2. Австралия Министр иностранных дел Австралии Джули Бишоп заявлял, что "австралийское правительство признаёт, что трагические события в Османской империи разрушительно влияли на дальнейшие поколения, на их идентичность, наследие и культуру. Мы, однако, не признаём эти события геноцидом". 3. Израиль Пресс-секретарь МИД Эмануэль Нахшон заявил, что официальная позиция Израиля не изменилась. "Мы очень чутки и отзывчивы к страшной трагедии армянского народа во время Первой мировой войны, — сказал он. — Исторические дебаты о том, как расценивать эту трагедию, — это одно, а признание того, что что-то страшное произошло с армянским народом, — это совсем другое, и это гораздо важнее". 4. Япония Генеральный консул Японии: "Правительству Японии хорошо известно о трагедии армянского народа в начале прошлого века. Мы хотели бы выразить наши глубокие соболезнования и сочувствие жертвам. Мы твёрдо убеждены в том, что такого рода трагедии никогда не должны повторяться. Говоря о позиции турецкого правительства, необходимо заметить, что речь идёт о позиции другой страны. Даже если мы знаем об этом злодеянии, тем не менее мы не в состоянии понять детали того, что произошло сто лет назад. Таким образом, мы не можем прокомментировать позицию турецкого правительства. Но я хотел бы повторить, что мы знаем о трагедии и хотели бы выразить наше сочувствие и соболезнования". 5. Индия В индийском городе Калькутте существует мемориал жертвам Геноцида армян. Текст на мемориале гласит: "Это наша дань благодарности более чем миллиону мучеников армянского народа, которые потеряли жизнь в самых трагических условиях в годы Первой мировой войны 1914—1918 годов. Этот памятник возведён вашими соотечественниками в Калькутте 24 апреля 1965 года в ознаменование пятидесятой годовщины великой национальной трагедии". 6. Великобритания Из опубликованных документов МИД Великобритании: "Правительство Великобритании признаёт геноцидом лишь те события, которые признаны таковыми со стороны международных судов (например, холокост и резня в Сребренице и Руанде), и именно этим мы должны руководствоваться в вопросе о признании". 7. Мексика Мексиканский дипломат армянского происхождения Артуро Сарухан: "Этот вопрос пока не стоит на повестке мексиканского внешнеполитического ведомства, так как Армения и Мексика не имеют прочных основ для сотрудничества и весьма далеки друг от друга в географическом плане, что создаёт некую отдалённость друг от друга процессов, протекающих в обеих странах. С другой стороны, армянская община Мексики малочисленна и не очень хорошо организованна, что также препятствует продвижению армянских интересов в Мексике". 8. Испания Четыре региона Испании признают Геноцид армян. Факт геноцида признали Страна басков, Каталония, Балеарские острова и Наварра. Политолог и аналитик Рикардо Руис де ла Серна выражает сожаление в связи с тем, что Испания не следует примеру стран, которые официально признали попытку стереть армян с лица земли. Он считает, что нужно больше рассказывать о произошедших событиях, больше писать о том, какой несправедливости подверглись армяне и другие христианские общины в Османской империи. 9. КНР Армянский союз в Китае организовал мероприятия, посвящённые столетию Геноцида армян. Мероприятия было решено провести в городе Нанкине, который также страдал от геноцида: в этом городе в 1937 году японцы уничтожили больше 300 тысяч китайцев. 10. Эстония Глава Палаты представителей национальных меньшинств Рафик Григорян сообщил: "Эстонские власти до сих пор не готовы признавать факт Геноцида армян, называя массовое уничтожение армянского народа абстрактным термином "трагедия". Тем не менее в Эстонии прошли мемориальные мероприятия, посвящённые 100-летию геноцида, организованные посольством Армении. 11. Белоруссия Белоруссия пока не готова обсуждать вопрос признания Геноцида армян. Об этом заявил Чрезвычайный и Полномочный Посол Белоруссии в Армении Степан Сухоренко: "Думаю, что наше мнение на этот счёт будет сформировано в зависимости от того, как будут развиваться события в международной обстановке. Кроме того, до сегодняшнего дня Армения не предлагала нам принять резолюцию о геноциде армян. Если это произойдёт, то мы её рассмотрим, а пока тема эта для нас новая". 12. Украина Бывший депутат Рады Арсен Аваков в 2013 году стал соавтором проекта постановления, которое называло резню геноцидом и устанавливало 24 апреля днём памяти его жертв, однако Комитет по правам человека его не принял, пояснив: "Его принятие или рассмотрение Верховной радой Украины может привести к напряжению в сфере внешних отношений Украины".

Любопытно, что Испания до сир пор не признала. Получается, что из западных сверхдержав остались только Великобритания и США. Признание со стороны Израиля тоже имеет немаловажную роль. В этом плане очень активны страны Латинской Америки. Из 12 стран континента 7 уже признали геноцид. Но все же признание со стороны Германии - это особое историческое событие. Мне кажется, что после Германии Дания тоже в скором времени признает. Тут написали что признали 29 стран - http://ru.euronews.com/2016/06/02/getting-to-grips-with-genocide-what-does-it-mean/, но по карте получается 27 стран (если считать Армению и Ватикан тоже). Откуда они взяли эти лишные 2 страны?)))

Когда в прошлом году в августе Австрия признала геноцид, которая во-время Первой мировой войны тоже являлась союзником Османском империи, уже было ясно что признание со стороны Германии не за горами. Вообще в прошлый год в этом плане оказался особенным имею виду, что в течении года сразу 6 стран признали Геноцид армян - Бразилия, Парагвай, Австрия, Чехия, Болгария и Люксембург http://ru.euronews.com/2016/06/02/getting-to-grips-with-genocide-what-does-it-mean/ . Плюс еще президент Германии. Но конечно же признание со стороны Германии (в то числе и признание своей доли вины) несет особую важность, имея виду и исторический аспект вопроса касательно роли Германии, и наличие огромной (в отличии от армянской) турецской диаспоры, и конечно же имея виду тот политический вес и уважение, которое имеет Германия в Европе и в мире. Ведь всего лишь несколько лет тому назад кто бы подумал, что через пару лет Германия признает геноцид?

Из этих 69 военнослужащих только 37 было срочниками.

Ну, если речь идет именно об этих 4-х днях, то в течении этого времени погибли меньше сотни солдат. По состоянию 12-го апреля число погибщих военнослужащих, которые непосредственно участовали в боевых действиях составило 69, еще 3 военнослужащий погибли по другим причинам, и еще погибли 15 добровольцев. И плюс мирные жители. http://razm.info/82623

Эх, хорошая вещь все-таки интернет. Все помнит и ничего не дает позабыть как бы не хотелось))) Что-то сказал - все, это уже история!!!

А в советские времена Талиш был довольно большим селом, 2700 человек жило в деревне в 70-е годы - http://www.hraparak.am/?p=57010&l=am/talish+kyanq%D5%9D+hayacqy+sahmanin

В 2005-м в селе жили 570 человек. http://census.stat-nkr.am/arm/martakert/1-1.pdf Сейчас еще больше было. Осенью когда будут опубликованы окончательные результаты переписи 2015-го года точно узнаем сколько жило.

Или может 20% от дневного дохода Сашика.

Սամվել Բաբայան. «Իմ վերադարձի գլխավոր առաքելությունը ես տեսնում եմ Ղարաբաղում» ԼՂՀ ՊԲ նախկին հրամանատար, ԼՂՀ պաշտպանության նախկին նախարար, գեներալ–լեյտենանտ Սամվել Բաբայանի բացառիկ հարցազրույցը «7 օր» լրատվավերլուծական կայքին։ –Պարո՛ն Բաբայան, նախ բարի վերադարձ։ –Շնորհակալություն։ Որպեսզի կանխեմ որոշ հարցեր, ասեմ, որ իմ ընտանիքը մշտապես գտնվել է Հայաստանում, և ես անձնական խնդիրների հետ կապված եմ եղել դրսում։ –Ինչո՞վ է պայմանավորված Ձեր վերադարձը։ Արձագանքեցիք Ղարաբաղում սկսված ստորագրահավաքի՞ն։ Կարելի՞ է ասել, որ խաղաղ պայմաններում Դուք այդքան էլ պահանջված չէիք, սակայն պատերազմի ժամանակ բոլորը հիշեցին Ձեզ: Դա մի տեսակ վիրավորական չէ՞ Ձեզ համար: –Ես երբեք մեր ժողովրդից չեմ վիրավորվում։ Միշտ անում եմ այն, ինչ պետք է անել՝ առանց շնորհակալության ակնկալիքի։ Պահանջված լինել–չլինելը, դրանք պայմանական խոսակցություններ են: Լինելով Ղարաբաղում, Հայաստանում, թե արտերկրում՝ ես իմ մտքի մեջ միշտ պահել եմ մեր երկրի, մեր ժողովրդի անվտանգության խնդիրները։ Օպերատիվ տիրապետել ու տիրապետում եմ ռազմական իրավիճակին, առաջնագծում առկա խնդիրներին և անհրաժեշտ բոլոր այլ տեղեկատվությանը: –Մի փոքր մանրամասնեք։ –Ես հետևում եմ մեր բանակի վիճակին, մեր ռազմաքաղաքական ղեկավարության քայլերին, ադրբեջանական բանակում տեղի ունեցող փոփոխություններին, ռուս-ադրբեջանական ռազմական հարաբերություններին և այլն: Բոլոր այդ խնդիրները միշտ իմ ուշադրության կենտրոնում են: Ավելին՝ այս տարիներին ապրելով արտերկրում` ես բազմաթիվ կապեր և հարաբերություններ եմ հաստատել Ռուսաստանի ռազմաքաղաքական ազդեցիկ շրջանակների հետ։ Իմ շփումների, ունեցածս տեղեկատվության և վերլուծության արդյունքում էր, որ 2013 թվականի ամռանը որոշեցի փակ նամակ գրել նախագահին՝ զգուշացնելով Ադրբեջանի հնարավոր հարձակման մասին, ներկայացնելով իմ բոլոր մտահոգությունները, որ առաջացել էին իմ դիտարկումների արդյունքում և առաջարկելով լուծումներ, որոնք թույլ կտային մեզ խուսափել բախումներից, իսկ եթե դրանք լինեին, ապա չտայինք այսքան մարդկային կորուստներ ու կարողանայինք ռազմական հաջողություն գրանցել՝ մարտը տեղափոխելով հակառակորդի տարածք: –Դուք նշեցիք նամակի մասին: Կուզենայինք հասկանալ, թե ինչքանով է փոխված ռազմական բալանսը Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ներկա պահին: –2013–ի դրությամբ՝ փակ նամակում ես ամբողջովին ներկայացրել էի իրադրությունը, ասել էի, թե ինչ պետք է անել: Իսկ այսօրվա դրությամբ՝ չէի ուզենա ավելորդ ծավալվել այս խնդրի շուրջ, սակայն կասեմ մեկ բան՝ իրավիճակը բավականին մտահոգիչ է: –Պարո՛ն Բաբայան, Հայաստանում թիվ մեկ թեմաներից է այն, թե ինչու է մեր ռազմավարական գործընկեր Ռուսաստանը զենք մատակարարում մեր թշնամի Ադրբեջանին, իսկ Հայաստանին` ոչ: –Այս հարցում կա սխալ ընկալում։ Թե ինչու է այդպես ստացվել, չեմ ուզում գնահատել։ Ամենայն հավանականությամբ՝ մեր հանրությունը լավ տեղեկացված չէ, քանզի ռուսները երբևիցե չեն հրաժարվել Հայաստանին զենք մատակարարելուց։ Ավելին՝ հայկական կողմը հնարավորություն է ունեցել, որպես ՀԱՊԿ անդամ, զենքը ձեռք բերել շատ ավելի լավ պայմաններով, քան Ադրբեջանը: Ես իմաստ չեմ տեսնում դրսի ուժերից բողոքելու մեջ։ 90–ականներին Ռուսաստանից մենք էլ ենք զենք բերել, Ադրբեջանն էլ։ Բայց հաղթել ենք մենք, իսկ Ադրբեջանը սկսել է բողոքել, թե, իբր, հայերը ռուսների աջակցությամբ են հաղթել։ Պարտվողը, որպես կանոն, միշտ էլ մեղավորներ է փնտրում իրենից դուրս։ Դրսին մեղադրելն իմ ոճը չի, և խորհուրդ կտայի մեր ժողովրդին ապավինել սեփական ուժերին։ Եթե դրսին ես մեղադրում անհաջողության համար, ապա ստացվում է, որ հաջողությունդ էլ ես կապում դրսի հետ, իսկ դա վտանգավոր մտածողություն է։ –Ըստ Ձեզ՝ ինչո՞ւ Հայաստանը չի բերել անհրաժեշտ զենքերը: –Կարծում եմ, որ այդ հարցի հասցեատերը պետք է ես չլինեմ: Իսկ եթե ուզում եք իմանալ իմ գնահատականը, ապա ասեմ։ 2011 թվականին Ղարաբաղի հարցով Կազանում հանդիպումից հետո Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարները բոլորովին տարբեր հետևություններ արեցին: Մինչ այդ Ադրբեջանն արդեն սկսել էր արդիականացնել իր բանակը իսրայելական զինատեսակներ գնելով, իսկ 2011–ից հետո է՛լ ավելի մեծ քայլեր արեց այդ ուղղությամբ, այդ թվում՝ Ռուսաստանի հետ զենքի ու զինտեխնիկայի մատակարարման միջոցով։ Կազանից հետո հայկական կողմը ճիշտ հակառակ հետևությունն արեց՝ համարելով, որ բանակցություններում Հայաստանն ասաց «այո», և Ադրբեջանը մնաց միայնակ, և ուրեմն, ռիսկ չի անի պատերազմական գործողություններ վերսկսել։ Այդ ժամանակ Հայաստանի քաղաքական իշխանությունը որոշում կայացրեց ուշադրությունն ավելի շատ կենտրոնացնել այլ խնդիրների վրա։ –Ի՞նչ խնդիր է լուծում Ադրբեջանը, և ո՞րն է «փոխզիջում» կոչվածի ադրբեջանական տարբերակը։ –Ռազմական բալանսի փոփոխության միջոցով Ալիևը փորձում է շուռ տալ բանակցային տրամաբանությունը` փաստի առաջ կանգնեցնելով բոլորին: Մեկ բան ուզում եմ հատուկ շեշտել՝ մենք պետք է պատրանքներ չունենանք և կարծենք, որ բանակցային սեղանի շուրջ Ադրբեջանը գնալու է փոխզիջման։ Նրանք ցանկություն ունեն վերցնել ամբողջը։ Ադրբեջանի ախորժակը կարող ենք զսպել միայն ռազմական բալանսն ի նպաստ Հայաստանի ու Ղարաբաղի ապահովելով։ –Դատելով ամենից՝ հայաստանյան իշխանությունը հույս ուներ, որ Ադրբեջանն առանց ռուսական, այսպես ասած, դաբրոյի չի հարձակվի Ղարաբաղի վրա, և ԵՏՄ մտնելն ամեն հարց լուծում է: –Ասեմ, որ էդ «դաբրոները» միջազգային լուրջ հարաբերություններում հիմնականում չեն աշխատում: Օրինակ՝ ժամանակին մենք որ ազատագրում էինք Քելբաջարը, Զանգելանը, Ֆիզուլին, Ջաբրայիլը և այլն, այդպիսի «դաբրոներ» չունեինք։ Ճիշտ հակառակը՝ մենք այդ տարածքները ազատագրում էինք ի հեճուկս նույն Ռուսաստանի և միջազգային ճնշումների (ՄԱԿ–ի անվտանգության խորհուրդը մի քանի բանաձև է ընդունել Քելբաջարի ու Աղդամի մասով, բայց դե...): Այնպես որ, միջազգային հարաբերություններում, ուզենք թե չուզենք, ուժն է ծնում իրավունք: Տեսեք, թե ինչ է կատարվում Սիրիայում, Իրաքում. ամենուրեք մենք տեսնում ենք այդ «դաբրոների» հասկացողությունների կատարյալ տապալում, քանզի միջազգային իրավունքը դարձել է պայմանական հասկացողություն այդ տարածքներում: Նույնը կարելի է ասել Կոսովոյի, Ղրիմի, Աբխազիայի և այլ խնդիրների մասին: Ահա թե ինչու Ղարաբաղի հարցում մենք պետք է հենվենք նախ և առաջ մեր ուժերի վրա։ Պետք է արդիականացնենք մեր բանակը և դարձնենք 21-րդ դարին համահունչ մարտունակ կառույց: Եվ միայն ուժի դիրքերից պետք է հանդես գանք բանակցություններում՝ հակառակորդին թելադրելով մեր ուզածը: –Պարո՛ն Բաբայան, այդուհանդերձ, ռուսական դիրքորոշումը մեր հանրության մոտ հարցեր է առաջացրել։ Ի՞նչ կասեք այդ մասին։ –Կրկնեմ՝ ոչ մեկից պետք չէ բողոքել։ Լինի Ռուսաստանը, թե ԱՄՆ–ը։ Ամեն մեկն իր շահերն ունի, և պետք է անել ամեն ինչ, որ քո շահը հզորների շահերի հետ համընկնի, իսկ դրա համար պետք է լիարժեք սուբյեկտ դառնաս։ Ռազմավարական դաշնակից են դառնում ուժեղի հետ։ Ուժեղ պետությունն է գործընկեր դառնում և ոչ միայն Ռուսաստանի, այլև Միացյալ Նահանգների, Եվրոպայի և այլ երկրների համար: Ու ճիշտ հակառակը՝ թույլ երկիրը դատապարտված է դառնալու մանրադրամ, քանզի թույլի հետ ոչ ոք չի ուզենա երկարատև հեռանկարային հարաբերություններ հաստատել։ Պետք է մեկ բան շատ լավ հասկանալ՝ Ռուսաստանն ուզում է միաժամանակ լավ հարաբերություններ ունենալ և՛ Հայաստանի, և՛ Ադրբեջանի հետ (նույնը Վրաստանի մասով)։ Ընդ որում՝ հաշվի առնելով Թուրքիայի հետ Ռուսաստանի լարված հարաբերությունները և մեր՝ ՀԱՊԿ անդամ լինելու գործոնը՝ ռուսներն ավելի շատ հակված են մեր հետ սերտացնել հարաբերությունները: Դա ենթադրում է աջակցություն տարբեր ոլորտներում, այդ թվում նաև՝ ռազմական: Բայց դա չի ենթադրում, որ նրանք մեր տեղը պետք է կռվեն Ղարաբաղում: Այդպիսի բան չի եղել 90–ական թվականներին, չի լինի հիմա և չի լինելու ապագայում: Եվ այդ իմաստով Հայաստանի այսօրվա քաղաքական վերնախավը, հավանաբար, չի կարողացել բացատրել ժողովրդին, կամ ինքն էլ չի պատկերացրել, որ ղարաբաղյան հնարավոր պատերազմում ռուսներն ուղղակիորեն չեն օգնելու որևէ մեկին, և ԵՏՄ անդամ դառնալը որևէ երաշխիք չի տալիս, որ ռազմական բախում չի լինի: –Ապրիլյան վերջին թեժ բախումներից հետո շատ բան փոխվեց Հայաստանում: Մարդկանց աչքերը բացվեցին, և պարզվեց, որ բոլոր հարցերում անհրաժեշտ են լուրջ փոփոխություններ: Ի՞նչ եք կարծում՝ իրավիճակը կարելի՞ է փոխել, թե՞ մեզ սպառնում է լուրջ վտանգ` ադրբեջանական նոր ագրեսիայի տեսքով: –Ինչպես նշեցի, իրականությունը շատ մտահոգիչ է։ Ինձ համար այս ամենը տեսանելի էր շատ շուտվանից, որովհետև 1994–ին պատերազմը, ցավոք, չի ավարտվել։ Այլ հարց է, որ հաղթանակը դրանից հետո մսխվել է, իսկ հանրությանն էլ համոզել են, թե ամեն ինչ կարգին է։ Լավ է, որ այսօր այդ մասին արդեն Հայաստանում հասկանում է մեծամասնությունը: Ամեն ինչ կարելի է փոխել, բայց ասել, որ դրա համար շատ ժամանակ ունենք, խաբեություն կլինի: Կոնկրետ բանակի արմատական արդիականացման և նոր որակի կառավարման համար անհրաժեշտ է առնվազն 10 ամիս: Նույնը վերաբերում է նաև զենք–զինամթերքի նոր քանակների ստացման խնդրին: –Գանք ներքաղաքական խնդիրներին։ Դուք հետևո՞ւմ էիք Հայաստանում ընթացող քաղաքական գործընթացներին։ Եթե այո, ի՞նչ կասեք դրա մասին: Հիմա խոսվում է, թե քաղաքական նպատակով եք վերադարձել։ –Ասեմ, որ քաղաքական դաշտում ես թշնամիներ չունեմ։ Չեմ ուզում որևէ քաղաքական ուժի պիտակավորել։ Իմ կարծիքով հատկապես այս իրավիճակում թշնամի փնտրելը սխալ կլինի: Ատելության մթնոլորտը պետք է թողնենք անցյալին։ Չեմ պատրաստվում անդամագրվել որևէ կուսակցության։ Բայց ես տեսնում եմ, որ կան մարդիկ, ովքեր գաղափարակիցներ են։ Այդ մարդիկ իրենց նոր մտածողությամբ կարող են լուրջ ազդեցություն թողնել նաև մյուս քաղաքական ուժերի վրա: Եվ ես մեծ հույս ունեմ, որ նրանք կունենան հաջողություն: Կոնտեքստից դուրս մի բան եմ ուզում նշել՝ ի տարբերություն Ադրբեջանի՝ մինչև ապրիլյան թեժ մարտերը Հայաստանի քաղաքական վերնախավի օրակարգում, ցավոք, անվտանգության խնդիրը գլխավորներից չէր համարվում։ –Իսկ ինչո՞ւ էր այդպես, ըստ Ձեզ, պարո՛ն Բաբայան: –Ես դրա պատասխանն ունեմ, բայց չեմ ուզենա հիմա հնչեցնել։ Մի բան կարող եմ ասել՝ և՛ իշխանության մեջ, և՛ ընդդիմադիր դաշտում, և՛ ոչ կուսակցական հատվածներում կան կարող և հայրենասեր ուժեր, բայց դա բավարար չէ դրական փոփոխությունների հասնելու համար։ Թիկունքում պետք է արդյունավետ պետական կառավարում լինի, քաղաքական առողջ դաշտ լինի, ու զարգացող տնտեսություն ունենանք, որպեսզի առաջնագծում խնդիրներ չունենանք։ Ինձ իշխանության հարցը անձերի մակարդակով չի հետաքրքրում։ Ինձ հետաքրքրում է, թե ինչքանով ադեկվատ կլինի իշխանությունը` Հայաստանի և Ղարաբաղի առաջ կանգնած սպառնալիքները հաղթահարելու համար: Ի վերջո, դա է հուզում նաև հայ ժողովրդի ճնշող մեծամասնությանը: –Պարո՛ն Բաբայան, մենք կուզեինք, որ մի քանի հարցի էլ պատասխանեիք. նախ մանրամասն վերլուծեիք ղարաբաղյան չորսօրյա պատերազմը, դրա արդյունքները և այլն։ Մեր ժողովուրդը մասնագիտական գնահատականի և ռազմական գործին քաջատեղյակ մարդու ասելիքին է սպասում: Ի վերջո, ինչո՞ւ այսպես ստացվեց ռազմի դաշտում: Դուք նշեցիք մակրո խնդիրները, բայց կա նաև դետալային գնահատականի կարիք: –Պատերազմի ու բանակի հետ կապված հարցերը առանձին խոսակցության թեմա են, և ես կուզենայի դրանց անդրադառնալ զինվորականի տեսանկյունից։ Կարծում եմ՝ մեր ժողովուրդը բազմաթիվ հարցեր ունի. ես շատ լավ գիտեմ այդ հարցերի մասին ու կտամ դրանց պատասխանները։ Այդ թեմայով անպայման ես կխոսեմ, բայց այլ ֆորմատով։ –Առաջիկա Ձեր անելիքը ո՞րն է լինելու։ –Մի քանի օրից ես կգնամ Ղարաբաղ, քանզի իմ վերադարձի գլխավոր առաքելությունը տեսնում եմ հենց այնտեղ: Մնացածը ժողովրդի որոշելիքն է։

Серж Саргсян: “Мы в принципе были в состоянии дойти до Куры” Posted by ԹԱԹՈՒԼ ՀԱԿՈԲՅԱՆ Date: April 18, 2015 in: News & Events Отрывки из интервью Томаса де Ваала с Сержем Саргсяном, министром обороны Армении (ныне президентом Армении), 15 декабря 2000 г. Беседа началась с того, что Серж Саргсян в день интервью встретился с министром обороны Азербайджана Сафаром Абиевым. Серж Саргсян. Здесь, как вы знаете, в 10-х числах были сопредседатели [Минской группы ОБСЕ], и они нам предложили встретиться. Мы с Абиевым встретились в Брюсселе, посчитали, что 10-го числа не успеваем, и договорились о встрече 15 декабря в Садараке. Сегодня мы встретились. В принципе я доволен. Мы с Абиевым впервые так встречались в 1992 г. в Мартакерте. Томас де Ваал. В 1992 г.? С. С. Да, он тогда был еще исполняющим обязанности министра. Он вообще конструктивный человек, я уверен: он не хочет, чтобы война возобновилась. Мы говорили о мерах доверия. Договорились предпринять новые меры, чтобы исключить отдельные конфликты, которые сейчас случаются. Во-первых, не секрет, что с обеих сторон бывают потери. Нужно найти новые пути, сделать так, чтобы потерь не было. Во-вторых, договорились без каких-либо условий возвратить военнопленных. Мы в принципе уже больше года так и поступаем с военнопленными, потому что не видим смысла их здесь содержать. И, в-третьих, договорились всегда быть на связи, созваниваться по любым вопросам. Т. В. То, что вы из Карабаха и раньше работали в Азербайджане, помогает в создании взаимного доверия? Или не очень? С. С. Ну, я думаю, что особого доверия нет, хотя при встречах мы очень тепло друг с другом говорим. Вообще у меня были хорошие контакты (и не только на этой должности) с министром обороны, были прекрасные контакты с министром внутренних дел, с которым мы еще в советское время вместе работали в Карабахе. Т. В. С Усубовым? С. С. Да, с Рамилем Усубовым. У меня были нормальные контакты с [министром национальной безопасности] Намиком Аббасовым. А так, конечно, и знание азербайджанского языка, и знание самих азербайджанцев — все это не может отрицательно воздействовать. Т. В. Еще один момент, который остается загадочным. В мае началась операция по взятию Шуши. А в этот момент президент Армении находился в Тегеране, вел переговоры. Это какая-то игра? Он на самом деле знал и просто прикрывался или действительно между вами отсутствовала координация? С. С. Вы знаете, в те времена не со всеми нашими действиями руководство Армении было согласно. Я на сто процентов не могу сказать, знал ли Левон [Тер-Петросян] об этом дне, потому что на эту тему мы не говорили. Знал, конечно, Вазген Саргсян. Но там немного по-другому было, эта операция была спланирована на неделю раньше. Сейчас смешно об этом говорить, но из-за нескольких танковых снарядов, просто из-за нескольких снарядов мы перенесли эту операцию на неделю. И поэтому, во всяком случае, с нашей стороны, не было никаких обдуманных, серьезных действий — вот сейчас там собрались в Тегеране, и мы это сделаем. Т. В. Ну а потом, мы уже упомянули летнее наступление, их самое успешное наступление. Естественно, на их стороне появилась бронетехника, а какие упущения вы видите с вашей стороны? С. С. Думаю, одному Богу известно, как так сложилось. Потому что на самом деле почти был безнадежный вариант. Так получилось (думаю, это было неслучайно), что Азербайджан на неделю раньше нас получил свое вооружение. Когда азербайджанцы начали это серьезное наступление, у нас было всего лишь девять танков, из которых только восемь было на ходу. В 366-м полку было всего девять танков. Потом один они испортили, сожгли. И вот с этими восемью танками мы… Т. В. Это тот, который под Шушой был, да? С. С. Нет, нет, нет. Просто при выводе 366-го полка к нам приехал первый заместитель командующего Закавказским военным округом [Юрий] Греков, который пытался вывезти технику. На вертолетах они вывезли, если не ошибаюсь, около 30 боевых машин пехоты, и один танк сожгли, просто испортили. Думаю, первая и основная причина в том, что азербайджанцы все-таки всерьез нас не воспринимали. Они думали, что не сегодня, так завтра, не завтра, так послезавтра… Ну что там Карабах, что там Армения — у них и численность, и такая махина, вот они вооружение получали. И они серьезно не спланировали свои действия, не было серьезного общего командования… Может, это кощунственно звучит, но иногда я сравниваю ту ситуацию с футбольным матчем, когда в начале игры удары получаются слабые, тренируют вратаря, понимаете? У нас тоже так вышло, мы начали тренироваться. Вторая причина — то, что было в течение всей истории Советского Союза и пошло нам впрок. Ни одного карабахца не встретишь, который служил в Советской армии где-то в каптерке, на кухне. Все наши ребята служили в боевых частях, и у нас уже были люди, умевшие управлять танком, боевой машиной пехоты, знавшие, что такое оружие. Не секрет, что очень многие азербайджанцы в Советской армии служили не в строевых частях. В-третьих, мы в принципе обязаны были это делать, вынуждены. У нас просто не было другого выхода, потому что мы защищали свой дом, свою землю, своих детей. И каждый знал: за ним семья, дети, поэтому, конечно, у нас было преимущество. Не последнюю роль сыграло то, что карабахцы всегда были хорошими воинами. Исторически так сложилось. Ведь все маршалы, которых дал армянский народ, были оттуда, сотни, тысячи генералов и в царское, и в советское время, и в Великую Отечественную войну. Этот народ спокойный, тихий, но вот в таких условиях он полностью преображался. Конечно, и знание местности — тоже очень серьезный фактор. Не знаю, может быть, просто так было угодно Богу. Может быть, самая главная причина эта. Т. В. А внутренние раздоры (это, может быть, не то слово) играли какую-то роль? С. С. Конечно, они тоже играли серьезную роль. В Азербайджане была очень сложная внутриполитическая обстановка, а у нас такой проблемы не было. У нас все было на это направлено, все, что было, начиная с женщин и кончая тракторами (извините за грубое выражение), и не бывало, чтобы, допустим, мне что-то нужно было, а мне кто-то сказал, что нельзя. Ну, и постепенность. Она усиливала нас и ослабляла их. Где-то подбиваешь танк, берешь его. Через неделю этот танк уже с твоей стороны стреляет. Это серьезно. И получилось так, что где-то уже весной 1993 г. у нас было столько же танков, сколько у азербайджанцев. Хотя у них вначале было в три-четыре раза больше. Мы у них взяли 156 танков. Т. В. Но вы тоже прекрасно знаете, будучи уже в Армении, что именно занятие этих районов, Агдама и т. д., создает самые большие политические и гуманитарные проблемы. Значит, если был бы взят только Нагорный Карабах и, может быть, Лачин, не было сейчас бы такого острого вопроса. С. С. Я считаю, что мы просто сделали самое необходимое. Если бы в 1994 г. у нас было единое мнение, если бы было еще немного боеприпасов, мы могли бы решить большую задачу, которая, возможно, вначале была бы воспринята негативно, но потом сыграла бы очень положительную роль. Мы в принципе были в состоянии дойти до Куры, и в этом случае, конечно, Азербайджан сильно ослабел бы, беженцев было бы, наверное, в два-три раза больше, и территорий потеряно в два-три раза больше. Думаю, они тогда были бы сговорчивее. Понимаете, не мы это начали. И я не знаю в мировой практике ни одного случая, когда не учитывали бы результаты войны. Т. В. У меня была беседа с Левоном Тер-Петросяном, и хотелось бы услышать ваше мнение. Он говорит, что до его отставки Вазген Саргсян, Серж Саргсян, Роберт Кочарян вообще не хотели договариваться с Азербайджаном, считая, что можно жить в этой ситуации, с этим статусом. С. С. Нет, так не было. Т. В. Но были разногласия? С. С. Разногласия были. Он считал, что пришло время, когда мы должны пойти на уступки. Мы полагали, что есть еще резервы, что полностью не исчерпаны возможности добиться большего мирным путем. Я даже его просил: «Левон, дай нам хоть шесть месяцев, давайте еще раз попробуем, может, что-то у нас получится». Он, вернее, не он, а люди, которые его подтолкнули на это, они придерживались другой крайности. Им казалось, что если сейчас этого не будет — то всё, в Армении ничего не сможет развиваться, не получится, они потеряют власть. Но мы считали, что есть резервы. Т. В. Но что для вас было недопустимо? С. С. Недопустимо было то, что мы почти возвращались к статус-кво. То есть к тому, с чего начали. Т. В. В 1988 г.? С. С. Да, конечно. Мы в принципе возвращались. И мы должны были просто довериться каким-то прекрасным словам азербайджанцев или посредников. А если бы они передумали? А дальше? Мы один раз пошли на такую войну, и я не думаю, что во второй раз смогли бы пойти на такое. Это было просто невозможно. Такое возможно, может быть, лет через пятьдесят или через сто. Но когда ты говоришь солдату: отходи, больше он туда не пойдет. Просто не пойдет. Не было никаких серьезных гарантий. Видите ли, сейчас отдадим территорию, а потом рассмотрим. А почему они должны были дальше рассматривать? Почему? Смысла не было. Т. В. Все-таки это не в один прекрасный день случилось, это процесс. Вы все были советскими гражданами, общались, были в комсомоле, вы ездили в Баку. Какой для вас был ключевой момент, что вы все-таки по-другому смотрите на Карабах? С. С. Знаете, у меня гуманитарное образование, я прекрасно знаю армянскую историю. Т. В. Вы историк? С. С. Нет, я филолог. Я в отличие от многих руководителей движения получил чисто армянское образование, и для меня, конечно, более странными были эти вещи. Не скажу, что я какие-то подпольные вещи делал до 1988 г., абсолютно нет. Даже в феврале 1988-го я не был одним из руководителей. Это позже мы с Кочаряном подключились. Для меня эти вещи были неприемлемы, понимаете? Все-таки это изнутри пошло. Подавляющее большинство имен в Карабахе — русские имена. Допустим, у меня тоже не армянское имя, у Кочаряна тоже. Не знаю, машинально или нет, но я своих детей назвал армянскими именами, чисто армянскими… Но это с одной стороны, а с другой в принципе я знал азербайджанский язык и по характеру я человек коммуникабельный. Поэтому у меня было очень много друзей-азербайджанцев. Не только азербайджанцев — аварцев, лезгин. Т. В. Ну, а то, что вы потом с Кочаряном стали подниматься, это признак того, что местная власть не смогли справиться? С. С. Не знаю даже, как это объяснить, может быть, зависит от характера — не могли в стороне оставаться. Возможно, это пошло от того, что некоторые руководители были просто назначенными людьми, не было лидера. Ну, так получилось. Мы по-настоящему подключились гораздо позже. Т. В. Фактически в 1992-м? С. С. Нет. Уже в 1988 г., после того как [Борис] Кеворков ушел, пришел Генрих Погосян, предложил мне работать своим помощником, а я отказался. Тогда Кочарян уже был одним из лидеров. Ну, а затем заместитель председателя облисполкома мне дал назначение, все было официально. Так что, наверное, в тот период. Т. В. Но были два течения, дашнаки и недашнаки, скажем так, и это тоже был принципиальный момент для вас? С. С. Для меня да, принципиальный. Я, честно говоря, не испытывал особого стремления работать в партийных органах. Тогда я окончил университет, было намерение заниматься научной работой. Параллельно работал на Ереванском электротехническом заводе, и как рабочего меня приняли в партию. Ну, отказываться тоже было глупо — чтобы научной работой нормально заниматься, нужно было стать членом партии. И когда я поехал в Степанакерт, мне сказали… можно сказать, что силой заставили работать, у меня особого желания не было. То есть во мне это не сидит. Я не люблю партии. Кстати, до сих пор. Дашнаки не могли бы появиться раньше 1990—1991 гг. Но по самой структуре этой партии они не могли быть открытыми. Понимаете, многие партии подавляют самостоятельность человека. Очень многие, если не все. Человек как бы становится сам себе не хозяин. И независимо от того, были там дашнаки, не были, не знаю, я не мог быть дашнаком. Я им в лицо говорил: «Ну какие из вас дашнаки? Вы даже не знаете, как, когда образовался “Дашнакцутюн”. Не знаете руководителей дашнаков. Да вообще ничего не знаете». Ну, с русским образованием человек пришел, говорит: я дашнак. Да какой ты дашнак, слушай? Т. В. Но то, что вы не были дашнаком, это тоже вызвало доверие АОД [Армянского общенационального движения], да? Это в 1991-м… С. С. Думаю, да. И не только АОД, и ребят, что там были. Не думаю, что если бы к нам не было доверия, АОД нас избрал бы. Раньше ни я, ни Роберт не были знакомы с руководителями. Ни с Левоном [Тер-Петросяном], ни с Вазгеном [Манукяном] ни с Вано [Сирадегяном]… Если бы мы собой что-то представляли, то потом бы познакомились. Другое дело, если бы мы когда-то вместе учились и, допустим, они нас знали. Не было такого. Я понимаю ваш вопрос. Но я никогда не был членом АОД. Никогда не был избран в какие-то местные или здешние органы, хотя они берут это откуда-то и в газетах печатают. Да, я участвовал в работе съезда, а как тогда было не участвовать? На самом деле я был членом АОД, но не АОД как партии. Да, был. А кто тогда в Армении не был членом Армянского общенационального движения? Никогда я не был членом этой партии и не мог быть. Хотя конечно возможности на каждом шагу были. До того не был, что моей фамилия не было даже в списках на выборы 1995 г., когда парламент избирали. http://www.aniarc.am/2015/04/18/thomas-de-waal-interview-serzh-sargsyan-2000/