Величие Анийских Багратуни и их падение

[Lion]

Небезизвестный Липарит, всесилный князь Каортвелского царства в первой полавине и в середине 11-ого века, был из рода Орбелян. Сей род восходил к остаткам Мамиконянов, которое после разгрома арабами в 776 году переместилса на север и располажилса в окрестностях крепости Орбет, от которого и получил свое это имя…

В описиваемое время Липарит возогловлял княжеством Карадур (в переводе “Каменние ворота”), которое грузини называют княжество Клдекарни (искаженное армянское слово Карадур). Впрочем княжество также было известно под именем Багавиши – в этом я не спорю.

Но особенно интересно будет вияснить глубинние причини этого мятежа. Дорогие грузини, и Вам предлагаю внимательно слушать – это и Вам будет полезно…

Итак – В 885 году Армянская (главная) ветвь Багратуни провозглоасила себя “царем всех армян”… После этого она способствовала своей младшей ветви на севере (потомки Ашота Багратуни, которие имели широкие владения в Гугарке и в Тайке) тоже провозгласитса царями… Это было в 889 году.

Но вот встал вопрос – как именовать их? Уже были “цари всех армян” (Анийские Багратуни) и северная ветвь не хотела, да и не было в состаянии нести также титул “цар армян”, так как не могло бить 2 “царя армян”, да и главная ветвь не позволила бы…

И вот нашлось удачное решение. Дело в том, что Анийская ветвь Багратуни претендовала на все земли Грузии. Вот и поэтому, чтоб ОБОСНОВАТЬ СВОИ ПРАВА на грузинские земли (севернее Гугарка – ок 41.8 северной ширины) и кроме того “обеспечить” свою младшую ветвь царским титулом не в вред себя, провозгласила им царями грузин…

И впярам после этого северная ветвь Багратуни, царство которых называлса коралевство Артануджи, стал набирать сили и в конце концов к 975 году добилса обеденения грузинских земел в свой состав.

И вот тут то и начались злаключения с судбой этого исконно армянского царства, который был на армянской земле, правилса армянским родом и в подданых имел обсалютную билшинство армян…

(Продолжение следует)

[Lion]

Մինչկովկասյան տափաստանները, Վոլգայի ստորին հովիտը և Կասպից ծովի հյուսիս-արևելյան ափերը ընդգրկող Օղուզական խանությունում թափառող օղուզները, արևմուտքում որպես հարևան ունենալով Պեչենեգների խանությունը և չկարողանալով արտաքին-ավարառուական քաղաքականություն իրականացնել այդ ուղղությամբ, իրենց հիմնական ջանքերը ուղղեցին դեպի հարավ, մանավանդ որ շուտով պարզվեց, թե նրանց ներկայության ինչ մեջ պահանջ կա այս ուղղությամբ: Բանն այն է, որ այս ժամանակաշրջանում Արաբական խալիֆության արևելքում ստեղծված իշխանությունները մեծ կարիք ունեին վարձկան և ռազմունակ ուժի:

Օգտվելով դրանից` իսլամական աշխարհի ծայրամասում ապրող և ավարառությունից ու ռազմական գործից զատ այլ գործունեություն ծավալել չցանկացող օղուզները պատրաստակամորեն անցան ծառայության խալիֆության արևելքում ստեղծված իշխանությունների բանակներում: Այս գործընթացի արդյունքը եղավ այն, որ IX դարի կեսերին սկզբում առանձին ռազմիկներ, իսկ հետո արդեն ամբողջական ցեղեր ընդունեցին իսլամը և դարձան Խորասանում ու Արալյան ծովի հարավային ափերին իշխող Սամանյանների էմիրության վարձկանները: X դարի վերջին նրանց սկսեց գլխավորել ծագումով օղուզ Սելջուկը (մոտ 985-1020), որից սկսած էլ իսլամ ընդունած օղուզներին սկսեցին կոչել սելջուկներ:

Սամանյանների էմիրությունը X դարի վերջին մշտական պատերազմների մեջ էր ավելի արևելք գտնվող Ղարախանյանների էմիրության հետ, ինչը խիստ կարևորեց սելջուկների դերը: 997 թ-ից սկսած սելջուկները որպես վարձկաններ սկսեցին ծառայել արդեն Սամանյանների էմիրությանը կործանած և նրա տարածքին տիրած Ղազնևիների սուլթանությանը: Այս գործընթացից դուրս չմնաց նաև Անիի թագավորության կողմից ծանր պարտության մատնված ու Ղազնևիների սուլթանությունից կախվածության մեջ ընկած Ռավադյանների էմիրությունը, որը սկսեց վարձկան սելջուկների հորդաներ ուղղորդել դեպի Հայաստան: Մեծ ազդեցության հասած և իրենց մեջ հսկայական քանակությամբ հյուսիսից ժամանած ու իսլամն ընդունած օղուզներ տարալուծած սելջուկները 1035 թ-ին ապստամբեցին Ղազնևիների սուլթանության դեմ: 3 տարի տևած մարտական գործողությունների արդյունքում Ղազնևիների սուլթանությունը ծանր պարտություն կրեց` կորցնելով իր հիմնական տիրույթները արևմուտքում և սահմանափակվելով Ինդոս գետի հովիտն ընդգրկող տարածքով: Իսկ Ղազնևիների սուլթանության հիմնական տարածքներին տիրած Սելջուկի թոռներ Չակիր-բեկը (1038-1059` համիշխան) և Տուղրիլ-բեկը (1038-1059` համիշխան, 1059-1063) հիմնեցին Սելջուկյան սուլթանությունը, հռչակվեցին սուլթաններ, իրենց ենթարկեցրեցին Ռավադյանների էմիրությունը ու սկսեցին հավակնել բարձրագույն իշխանության Արաբական խալիֆության ողջ տարածքում: