Грабар.

[cartesius]

В год 1104 (1655 от рождества Христова)

А почему летоисчисление велось от 551 года?

[vaykuneci]

Это основное церковное летоисчисление Армянской церкви, ведущееся с момента второго двинского собора в 551 г. Вплоть до начала 20-го века церковные документы и хроники велись согласно этому летоисчислению, к которому (по желанию) прилагалась также датация "Собственно Армянского Календаря - летоисчисления по Айку). Датация по рождеству Христову в западноармянской среде вошла в моду к середине 18-го века, а в восточноармянской среде с начала 19-го века - времени появления русских.

[cartesius]

Это основное церковное летоисчисление Армянской церкви, ведущееся с момента второго двинского собора в 551 г. Вплоть до начала 20-го века церковные документы и хроники велись согласно этому летоисчислению, к которому (по желанию) прилагалась также датация "Собственно Армянского Календаря - летоисчисления по Айку). Датация по рождеству Христову в западноармянской среде вошла в моду к середине 18-го века, а в восточноармянской среде с начала 19-го века - времени появления русских.

Странный принцип отсчета. Неужели второй двинский собор считался событием более важным, чем Рождество Христово или его Вознесение или по крайней мере принятие христианства в Армении?

А с какого года ведется летоисчисление Айка?

[vaykuneci]

Это технический принцип отчета. Вообще в древности существовала традиция вести летоисчисление сразу по многим исходным датам. Касаемо "Собственно Армянского исчисления" ասենք հետևյալը.

Ձեռագրերում պահպանված ավանդության համաձայն Հայոց բուն թվականի սկիզբը կապվել է Հայկ Նահապետի՝ Բելի դեմ տարած հաղթանակի հետ: Ավանդության ուժով համարվում է, որ այն տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 2492 թ.: Ուստի այժմ Բուն Հայոց տոմարի 4501 թիվն է:

[Понч]

Понч джан, не путай грабар с классической орфографией.

[utkarsh]

Поскольку я получил много писем с просьбой прислать им электронную версию учебника по Грабару на русском, выкладываю его тут.

ГРАБАР ТУТ

Я понимаю, что могу быть забанен за это, тем не менее надеюсь, что те, кто успеют скачать книгу, смогут воспользоваться ею для изучения нашего священного языка.

[Prankster]

а како прогой открывается файл?

[utkarsh]

DJVU-reader

[vaykuneci]

Ի ժամու յորում ողբացայ սաստկապէս

Sep. 8th, 2009 at 1:39 AM

vaykuneci

Բան ի հայէ ումեմնէ ասացեալ, զոր ի պէտս անձին իմոյ յարմարեցի:

Եւ իբրև լցան ականջք իմ բանիւք բաջաղանօք մտաց ցնորելոց արանց անմտաց և յորժամ տեսին աչք իմ զհանդէս լկտի ինքնահաւանութեան անձանց ցնծացելոց ի դաւաճանութեան առ առաջնորդս կալեալ կռոցն իւրեանց և ի ժամու յորում ողբացայ սաստկապէս ի վերայ կուրութեանն միգացելոց աչաց ոգւոց այսց թշուառականաց` մատեայ առ քեզ Լոյս ճշմարիտ և հարցի. հի՞մ դատիսդ զիս և էրո՞ւմ չարչարեսդ և զմէ՞ մկթասդ և ընդէ՞ր փորձեսդ զհոգի անկելոյս և ապաւինելոյս ի քեզ բարկութեամբ քոյոյ նախանձու վասն կենաց և զօրութեանն Հայաստանեայցս երկրի: Վասն զի սէր քո մղէ զիս ի բանալ զաչս նոցա և չկամին իսկ: Եւ ի տեսանել, զի չկամին և համառին` վասն սիրոյ ճշմարտութեան վճիռ սրտմտութեան ի նոսա բեկեալ հատանեմ: Եւ լուայ ձայնի Լուսոյն անեղի, որ ի խառնարանի ոգւոյ իմոյ յաներևոյթս բարբառէր ասելով. Ներեա՛ անձանց նոցա, զի իմ է դատաստան և բարկութիւն և ցասումն սրտմտութեան և յիս են իրաւունք վճիռ հատանելոյ ամենայն շնչոյ և ինև է դատաստան և յինէն շնորհ զգիտութիւն և զողորմութիւն գտանելոյ: Այլ մի՛ ներեսցես յանիրաւութեան յախախեալ գործոց իւրեանց և զհանդգնութիւն ընթացից նոցա բովանդակ զօրութեամբ բանի և բազկի ճմլեսցես: Վասն զի տկարացան կորովիք սրտից նոցա և թիւրեալ ապականեցան միտք բնակելոց արտաքոյ Հայոց մամնով և հոգւով: Արդ ե՛րթ ի խաղաղութիւն և հայեսցիս անձինդ ի բաց լինել յամենայն մեղաց:

[vaykuneci]

Աղօթք պահպանութեան անձին սիրելւոյ կամ գլուխ ԽԸ ի մատենէ գրառութեանց

Sep. 29th, 2009 at 12:53 AM

vaykuneci

Ողորմեսցի քեզ Աստուած հզօրն եւ տացէ քեզ զօրհնաբեր օգնականութիւն աջոյ ձեռին իւրոյ յամենայն ժամ: Եղիցին քեզ պահապան դասք եւ զինուորութիւնք հրեշտակաց եւ հրեշտակապետաց: Բարեխօս լիցին առ Աստուած վասն քո ամենայն սուրբք նորա, զի որ հեղմամբ պատուական արեան իւրոյ զմարդիկ ապրեցոյց եւ զտիեզերս նորոգեաց` շնորհեալ յոյս հաստատութեան վերստին նորոգման կենդանութեան ամենայն մարդկան` կամեսցի պահել, պաշտպանել եւ օրհնել զքեզ ի տուէ եւ ի գիշերի` ընդ հովանեաւ ամենազօր բազկի թագաւորութեան իւրոյ: Իջցէ՜ ի քեզ զօրութիւն Բարձրելոյն` ի բաց լինել քեզ ի սաստկութենէ տրտմութեանց սրտի, նա` որ սակս անարժանիցն: Տացի քեզ կարողութիւն ի բարձանց առ ի յոտն կոխելոյ զամենայն չարիս... Ծագեսցէ՜ ի քեզ լոյս երկնային որում խաւար հասու ոչ եղեւ եւ ժպտասցէ ի քեզ արեգակն արդարութեան, որ լուսաւորէ զամենայն մարդ որ կամօք Բարձրելոյն գայ յաշխարհ: Պարծեսցին ի քեզ ամենեքեան ոյք սիրեն զքեզ: Տացէ քեզ Տէր զերջանկութիւն եւ զսէր ճշմարիտ, զի ճանաչմամբ ունայնութեան անցաւորաց` զանանցս սիրեսցես եւ ճաշակմամբ սակաւուց դառնութեանց` զանթիւ եւ զանհամար բարիսն ժառանգեսցես: Եւ այնմ, որ զյաւիտեանսն արար` փառք եւ իշխանութիւն ընդ ամենայն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն:

[vaykuneci]

Դարձեալ աղօթք պահպանութեան անձին սիրելւոյ կամ գլուխ ԽԴ ի գրառութեանց մատենէ

Sep. 29th, 2009 at 1:16 AM

vaykuneciՈր յամենայնի կարողդ ես եւ սքանչելագործ, աղաչեմ եւ խնդրեմ յամենայն սրտէ իմմէ եւ ի բովանդակ մտաց եւ յամենայն զաւրութենէ զգայութեան իմոյ, զի հրաշագործեսցես ի այս անուն անուն սիրելի զամենայն կամս բարութեան եւ ողորմութեան քո: Հե՛ղ ի նա զշնորհ իմաստութեան եւ խոնարհութեան, ծաղկեցո՛ յանձին իւրում զվայելչութիւն քաղցրաբարոյ վարուց ամրութեան եւ պարգեւօք տիրաւանդ խոհեմութեան զարդարեա՛ զնա` ընդ ամենայն գնացս իւր պահպանեալ ի սայթաքմանէ փորձութեանց: Գովեալ արասցես զանուն նորա յերկրի եւ ի մէջ ընտրեալ դասուց ծառայից եւ աղախնեայց քոց, որոց բարեխօսութեամբ եւ խնկանուէր մաղթանաց բուրմամբ շնորհեսցես նմա զոր ինչ յանպիտանութենէ իմմէ խնդրեմս` աղերսելով զգթասրտութիւն երկայնամտութեան քո: Հասցէ ի նա օրհնութիւն պահպանողական բարեխօսութեան ամենայն սրբոց քոց երկնաւորաց եւ երկրաւորաց, յայտից եւ անյայտից, զի ընդ նոսա յանբծութեան վարուց եւ գործոց զքեզ պաշտեսցէ ի փառս անմահի անուան աստուածութեանդ քո: Պահապան եղիցին նմա բազմութիւնք երկնային քո զօրացդ, որք հանապազ եւ անդադար փառատրութեամբ ի յերկինս գովերգեն զսոսկալի եւ զանպատում մեծվայելչութիւն փառաց քոց: Մի՛ երբեք մերձեսցի ի նա վիշտ երկրայնոյ տրտմութեան եւ մի՛ ընդ կարծեօք ունայնամտաց ի նեղութիւնս անկանիցի, այլ ի վերինս եւ ի հոգեղէնս փափագեսցի: Հոգի նորա զանմահականացն խորհեսցի եւ սիրտ նորին յանանց ի բարութիւնս խնդասցէ եւ յերկնային խորհրդոց շնորհաբաշխութենէ առլցեալ ցնծասցէ, զի որ յօրէ ծննդենէ իւրմէ վերին խնամոց տեսչութեամբ ի լոյս ընծայեցաւ` լուսով քով լուսաւորեալ` ի լոյս եկեսցէ եւ այլոց սրբութեամբ ընթացից լոյս եւ խրատ բարի եղիցի:

Ամենայն սուրբք Աստուծոյ` բարեխաւսեցէք առ Տէր վասն նորա, զի մի՛ ընդ անպիտանացեալս ի կորուստ մատնեսցի: Սուրբ առաքեալք Տեառն` յաստուածնկալ աղօթս ձեր յիշեցէ՛ք զնա: Սուրբ վկայք Որդւոյն Աստուծոյ` զչարչարանս եւ զհեղումն արեան ձերոյ բարեխօս կացուցէ՛ք առ Աստուած վասն նորա, զի ընդ ձեզ զյաւիտեանս ժառանգեսցէ:

Ընդ ամենայն սրբոց բարեխօսութեան եւ զքո` զմեծագոյնն մեծագունից եւ զամենազօրն ի զօրագունից զաղօթից զօրութիւնն առաջի աչաց ունելով` պաղատանօք սրտի աղաչեմ զքեզ ` Մարիամ ` Մայր սուրբ Որդւոյդ Միածնի, զի հաճեսցիս ընդ հովանեաւ խնամոց քոց առնուլ եւ պահել զնա յայսմհետէ եւ առ յապայն: Յիշեա՛ զնա յամենընկալ աղօթս քո եւ պահեա՛ անսասան ի տուէ եւ ի գիշերի եւ զօրացո՛ յաղթող լինել վշտաց եւ նեղութեանց ընդ ամենայն աւուրս կենաց իւրոց:

Լուսաւորեա՛ Տէր զհոգի նորա լուսով երեսաց քոց եւ ի բաց մերժեա՛ ի նմանէ զամենայն չարիս, օգնեա՛ եւ փրկեա՛ զնա ի վտանգից եւ ի փորձութեանց եւ քեզ փառք յաւիտեանս. Ամէն:

[vaykuneci]

Եւ մատուցեալ առ աղբիւրն Լուսոյ կենդանւոյ ասէ. Ցո՛յց ինձ զսահմանս Հայաստանեայցս երկրի, զոր ետուր մեզ ի սեպհականութիւն մշտնջենաւոր` ազգաց յազգս որդւոցն Հայկայ: Պատասխանի ետ նմա Լոյսն և ասէ. Ի Ցուրտաւայ Գուգարաց մինչև ցդրունս Տանն Մահկերտի և ի Մաժակայ Կապադովկիոյ ցՓայտակարան Վրկանից են սահմանք երկրի քո, զոր ետու քեզ ի սկզբանէ անտի արարչութեան աշխարհի: Ես եմ աղբիւր ամենայն իրաւանց և բեկանեմ զանիրաւութիւն մարդկան և շնորհեմ զկարողութիւն բազկի զօրութեան այնոցիկ, ոյք յիս անկանին և ինև զօրանան և յինէն ընդունին զպարգևն կելոյ և զպսակ յաղթութեան:

[Grig]

Хорошая тема. Есть у меня дома одна старинная книга на грабаре. Ей лет 300. История Егише. Да суть не в этом. Главное, что когда мне хочется почитать что-то по-армянски, то я не лезу на арминформсайты)). Я читаю эту книгу. Знаете, совсем иные ощущения. Это неповторимый язык, звучание, слог. Приобщаешься к чему-то вечному. Надо беречь грабар и не терять его!

[vaykuneci]

Хорошая тема. Есть у меня дома одна старинная книга на грабаре. Ей лет 300. История Егише. Да суть не в этом. Главное, что когда мне хочется почитать что-то по-армянски, то я не лезу на арминформсайты)). Я читаю эту книгу. Знаете, совсем иные ощущения. Это неповторимый язык, звучание, слог. Приобщаешься к чему-то вечному. Надо беречь грабар и не терять его!

[vaykuneci]

ՄԱՂԹԱՆՔ ԱՂԵՐՍԱՆԱՑ ՎԱՍՆ ԿԵՆԱՑ ԵՒ ԶՕՐՈՒԹԵԱՆ ԱՇԽԱՐՀԻՍ ՀԱՅՈՑ

Աստուած անեղ, հզօր և սքանչելագործ, որ յամենայնի գթած ես և բարերար, որ ոչ երբէք թողուս ի ձեռանէ քումմէ զայնոսիկ, ոյք հաւատով և սրբութեամբ պաշտեն զքեզ ի բոլոր սրտէ և ի բովանդակ զօրութենէ հոգւոյ և մտաց, որ արարեր զմեզ լինել որդիս Հայաստանեայցս ազգի և տէր տեղւոջ դրախտին փափկութեան և ժառանգս աւանդին լուսոյ և կենսուսոյց օրինաց: Յանճառ և յանպատում բարեգորովութեան քում շնորհաբաշխ հաճութեամբ հեղեր ի սիրտս մեր զսէր Հայրենեաց և զնախանձ բարեփոյթ շինութեան աշխարհիս և ետուր մեզ զգիտութիւն ճշմարտութեան քրիստոսաւանդ հաւատոց և զոգի կամաց` ի լինել պաշտպան անսասանութեան լրման սահմանաց Հայաստանեայց աշխարհի: Եւ արդ անկեալ առաջի սքանչելափառ վայելչութեան աթոռոյ Բարձրելոյդ` աղաչեմք, զի ողորմութեամբ քով մեծաւ յարուսցես զփառս Հայոց և դարձուսցես ի մեզ զշնորհեալն ի քէն ի սկզբանէ անտի արարչութեան աշխարհի զերկիրն մեր` ի Ցուրտաւայ Գուգարաց ցդրունս Տանն Մահկերտի և ի մտից Մաժակայ Կապադովկիոյ ցՓայտակարան Վրկանից, զոր ետուր մեզ ի սեպհականութիւն մշտնջենաւոր և ի տեղի աստուածպաշտութեան ի սերունդս որդւոցն Հայկայ յաւիտեան: Վասն զի դու ես աղբիւր ամենայն իրաւանց և բեկանես զանիրաւութիւն մարդկան և շնորհես զկարողութիւն բազկի զօրութեան այնոցիկ, ոյք քև զօրացեալ` ի քէն ընդունին զպարգևն կելոյ և զպսակ յաղթութեան: Եւ վասն զի չիք ոք Բարձրեալ բայց ի քէն և դու միայն կաս և մնաս յաւիտեան և յերկինս են փառք քո և ի յերկրի վերստին հաստատել հաճեցար զնախամեծար փառս Հայաստանեայց աշխարհիս` ամենայն զօրութեամբ հոգւոյ բանականի աղերսեմք, զի հրաշակերտեսցես ի Հայս զամենայն կամս բարերարութեան քո և տացես զօրհնաբեր օգնականութիւն աջոյ ձեռին հզօրիդ յամենայն ժամ: Շնորհեա՛ մեզ զլոյս մտաց և զիմաստութիւն երկնաճեմ` յընթադրել զամենայն հարուածս երևելի և աներևոյթ թշնամւոյն:

Դարձեալ վերստին մատուցեալ ի պատուանդան գահու արդարադատ իշխանութեան փառաց անեղիդ` աղաչեմք, զի փարատեսցես ի մէնջ զամենայն երկպառակութիւն և ջնջեսցես յերկրէ մերմէ զդաւաճանութիւն նենգութեան ուրացելոցն: Եկեսցէ ի նոսա ցասումն երկնից, և հալածեսցէ զնոսա սրտմտութիւն բարկութեան երկնառաք պատժոցդ: Ժամանեսցեն ի նոսա յերկնից առ ի քէն ամենայն հարուածք չարաչարք` ըստ չափու եղկելի վարուց և գործոց նոցա: Յամօթ և ի չիք դարձուսցես զունայնութիւն մեծամտութեան իւրեանց և զաղտեղութիւն քստմնելի դաւադրութեանց նոցա բարձցես ի միջոյ: Եւ որ կոչիսդ նախագահ Հայոց, գիտասջի՛ր, զի փութայ Աստուած ի խնդրել զվրէժ ուրացելոյ արեան նահատակացն և ժամանէ Տէր յընկենուլ զքեզ ի յուսոյ փրկութեան: Եւ եղիցիս լքեալ, ընկեցեալ և դատապարտեալ յԱստուծոյ և ի բաց մերժեալ յակնկալութենէ տեսութեան լուսոյ և կենաց: Վասն զի կարկամեալ գօսացուցանէ Տէր զմատունս այնոցիկ, ոյք ընդ գրով հաստատութեան արկանել իշխեսցեն զպայմանադրութիւն սրբապիղծ մատնութեան Հայրենեաց: Եւ որ ոք զանօրինեալ և զաստուածուրաց ձեռն իւր մխեսցէ ի լրումն ամբողջականութեան աշխարհիս Հայոց և դաւս ընդդէմ կենաց Հայաստանեայց նիւթեսցէ, հատուսցես նմա ըստ ահեղազօր իրաւանց արդարութեան ստեղծողիդ աստ և ի հանդերձելումդ: Եւ քեզ միայնոյ մեծիդ Աստուծոյ, կենարարիդ և պարգևողիդ անմահութեան և լուսոյ, Արարչիդ եւ հաստչիդ ամենայնի` գովութիւն, երկրպագութիւն, իշխանութիւն եւ փառք յամենայն արարածոց և յորդւոցս ազգիս ի դարս դարուց և ընդ ամենայն յաւիտեանս յաւիտենից. ամէն: